logo

Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin điều này chứng tỏ mã di truyền có tính

Câu hỏi: Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin điều này chứng tỏ mã di truyền có tính

A. Đặc hiệu

B. Liên tục

C. Phổ biến

D. Thoái hóa

Lời giải:

Đáp án A. Đặc hiệu

Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin điều này chứng tỏ mã di truyền có tính Đặc hiệu

Hãy cùng Toploigiai tìm hiểu về mã di truyền nhé!


1. Khái niệm:

- Mã di truyền là trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong gen (trong mạch khuôn) quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin

- Trong ADN chỉ có 4 loại nu (A, T, G, X) nhưng trong prôtêin có khoảng 20 loại axit amin. Do đó mã di truyền phải là mã bộ ba (còn gọi là codon).

- Mã di truyền gồm: bộ 3 mã gốc trên ADN, bộ 3 mã sao trên mARN và bộ 3 đối mã trên tARN. Ví dụ: mã gốc là 3’-TAX…-5’ tương ứng mã sao là: 5’-AUG…-3’ và mã đối mã là: UAX tương ứng axit amin được quy định là Met.

VD: 1 đoạn mã di truyền (Thay C bằng X)

[CHUẨN NHẤT] Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin điều này chứng tỏ mã di truyền có tính

2. Đặc điểm của mã di truyền

- Mã di truyền là mã bộ ba: Một bộ ba là một mã di truyền (1 codon)

- Mã di truyền có tính đặc hiệu: Một bộ ba chỉ mã hoá  một  loại axit amin.

- Mã di truyền có tính thoái hoá: Nhiều bộ ba khác nhau cùng mã hoá cho một loại axit amin (trừ AUG và UGG).

- Mã di truyền có tính phổ biến: Tất cả các loài đều có chung một bộ mã di truyền (trừ một vài ngoại lệ).

- Mã di truyền có tính liên tục: Mã di truyền được đọc từ 1 điểm xác định, theo từng bộ & ba không gối lên nhau.


3. Giải thích mã di truyền là mã bộ ba

a. Lý luận

- Có 4 loại nuclêôtit cấu tạo nên phân tử ADN  (A, T, G, X) nhưng có trên 20 loại axit amin (aa) tạo nên prôtêin, do đó:

- Nếu 1 nuclêôtit xác định 1 aa thì có 4^1 = 4 tổ hợp, chưa đủ mã hóa 20 aa.

- Nếu 2 nuclêôtit  xác định 1 aa thì có 4^2 = 16 tổ hợp, chưa đủ mã hóa 20 aa.

- Nếu 4 nuclêôtit  xác định 1 aa thì có 4^4 = 256 tổ hợp, quá nhiều để mã hóa 20 aa.

- Vậy 3 nuclêôtit xác định 1 aa thì có 4^3 = 64 tổ hợp, là đủ mã hóa 20 aa.

→ Do đó mã di truyền là mã bộ ba sẽ là hợp lý nhất.

b. Thực nghiệm

- Năm 1966, 64 bộ ba trên mARN (codon) tương ứng 64 bộ ba trên ADN (Triplet) đã được giải mã.

- Có 64 bộ ba, trong đó 3 bộ 3 không mã hóa aa mà làm nhiệm vụ kết thúc dịch mã (UAA, UAG, UGA), 1 bộ 3 vừa làm nhiệm vụ mở đầu, vừa làm nhiệm vụ mã hóa aa Metionin (AUG).

[CHUẨN NHẤT] Một bộ ba chỉ mã hóa cho một loại axit amin điều này chứng tỏ mã di truyền có tính (ảnh 2)

3. Ứng dụng của giải mã gen di truyền hiện nay

Giải mã gen di truyền còn được gọi là xét nghiệm DNA. Kỹ thuật này được thực hiện với mục đích phát hiện những thay đổi trong di truyền, nhất là các đột biến. Kết quả thu được từ việc phân tích gen di truyền không chỉ để xác định huyết thống mà còn giúp chẩn đoán nguy cơ mắc các bệnh di truyền hay các đột biến gen có khả năng gây bệnh. Do đó, giải mã gen di truyền đóng vai trò rất quan trọng trong chẩn đoán và điều trị nhiều loại bệnh ở giai đoạn sớm.

Giải mã gen di truyền hiện nay được thực hiện với nhiều hình thức khác nhau. Mỗi một hình thức sẽ phù hợp với từng trường hợp và từng người khác nhau. Thông thường, phương pháp xét nghiệm gen sẽ được các chuyên gia khuyến nghị và thực hiện. Sau đây là một số ứng dụng giải mã gen di truyền phổ biến hiện nay:

- Xét nghiệm gen trước hôn nhân: Xét nghiệm này nhằm mục đích phát hiện bệnh di truyền do đột biến gen.

- Xét nghiệm sàng lọc trước sinh: Được thực hiện ngay từ tuần thai thứ 9 và có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xác định nguy cơ dị tật bẩm sinh và các bệnh di truyền để có phương án kịp thời và hiệu quả.

- Xét nghiệm gen để tầm soát bệnh mãn tính: Tầm soát và phát hiện sớm các bệnh mãn tính như rối loạn nhịp tim, rối loạn Cholesterol máu di truyền, tiểu đường di truyền,…

- Xét nghiệm chẩn đoán nguy cơ ung thư: Thực hiện xét nghiệm gen để chẩn đoán nguy cơ ung thư và phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm để tiến hành điều trị kịp thời nhằm nâng cao tỉ lệ chữa khỏi là một trong những ứng dụng quan trọng của giải mã gen di truyền.

icon-date
Xuất bản : 20/07/2021 - Cập nhật : 04/12/2022