Lý thuyết Công nghệ 9: Bài 7. Kỹ thuật trồng cây ăn quả có múi

Bài 7. Kỹ thuật trồng cây ăn quả có múi 

I. Giá trị dinh dưỡng của quả cây có múi

- Giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh.

- Có giá trị cao về dinh dưỡng: Cung cấp đường, vitamin, axit hữu cơ, khoáng…

- Có giá trị về kinh tế: Hàng xuất khẩu, nguyên liệu cho công nghiệp chế biến

- Quả còn có tác dụng về mặt y học, cây có tác dụng về mặt môi trường, hoa của cây cung cấp mật nuôi ong

II. Đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh

1. Đặc điểm thực vật:

- Bộ rễ: Thuộc loại rễ nấm, phân bố tập trung ở độ sâu 10 – 30cm

- Thân cây: Cây thuộc loại thân gỗ, nửa cây bụi, tán có nhiều hình dạng khác nhau. 

+ Lộc xuân (2-3): chủ yếu mang hoa

+ Lộc hè (5-7): số lượng nhiều, cành dài

+ Lộc thu (8 -9): mang cành quả năm sau

+ Lộc đông (10-12): số lượng ít, cành ngăn. 

+ Cây có 2 loại cành: cành dinh dưỡng và cành quả

+ Cây ra 4 đợt lộc/năm 

- Hoa

- Quả và hạt

2. Yêu cầu ngoại cảnh:

- Không khí

+ Không khí càng ẩm thì độ ẩm tương đối của nó càng cao.

+ Đo độ ẩm của không khí bằng các loại ẩm kế khác nhau: ẩm kế tóc, ẩm kế khô ướt, ẩm kế điểm sương.

+ Độ ẩm không khí đo bằng tỉ số phần trăm giữa độ ẩm tuyệt đối a và độ ẩm cực đại A của không khí ở cùng nhiệt độ:\(f = \frac{a}{A}.100\% \)

- Cây có múi (cam, quít, bưởi) có thể sống và phát triển được trong khoảng nhiệt độ 13 – 38 độ C, thích hợp nhất là 25 – 27 độ C. Dưới 13 độ C cây ngừng sinh trưởng, dưới âm 5 độ C cây sẽ bị chết.

- Cây có múi không thích hợp với ánh sáng trực tiếp, cường độ ánh sáng thích hợp nhất cho cam quít khoảng 10.000 - 15.000 lux (tương đương với ánh sáng lúc 8 giờ sáng và 4 - 5 giờ chiều trong mùa nắng)

- Ngoài các yêu cầu ngoại cảnh trên còn phải kể đến: Chất dinh dưỡng cho cây phát triển tốt và năng suất cao

III. Kỹ thuật trồng và chăm sóc

1. Một số giống cây ăn quả trồng phổ biến:

a. Các giống cam: cam sanh Hà Giang, cam mật, cam Hàm yến, cam mỹ,...

b. Các giống quýt: quýt vỏ vàng, quýt xiêm trắng, quýt tiểu hồng,...

c. Các giống chanh: chanh núm, chanh leo, chanh Oxtraylia, 

d. Các giống bưởi: bưởi đường, bưởi Năm roi, bưởi da xanh, bưởi đỏ,...

2. Nhân giống cây:

- Các phương pháp: 

+ Chiết cành

+ Giâm cành

+ Ghép cành

- Tác dụng

+ Kịp thời tạo cây giống cho thời vụ và vườn trồng

+ Giữ được các đặc tính tốt của giống cây

3. Trồng cây:

a. Thời vụ:

- Các tỉnh phía Bắc từ tháng 2 đến tháng 4 vụ xuân, tháng 8 đến tháng 10 vụ thu

- Các tỉnh phía Nam: Tháng 4, 5 đầu mùa mưa

b. Khoảnh cách trồng:

- Tùy vào loại cây, chất đất.

- Nơi đất tốt tán cây phát triển mạnh ta trồng thưa hơn nơi đất xấu.

- Nơi đất ít chất dinh dưỡng và tỉ lệ tơi xốp kém ta phải bón nhiều phân lót hơn và hố đào phải to hơn

c. Đào hố, bón phân lót:

- Kích thước hố tùy theo địa hình, loại đất.

- Trộn lớp đất mặt với phân chuồng ( 30 kg), phân lân ( 0,1-0,5kg), phân kali ( 0,1-0,2kg).

4. Chăm sóc:

- Làm cỏ, vun xới: Làm đất tơi xốp, diệt cỏ dại, làm mất nơi ẩn nấp sâu bệnh

- Bón phân thúc: Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây, góp phần cải tạo đất, tăng khả năng chống chịu của đất, bón theo hình chiếu tán cây

- Tạo hình, tỉa cành: Tạo bộ khung khỏe mạnh phát triển cân đối, tán thoáng đủ ánh sáng, loại bỏ cành sâu bệnh, cành vượt… kích thích phát triển cành mới

- Tưới nước: Để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại, chống xói mòn đất. Cung cấp đủ lượng nước giúp quá trình sinh trưởng phát triển cây 

- Phòng trừ sâu, bệnh: Cho cây phát triển tốt tạo ra sản phẩm chất lượng cao và tăng năng suất cho cây

+ Sâu vẽ bùa

+ Sâu xanh

+ Sâu đục cành

+ Bệnh loét

+ Bệnh vàng lá

+ Dùng thuốc hóa học trừ sâu bệnh

+ Dùng cách bắt, bẫy đèn… thủ công

+ Chọn giống cây kháng lại sâu bệnh ( Sinh học)

+ Loại bỏ cành sâu bệnh, diệt cỏ dại… (Canh tác)

+ Các loại sâu bệnh hại

+ Các biện pháp phòng trừ chung

IV. Thu hoạch và bảo quản:

1. Thu hoạch:

- Thời gian thu hoạch phải có nắng khô ráo,không nên thu trái sau mưa hoặc có mù sương nhiều vì trái dễ bị ẩm thối.

- Hái quả không làm xước cây và vỏ quả, không làm bầm dập quả

- Trái thu xong cần dể nơi thoáng mát, không nên tồn trữ quá 15 ngày sẽ giảm giá trị thương phẩm.

2. Bảo quản:

Thu hoạch quả cần được bảo quản

- Để nơi khô ráo thoáng mát

- Tránh để đống to cho quả đỡ dập

- Xử lí bằng hóa chất ( Nhà nước cho phép), chiếu tia xạ hợp quy trình vệ sinh thực phẩm

- Bảo quản trong kho lạnh

Tham khảo thêm Lý thuyết Công nghệ 9: Bài 8. Kỹ thuật trồng cây nhãn