Hợp chất không thể tạo ra khi cho dung dịch HNO3 tác dụng với kim loại là?

Câu hỏi : Hợp chất không thể tạo ra khi cho dung dịch HNO₃ tác dụng với kim loại là?

A. N₂O₅

B. NH₄NO₃

C. NO₂                 

D. NO

Trả lời:

Đáp án đúng: A. N₂O₅

Giải thích:

Kim loại tác dụng với HNO₃ có thể tạo thành

NO₂, NO, N₂O, N₂ và NH₄NO₃ ⇒ Chọn A

Cùng Top lời giải tìm hiểu về nito và photpho nhé!

A. Nito

1. Cấu tạo phân tử

- Nhóm VA có cấu hình electron ngoài cùng là: ns²np³.

- Nên vừa thể hiện được tính oxh và tính khử.

- Cấu hình electron của N₂: 1s²2s²2p³.

- CTCT: N ≡ N.

- CTPT: N₂.

- Số oxh của N2: -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5.

2. Tính chất vật lí:

- Là chất khí không màu, không mùi, không vị, hơi nhẹ hơn không khí (d = 28/29).

- Nitơ ít tan trong nước, hoá lỏng (-196^oC) và hoá rắn ở nhiệt độ rất thấp.

- Không duy trì sự cháy và sự hô hấp.

3. Tính chất hóa học

- Ở nhiệt độ thường, nitơ trơ về mặt hóa học vì có liên kết ba bền vững.

- Ở nhiệt độ cao nitơ trở nên hoạt động. 

- Nitơ vừa thể hiện tính oxi hóa vừa thể hiện tính khử. Tuy nhiên tính oxi hóa vẫn là chủ yếu.

a. Nitơ là chất oxi hóa

- Tác dụng với kim loại → muối nitrua

+ Nhiệt độ thường chỉ tác dụng với Li:         

6Li + N₂ → 2Li₃N

+ Nhiệt độ cao phản ứng với một số kim loại như Mg, Ca và Al ...

2Al + N₂ → 2AlN

3Ca + N₂ → Ca₃N₂

- Tác dụng với H₂ → Amoniac

N₂ + 3H₂ ↔ 2NH₃ (> 4000C; Fe, p); ΔH = -92kJ

b. Nitơ là chất khử

N₂ + O₂ ↔ 2NO (Phản ứng xảy ra ở nhiệt độ 30000C hoặc có tia lửa điện)

2NO + O₂ → 2NO₂

(khí không màu) (khí màu nâu đỏ)

4. Điều chế

- Trong phòng thí nghiệm: nhiệt phân muối amoni nitrit

NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O (t⁰)

NH₄Cl + NaNO₂ → N₂ + NaCl + 2H₂O (t⁰)

- Trong công nghiệp: chưng cất phân đoạn không khí lỏng, dùng màng lọc rây phân tử.

5. Trạng thái tự nhiên

Trong tự nhiên, nito tồn tại ở dạng tự do và dạng hợp chất.

- Ở dạng tự do, nito chiếm 80% thể tích không khí.

 - Ở dạng hợp chất, nito có nhiều trong khoáng vật NaNO₃ có tên là diêm tiêu natri.

Ngoài ra nito có trong thành phần của protein, axit ucleic, … và nhiều hợp chất hữu khác.

6. Ứng dụng 

- Nitơ là thành phần dinh dưỡng chính của thực vật,…

- Tổng hợp amoniac để điều chế phân đạm, axit nitric …

- Được dùng làm môi trường trơ trong công nghiệp.

- Nitơ lỏng được dùng để bảo quản máu và các mẫu sinh học khác.

B. Axit nitric (HNO₃)

Axit nitric là hợp chất vô cơ có công thức hóa học HNO₃ – được xem làm một dung dịch nitrat hidro hay còn được gọi là axit nitric khan. Loại axit này được hình thành trong tự nhiên, do trong những cơn mưa do sấm và sét tạo thành. Axit nitric tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm và là một chất axit độc và ăn mòn và dễ gây cháy.

1. Tính chất hóa học

– Axit nitric có tính chất của một axit bình thường nên nó làm giấy quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

– Tác dụng với bazo, oxit bazo, muối cacbonat tạo thành các muối nitrat

 2HNO₃ + CuO → Cu(NO₃)₂ + H₂O

2HNO₃ + Mg(OH)₂ → Mg(NO₃)₂ + 2H₂O

2HNO₃ + CaCO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂

– Axit nitric tác dụng với kim loại: Tác dụng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt tạo thành muối nitrat và nước .

Kim loại + HNO₃ đặc → muối nitrat + NO + H₂O ( t^o)

Kim loại + HNO₃ loãng → muối nitrat + NO + H₂O

Kim loại + HNO₃ loãng lạnh → muối nitrat + H₂

Mg(rắn) + 2HNO₃ loãng lạnh → Mg(NO₃)₂ + H₂ (khí)

– Nhôm, sắt, crom thụ động với axit nitric đặc nguội do lớp oxit kim loại được tạo ra bảo vệ chúng không bị oxy hóa tiếp.

– Tác dụng với phi kim (các nguyên tố á kim, ngoại trừ silic và halogen) tạo thành nito dioxit nếu là axit nitric đặc và oxit nito với axit loãng và nước, oxit của phi kim.

C + 4HNO₃ đặc → 4NO₂ + 2H₂O + CO₂

P + 5HNO₃ đặc → 5NO₂ + H₂O + H₃PO₄

3C + 4HNO₃ loãng → 3CO₂ + 4NO + 2H₂O

– Tác dụng với oxit bazo, bazo, muối mà kim loại trong hợp chất này chưa lên hóa trị cao nhất:

FeO + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

FeCO₃ + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O + CO₂

– Tác dụng với hợp chất:

3H₂S + 2HNO₃ (>5%) → 3S kết tủa + 2NO + 4H₂O

PbS + 8HNO₃ đặc → PbSO4 kết tủa  + 8NO₂ + 4H₂O

Ag₃PO₄ tan trong HNO₃, HgS không tác dụng với HNO₃.

– Tác dụng với nhiều hợp chất hữu cơ: Axit nitric có khả năng phá hủy nhiều hợp chất hữu cơ, nên sẽ rất nguy hiểm nếu để axit này tiếp xúc với cơ thể người.