Lý thuyết Sinh học 11 Cánh Diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

Tóm tắt Lý thuyết Sinh học 11 Cánh Diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Tổng hợp lý thuyết Sinh học 11 trọn bộ chi tiết, đầy đủ.

Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

I. Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

- Môi trường sống luôn thay đổi và tác động đến sinh vật. Sinh vật nhận tín hiệu từ môi trường nhờ các thụ thể và đáp ứng lại các tín hiệu, đảm bảo thích nghi với những thay đổi phức tạp của môi trường.

- Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển. Tuỳ thuộc vào phương thức sống, đặc điểm cấu tạo mà các loài sinh vật có cơ chế và biểu hiện cảm ứng khác nhau.

II. Cơ chế cảm ứng ở sinh vật

Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm: thu nhận kích thích, dẫn truyền kích thích, trả lời kích thích. Ở động vật có hệ thần kinh có cơ chế phân tích và tổng hợp thông tin.

1. Thu nhận kích thích

Thực vật thu nhận kích thích từ môi trường thông qua các thụ thể trên màng tế bào hoặc trong tế bào chất. Động vật thu nhận kích thích từ môi trường thông qua các giác quan hoặc các tế bào thụ cảm.

2. Dẫn truyền kích thích

Ở thực vật, tín hiệu kích thích từ môi trường được chuyển đổi thành tín hiệu thứ cấp và được dẫn truyền trong tế bào. Ở động vật đa bào có tế bào thần kinh (neuron), tế bào thụ cảm tiếp nhận kích thích, hình thành xung thần kinh. Kích thích được neuron thụ cảm tiếp nhận, truyền theo neuron hướng tâm đến neuron trung gian ở trung ương thần kinh, rồi truyền sang neuron li tâm đến cơ quan trả lời.

3. Phân tích và tổng hợp thông tin

Ở sinh vật có hệ thần kinh, kích thích được dẫn truyền đến bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, quyết định hình thức và mức độ phản ứng của sinh vật, đáp ứng với những thay đổi của môi trường. Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin là các neuron.

4. Trả lời kích thích

Ở mức độ cơ thể, thực vật và động vật đáp ứng với tác nhân kích thích từ môi trường theo các cách rất khác nhau. Thực vật thường phản ứng với các kích thích của môi trường bằng cách điều chỉnh hình thái, phản ứng sinh lí hoặc sự vận động của các cơ quan. Các phản ứng của thực vật được điều khiển bởi các hormone thực vật. Động vật đáp ứng với kích thích thông qua phản xạ. Cơ quan trả lời ở động vật là cơ hoặc tuyến. Cơ trả lời kích thích bằng cách co hoặc dãn. Tuyến trả lời kích thích bằng cách tăng hoặc giảm tiết các chất.

III. Vai trò của cảm ứng đối với sinh vật

Cảm ứng ở sinh vật được thực hiện bằng các cơ chế, hình thức khác nhau giúp sinh vật thích ứng được với những thay đổi từ môi trường, đồng thời duy trì môi trường bên trong tối ưu cho các hoạt động sống của cơ thể, nhờ đó sinh vật tồn tại, sinh trưởng và thích nghi với môi trường.

IV. Trắc nghiệm Sinh học 11 Cánh Diều Bài 11 (có đáp án)

Câu 1: Cho ví dụ sau: Khi chạm tay vào cốc nước nóng thì tay ta rụt lại. Em hãy cho biết kích thích từ môi trường trong ví dụ trên là gì và phản ứng của cơ là gì để trả lời kích thích?

A. Khi đó kích thích từ môi trường là cốc nước và phản ứng trả lời là rụt tay lại.

B. Khi đó kích thích từ môi trường là nhiệt độ và phản ứng trả lời là rụt tay lại.

C. Khi đó kích thích từ môi trường là cốc nước và phản ứng trả lời là cảm giác nóng.

D. Khi đó kích thích từ môi trường là nhiệt độ và phản ứng trả lời là cảm giác nóng.

Câu 2: Vai trò của cảm ứng ở sinh vật là?

A. Cảm ứng giúp sinh vật phản ứng lại các kích thích của môi trường để tồn tại và phát triển.

B. cảm ứng giúp sinh vật thích ứng với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.

C. Giúp động vật có tư duy và nhận thức học tập.

D. Giúp sinh vật tồn tại và phát triển.

Giải thích: Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận, phản ứng thích hợp đối với mọi kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển. Các loài sinh vật có cơ chế và biểu hiện cảm ứng khác nhau tùy vào phương thức sống, đặc điểm cấu tạo cơ thể.

Câu 3: Phản ứng "Ngọn cây hướng về phía ánh sáng" là phản ứng của thực vật với nguồn gốc kích thích là?

A. Giá thể

B. Nhiệt độ

C. Ánh sáng

D. Nước

Giải thích: Ánh sáng là nguồn gốc kích thích của phản ứng "Ngọn cây hướng về phía ánh sáng". Khi cây trong bóng râm, chất auxins tụ tập, trong các tế bào cây nằm bên phía khuất ánh sáng. Chất auxins khiến tế bào bên phía này phát triển nhanh hơn tế bào bên phía có ánh sáng làm cây hướng nghiêng về phía ánh sáng. 

Câu 4: Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải là cảm ứng ở thực vật?

A. Lá cây bàng rụng vào mùa hè.

B. Lá cây xoan rụng khi có gió thổi mạnh.

C. Hoa hướng dương hướng về phía Mặt Trời.

D. Cây nắp ấm bắt mồi.

Giải thích: “Lá cây xoan rụng khi có gió thổi mạnh” không phải là hiện tượng cảm ứng ở thực vật. Bởi khi gió thổi mạnh, lá xoan rụng là tác động của môi trường làm tổn hại đến cây chứ không phải là phản ứng của cây trước tác nhân kích thích của môi trường để giúp cây tồn tại và phát triển.

Câu 5: Cảm ứng ở sinh vật là

A. khả năng cơ thể sinh vật phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

B. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

C. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và biến đổi thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

D. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

>>> Xem toàn bộ: Lý thuyết Sinh học 11 Cánh Diều

-------------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Sinh học 11 Cánh Diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật theo chương trình Sách mới ngắn gọn nhất. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới Lớp 11 nhé. Chúc các bạn học tốt.