Nêu khái niệm kiểu hình và cho ví dụ minh họa?

Tính trạng là những đặc điểm về hình thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể (ví dụ: cây đậu có các tính trạng: thân cao, quả lục, hạt vàng, chịu hạn tốt...) Một cặp tính trạng có nghĩa là 2 tính trạng của cùng 1 loại tính trạng. Vậy kiểu hình là gì? Kiểu hình phụ thuộc vào yếu tố nào? Hãy cùng Toplogiai tìm hiểu khái niệm và một số ví dụ về kiểu hình qua bài viết dưới đây!

1. Kiểu hình là gì?

  Kiểu hình là sự biểu hiện ra bên ngoài của kiểu gen. Chúng có thể bao gồm các đặc điểm hình thái, đặc điểm phát triển, các đặc tính sinh hóa hoặc sinh lý có thể đo lường và kiểm tra, hành vi, v.v., chịu ảnh hưởng của kiểu gen cùng với ảnh hưởng của môi trường. Như vậy, kiểu hình bao gồm các tính trạng được coi là của sinh vật.

   Ví dụ: Một sinh vật bao gồm các đặc điểm như màu sắc, chiều cao, kích thước, hình dạng và hành vi. Các kiểu hình cây họ đậu bao gồm màu sắc vỏ quả, hình dạng vỏ quả, kích thước vỏ quả, màu sắc hạt, hình dạng hạt và kích thước hạt.

Bằng chứng cho thấy: Ở đậu Hà Lan khi xét đến một tính trạng thì kiểu hình là: hạt nhăn, hạt trơn, thân thấp, thân cao, hoa đỏ, hoa trắng,....

2. Kiểu gen là gì? 

   Từ genotype bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp "genos" có nghĩa là "sinh" và "lỗi chính tả" có nghĩa là "đánh dấu". Trong khi toàn bộ từ “kiểu gen” không có nghĩa chính xác là “dấu hiệu sinh” như chúng ta nghĩ về cụm từ này, nó liên quan đến di truyền mà một cá nhân được sinh ra. Kiểu gen là thành phần di truyền thực tế hoặc cấu tạo của một sinh vật.

3. Mối quan hệ giữa kiểu gen và kiểu hình

    Kiểu gen của cá thể quyết định kiểu hình. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thể biết được kiểu gen bằng cách chỉ nhìn vào kiểu hình. Sử dụng ví dụ về cây đậu hoa tím ở trên, không có cách nào để biết bằng cách nhìn vào một cây duy nhất kiểu gen được tạo thành từ hai alen trội màu tím hay một alen trội màu tím và một alen lặn màu trắng. Trong những trường hợp đó, cả hai kiểu hình sẽ có hoa màu tím. Để xác định kiểu gen thực sự, có thể kiểm tra lịch sử gia đình hoặc có thể cho phép lai trong phép thử với cây hoa trắng và đời con có thể biết nó có mang alen lặn ẩn hay không. Nếu phép lai kiểm tra tạo ra bất kỳ đời con lặn nào, kiểu gen của hoa bố mẹ sẽ phải là dị hợp tử hoặc có một alen trội và một alen lặn.

4. Kiểu hình phụ thuộc vào yếu tố nào?

    Độ biểu hiện là miền tính trạng có thể có của một gen được thể hiện ở một cá thể . độ biểu hiện có thể được phân loại theo phần trăm; ví dụ, khi một gen có độ biểu hiện là 50%, chỉ có một nửa các đặc trưng có mặt hoặc mức độ nghiêm trọng chỉ là một nửa so với những gì có thể xảy ra với biểu hiện đầy đủ. Độ biểu hiện có thể bị ảnh hưởng bởi môi trường và các gen khác, vì vậy những người có cùng gen vẫn có thể có kiểu hình khác nhau. Thậm chí, độ biểu hiện có thể thay đổi ngay cả trong các thành viên của cùng một gia đình

    Mức ngoại hiện đề cập đến liệu gen đó có được biểu hiện hay không. Nghĩa là, nó cho biết bao nhiêu người mang gen đó có biểu hiện ra kiểu hình. Mức biểu hiện có thể hoàn toàn (100%) hoặc không hoàn toàn (ví dụ mức biểu hiện 50% ~ chỉ một nửa số người mang gen có sự biểu hiện tính trạng).

    Độ biểu hiện xác định mức độ ảnh hưởng của tính trạng hoặc bao nhiêu đặc điểm của tính trạng xuất hiện trong một cá thể. Sự biểu hiện, có thể dao động theo phần trăm từ hoàn toàn đến một phần thậm chí có thể không bộc lộ. Nhiều yếu tố khác, bao gồm hiệu chỉnh gen, tiếp xúc với các chất độc hại, các ảnh hưởng môi trường khác, và độ tuổi đều thể ảnh hưởng đến độ biểu hiện

5. Phép lai

a. Khái niệm lai

- Lai đối với thực phẩm có nghĩa là chúng ta sẽ đem hạt phấn của cây này đến giao phấn với cây khác

- Lai đối với động vật có nghĩa là chọn một cá thể đực giao phối với cái thể cai

b. Một cặp tính trạng là gì?

   Tính trạng là những đặc điểm về hình thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể (ví dụ: cây đậu có các tính trạng: thân cao, quả lục, hạt vàng, chịu hạn tốt...)

   Một cặp tính trạng có nghĩa là 2 tính trạng của cùng 1 loại tính trạng ( ví dụ: mầu sắc hạt: Hạt màu vàng - hạt màu xanh; hình dạng vỏ: vỏ trơn láng - vở nhăn)

- Lai một cặp tính trạng là trên một cây chúng ta thực hiện phép lai  giữa 2 cây. Một cây chúng ta chon là bố sử dụng hạt phấn, cây chọn làm mẹ sử dụng nhị và chỉ quan tâm đến 1 cặp tính trạng.

- Nội dung của quy luật phân li: “trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P.”