Nền văn minh Ai Cập cổ đại đã đạt được những thành tựu chủ yếu nào?

Khái quát về Ai Cập cổ đại

Ai Cập cổ đại là một nền văn minh cổ đại nằm ở Đông Bắc châu Phi, tập trung dọc theo hạ lưu của sông Nile thuộc khu vực ngày nay là đất nước Ai Cập. Đây là một trong 4 nền văn minh phát sinh một cách độc lập và lâu đời nhất trên thế giới này. Nền văn minh Ai Cập mà được hình thành rõ nét là vào năm 3150 TCN (theo trình tự thời gian của bảng niên đại Ai Cập) với sự thống nhất chính trị của Thượng và Hạ Ai Cập dưới thời vị pharaon đầu tiên (Narmer, thường được gọi là Menes). Lịch sử của Ai Cập cổ đại đã trải qua một loạt các thời kỳ vương quốc ổn định, và các giai đoạn hỗn loạn giữa chúng được gọi là các giai đoạn chuyển tiếp: Cổ Vương quốc thời kỳ Sơ kỳ Đồ đồng, Trung Vương quốc tương ứng giai đoạn Trung kỳ Đồ Đồng và Tân Vương quốc ứng với Hậu kỳ Đồ đồng.

Sự thành công của nền văn minh Ai Cập cổ đại một phần đến từ khả năng thích ứng của nó với các điều kiện của thung lũng sông Nile cho sản xuất nông nghiệp. Từ việc có thể dự đoán trước lũ lụt và việc điều tiết thủy lợi ở khu vực thung lũng màu mỡ đã tạo ra nhiều nông sản dư thừa, giúp nuôi dưỡng một lượng dân số đông hơn, tạo điều kiện phát triển xã hội và văn hóa. Với việc có nhiều nguồn lực dư thừa, nhà nước đã tập trung vào việc khai thác khoáng sản ở các thung lũng và các khu vực sa mạc xung quanh, cũng như việc sớm phát triển một hệ thống chữ viết độc lập, tổ chức xây dựng tập thể và các dự án nông nghiệp, thương mại với khu vực xung quanh, và xây dựng một đội quân nhằm mục đích đánh bại kẻ thù nước ngoài và khẳng định sự thống trị của Ai Cập. Thúc đẩy và tổ chức những hoạt động này là một bộ máy quan lại gồm các ký lục ưu tú, những nhà lãnh đạo tôn giáo, và các quan lại dưới sự kiểm soát của một pharaon, người đảm bảo sự hợp tác và đoàn kết của toàn thể người dân Ai Cập dưới một hệ thống tín điều tôn giáo tinh vi.

Nền văn minh Ai Cập cổ đại đã đạt được những thành tựu chủ yếu nào?

- Về chữ viết: Những ghi chép bằng chữ tượng hình có niên đại từ khoảng năm 3000 TCN, và bao gồm hàng trăm biểu tượng. chữ tượng hình, thường viết trên giấy pa-pi-rút hoặc khắc trên đá. Một chữ tượng hình có thể đại diện cho một từ, một âm thanh, hoặc một âm câm nhất định; và cùng một biểu tượng tương tự có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau trong những bối cảnh khác nhau.

- Về toán học: Cư dân Ai Cập đã nghĩ ra phép đếm đến 10, tính được số Pi bằng 3,16

- Về nghệ thuật: Người Ai Cập cổ đại sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật nhằm phục vụ nhiều mục đích khác nhau. Nghệ nhân Ai Cập cổ đại sử dụng đá để tạc tượng và phù điêu, nhưng họ cũng sử dụng gỗ như là một sự thay thế rẻ hơn và dễ dàng khắc hơn. Màu vẽ được lấy từ các khoáng chất như quặng sắt (màu đỏ và màu vàng son), quặng đồng (màu xanh và màu xanh lá cây), bồ hóng hoặc than (màu đen), và đá vôi (màu trắng). Màu vẽ được trộn với nhựa gôm Ả rập như một chất kết dính và được ép thành bánh để có thể hòa vào nước khi cần thiết.

- Về kiến trúc và điêu khắc: Xây dựng những công trình đồ sộ như kim tự tháp, tượng Nhân sư,… Các dự án xây dựng đã được nhà nước tổ chức và hỗ trợ tài chính cho mục đích tôn giáo và kỷ niệm,và còn để củng cố sức mạnh của các pharaon. Người Ai Cập cổ đại là những công nhân xây dựng có tay nghề cao; sử dụng các công cụ và phương tiện đơn giản nhưng lại vô cùng hiệu quả, các kiến ​​trúc sư của họ có thể xây dựng các công trình đồ sộ bằng đá với độ chính xác cao.

- Về y học: Người Ai Cập có những hiểu biết rất rõ về cấu tạo của cơ thể người do tục ướp xác xuất hiện từ rất sớm. Nhờ đó, y học có cơ hội phát triển mạnh. Họ đã đề cập đến nguyên nhân của bệnh tật, mối quan hệ giữa tim và mạch máu, các loại bệnh, khả năng chữa trị, phương pháp khám bệnh… Họ hiểu rằng nguyên nhân của bệnh tật không phải là do ma quỷ hoặc phù thuỷ gây nên mà là do sự không bình thường của mạch máu. Người dân ở đây còn biết được tầm quan trọng của óc và tim đối với sức khoẻ con người. Việc chữa bệnh đã được chuyên môn hoá rất tỉ mỉ. Y học được chia thành nhiều chuyên môn. Mỗi thầy thuốc có một chuyên môn riêng, chữa một loại bệnh riêng.

Một số kiến trúc Ai Cập cổ đại

- Kim tự tháp

Kim tự tháp là một trong những công trình kiến trúc nổi tiếng tại Ai Cập và trên toàn thế giới. Đây là công trình kiến trúc ghi dấu ấn cho thời kỳ phát triển của nền văn minh Ai Cập và được công nhận là công trình di sản thế giới.

Văn hóa bản sắc của người Ai Cập trước đây là phong tục ướp xác người chết và chôn trong những ngôi mộ như kim tự tháp hay mastaba. Vì lý do này mà các kim tự tháp được hình thành. Đặc điểm của những kim tự tháp là có phần đáy hình chữ nhật, 6 bậc và các tầng nhỏ dần lên phía trên.

Từ sự phát triển này đã hình thành nên các kim tự tháp lớn hơn được xây dựng. Một trong số kim tự tháp nổi tiếng là kim tự tháp tại Giza bao gồm 3 kim tự tháp lớn và 6 kim tự tháp nhỏ, tượng nhân sư và các đền đài, mastaba xung quanh khu vực này.

- Thung lũng các vị vua

Thung lũng của các vị vua là nơi có nhiều ngôi mộ được xây dựng trong khoảng 500 năm từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 11 trước Công nguyên, dành cho các vị vua và các quý tộc.

Thung lũng chứa 63 ngôi mộ được sắp xếp từ đơn giản đến phức tạp với hơn 120 phòng. Các ngôi mộ hoàng gia được trang trí các hình tượng Ai Cập thần thoại thể hiện sự tín ngưỡng tôn giáo và nghi thức lễ tang của thời đại này.

Tất cả các ngôi mộ dường như bị mở nắp và bị đánh cắp từ thời xa xưa. Chỉ có ngôi mộ nổi tiếng của Tutankhamun là không bị xâm phạm. Chắc chắn du khách sẽ thực sự thích thú khi đến với điểm tham quan này.

- Công trình nhà ở

Không chỉ là những công trình kiến trúc lớn mà các công trình kiến trúc nhà ở tại Ai Cập cũng mang những dấu ấn riêng biệt, những kiểu thiết kế đặc trưng với phong cách kiến trúc mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Đối với những người dân thường có thiết kế nhà ở với phần mái bằng, tường được kết cấu từ lau sậy và đất sét. Đối với nhà ở của tầng lớp quan lại sẽ có thiết kế tường ốp gạch to lớn, ba cửa có hướng quay ra phố. Với những cung điện, dinh thự có kiến trúc đặc sắc hơn với kiến trúc to lớn được tạo nên từ gạch, cột gỗ, dầm gỗ… bên cạnh các cảnh quan sân vườn rộng lớn cũng là điểm đặc biệt với phong cách kiến trúc này.