Lý thuyết Địa lí 12 Kết nối tri thức Bài 19: Vai trò, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ

Tổng hợp Lý thuyết Địa lí 12 Kết nối tri thức Bài 19 Vai trò, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ gồm khái niệm, vai trò, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ giúp bạn ôn luyện tốt hơn.

I. Vai trò

- Khái niệm: Dịch vụ là một giao dịch trong đó hàng hóa phi vật chất được chuyển từ người bán sang người mua

* Ngành dịch vụ hiện nay đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững của đất nước:

- Các ngành dịch vụ chiếm tỷ trọng cao trong GDP (41,2% năm 2021), vượt qua các ngành khác để trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

- Nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất trong các ngành công nghiệp.

- Tăng cường kết nối giữa các ngành, các vùng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa, dịch vụ.

- Hỗ trợ quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, thu hút đầu tư nước ngoài.

- Tiên phong trong việc áp dụng công nghệ số, thúc đẩy chuyển đổi số nền kinh tế.

- Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và tạo ra các mô hình kinh tế mới như kinh tế chia sẻ, kinh tế số.

- Tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống người dân.

- Góp phần xóa đói giảm nghèo, đặc biệt ở các vùng khó khăn như miền núi, hải đảo.

- Sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.

- Góp phần xây dựng một nền kinh tế bền vững.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ

* Trình độ phát triển kinh tế:

- Sự phát triển và phân bố các ngành sản xuất vật chất như nông nghiệp, công nghiệp ảnh hưởng quyết định đến tốc độ tăng trưởng, nâng cao trình độ và mở rộng quy mô ngành dịch vụ ở nước ta.

- Năng suất lao động tăng, sản xuất trong nước phát triển giúp mở rộng phạm vi hoạt động của các ngành dịch vụ kinh doanh và tiêu dùng.

- Việc phát triển các vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp,... thúc đẩy nhu cầu giao thông vận tải, hoạt động xuất, nhập khẩu và bưu chính viễn thông,...

* Dân cư:

- Dân cư, nguồn lao động nước ta là động lực phát triển các ngành dịch vụ. Số dân đồng, mức sống của người dân được nâng cao làm tăng nhu cầu di chuyển, du lịch, mua sắm, giải trí,... Từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh và làm phong phú các hoạt động dịch vụ.

- Những vùng có số dân đông, chất lượng cuộc sống cao là những vùng phát triển mạnh các hoạt động dịch vụ, như Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng,...

- Lực lượng lao động dồi dào, trình độ đang được nâng lên góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển và đa dạng hoá cơ cấu ngành dịch vụ.

- Quá trình đô thị hoá phát triển đã mở rộng mạng lưới dịch vụ, gia tăng các ngành dịch vụ hiện đại và hội nhập quốc tế.

* Thị trường:

- Thị trường trong nước lớn và đa dạng, nhu cầu ngày càng tăng, thúc đẩy nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng các loại hình dịch vụ.

- Thị trường có tính cạnh tranh cao thúc đẩy các ngành dịch vụ đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng.

- Thị trường bên ngoài ngày càng mở rộng, đẩy nhanh quá trình hội nhập quốc tế của các hoạt động dịch vụ ở nước ta.

* Cơ sở vật chất – kĩ thuật và khoa học – công nghệ:

- Cơ sở vật chất – kĩ thuật ngành dịch vụ nước ta không ngừng được nâng cấp góp phần thu hút đầu tư và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động dịch vụ, như giao thông, thương mại, du lịch,...

- Sự phát triển của khoa học - công nghệ đã thay đổi toàn diện hoạt động dịch vụ ở nước ta. Công nghệ hiện đại góp phần phát triển bền vững và thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành dịch vụ.

* Chính sách:

- Hệ thống chính sách có vai trò định hướng và tạo cơ hội phát triển các ngành dịch vụ ở nước ta.

- Chính sách chuyển đổi mô hình tăng trưởng, việc kí kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới,... giúp cho các ngành dịch vụ hội nhập với khu vực và thế giới.

- Tuy nhiên, trình độ phát triển kinh tế giữa các vùng, địa phương có sự khác nhau gây trở ngại cho việc hội nhập và nâng cao hiệu quả của các ngành dịch vụ ở một số vùng và địa phương.

* Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:

- Việt Nam nằm trong khu vực kinh tế phát triển năng động châu Á – Thái Bình - Dương, trên các tuyến thương mại, vận tải lớn của châu Á, là cầu nối giữa Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo.

=> Thuận lợi mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, liên kết xây dựng các tuyến du lịch, cung ứng dịch vụ logistics và kết nối với giao thông khu vực, quốc tế.

- Địa hình nước ta ảnh hưởng đến việc xây dựng và phát triển mạng lưới đường giao thông, như hướng các tuyến đường, vị trí xây dựng cảng biển,...

- Địa hình đa dạng, khung cảnh thiên nhiên đẹp thuận lợi phát triển nhiều loại hình du lịch trên núi, biển đảo, như ở Sa Pa, Đà Lạt, Hạ Long, Phú Quốc,...

- Khí hậu khá ôn hoà nên các hoạt động dịch vụ thuận lợi diễn ra quanh năm.

- Mạng lưới sông, hồ dày đặc tạo điều kiện phát triển giao thông đường thuỷ và buôn bán, du lịch trên sông, như ở Đồng bằng sông Cửu Long và Đồng bằng sông Hồng.

- Tuy nhiên, địa hình chia cắt mạnh, biến đổi khí hậu và các thiên tai gây nhiều khó khăn cho các hoạt động giao thông, thương mại, du lịch.