Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà

ĐỀ SỐ 1: Phần I. ĐỌC- HIỂU: Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi: Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta. (Ngữ văn 7, tập một, trang 104, NXB Giáo dục, 2012) Câu 1: Bài thơ trên có tên là gì? Cho biết tên tác giả ? Câu 2: Bài thơ được viết theo thể thơ gì ? Câu 3: Tìm các đại từ xưng hô trong bài thơ trên ? Câu 4: Nêu suy nghĩ của em về quan niệm tình bạn của tác giả Nguyễn Khuyến. ĐỌC HIỂU 1 - Bài thơ trên có tên là: “ Bạn đến chơi nhà”. - Tác giả: Nguyễn Khuyến 2 - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật 3 - Đại từ: + Bác + Ta 4 1. Mở bài - Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác…) - Giới thiệu về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” đã thể hiện rõ nét tình cảm bạn bè của ông. 2. Thân bài: a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà - Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống: + Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi + Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm - Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở. - Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn. - Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách. ⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà. b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà - Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt khi bạn đến chơi nhà: + Muốn ra chợ thì chợ xa + Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng + Muốn bắt cá thì ao sâu + Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa + Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được + Miếng trầu cũng không có ⇒ Tình huống được tạo ra có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả. Vật chất không có, chỉ có sự chân tình tiếp đãi bạn. c. Tình bạn thắm thiết của tác giả - Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”: + Ta (1): chủ nhà – nhà thơ + Ta (2): khách – bạn - Sử dụng quan hệ từ “với” nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn. ⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường. 3. Kết bài - Khái quát ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả - Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân. ĐỀ SỐ 2: Cho câu thơ: “ Đã bấy lâu nay bác tới nhà” 1. Chép tiếp 7 câu thơ còn lại để hoàn chỉnh bài thơ? 2. Bài thơ em vừa chép, tác giả đã sử dụng nghệ thuật chơi chữ bằng cách dùng từ đồng âm, đó là từ nào? Nêu tác dụng? 3. Trong bài thơ em vừa chép có cụm từ “ ta với ta”. Cụm từ này làm em nhớ đến bài thơ nào cũng có cụm từ đó? Tác giả bài thơ đó là ai? 4. Cùng cách viết “ ta với ta” nhưng về cách hiểu hai cụm từ ở hai bài thơ có giống nhau không? Vì sao? Từ nội dung bài thơ em vừa chép, hãy viết một bài văn nêu cảm nghĩ của em về tình bạn. GỢI Ý: Câu Nội dung trả lời 1 - Chép chính xác bài thơ “ Bạn đến chơi nhà” 2 - Dùng từ đồng âm để chơi chữ ở câu thơ sau: Bác đến chơi đây, ta với ta! + ta 1: chỉ tác giả + ta 2: chỉ người bạn đến chơi - Tác dụng: Tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây bất ngờ, thú vị cho người đọc, người nghe. 3 - Qua Đèo Ngang - Bà Huyện Thanh Quan 4 - So sánh cụm từ “ta với ta” HS trình bày được các ý cơ bản sau: - Giống nhau về hình thức và cách phát âm và cả hai bài thơ đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”. - Khác nhau về nội dung, ý nghĩa biểu đạt: + Ở bài Qua Đèo Ngang, cụm từ này có ý nghĩa chỉ một người – chủ thể trữ tình của tác phẩm. Còn ở bài Bạn đến chơi nhà có ý nghĩa chỉ hai người: chủ và khách – hai người bạn. + Ở bài Qua Đèo Ngang, cụm từ này thể hiện sự cô đơn không thể sẻ chia của nhân vật trữ tình. Ở bài Bạn đến chơi nhà cho thấy sự cảm thông và gắn bó thân thiết giữa hai người bạn tri kỉ. 5 Hình thức bài văn: bố cục 3 phần I. Mở bài: Giới thiệu về tình bạn II. Thân bài: Nội dung: tình bạn - Cơ sở tình bạn: xây dựng bằng tình cảm vô tư, chân thành, trong sáng - Biểu hiện tình bạn: gắn bó, chia sẻ, cảm thông, tin tưởng ... - Liên hệ bản thân III. Kết bài: Cảm nghĩ của em về tình bạn ĐỀ SỐ 3: I. PHẦN ĐỌC HIỂU: Cho đoạn thơ sau . Đọc và thực hiện các yêu cầu bên dưới: “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. [....]” (SGK Ngữ văn 7 - Tập 1 - NXB giáo dục Việt Nam - 2013) a. Viết tiếp những câu thơ còn lại cho hoàn chỉnh bài thơ? Xác định thể thơ của bài thơ? Tác giả là ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ? b. Nêu nội dung chính của bài thơ? c. Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” trong câu thơ “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà” có tác dụng gì? Hãy cho biết ngôn ngữ trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” có gì đặc biệt so với các bài thơ khác? d. Theo em có điểm gì khác nhau trong cụm từ “ta với ta” ở bài thơ này so với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua đèo ngang” Bà huyện Thanh Quan: “Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta.” II. PHẦN LÀM VĂN: Đọc mẫu chuyện ngắn sau: CON GẤU ĐÃ NÓI GÌ VỚI ANH? “Một hôm, hai người bạn đang đi trong rừng, thì họ thấy có một con gấu to đi ngang qua. Một người liền chạy trốn ngay, anh ta trèo lên cây nấp. Người còn lại không chạy kịp, anh ta phải đối mặt với con gấu đang đến gần. Anh ta đành nằm xuống, nín thở giả vờ chết. Con gấu lại gần và ngửi vào mặt anh ta, nhưng anh ta cố nín thở giả vờ chết. Con gấu ngửi mãi nhưng thấy anh ta như chết rồi nên nó bỏ đi, không làm hại anh ta. Khi con gấu đã bỏ đi xa, người bạn ở trên cây tụt xuống. Anh ta hỏi bạn "Con gấu nói thầm gì vào tai bạn đấy"? Gấu bảo tớ là "không bao giờ nên tin tưởng vào người đã bỏ bạn lại một mình trong lúc nguy cấp". Người kia xấu hổ quá, xin lỗi bạn vì mình đã bỏ bạn lại chạy trốn. Bạn anh có thể đã gặp nguy hiểm trong khi anh ta trốn trên cây an toàn. Bạn bè thì phải giúp đỡ nhau trong những lúc hoạn nạn như vây.” Theo em, thế nào là một tình bạn tốt? Hãy trình bày suy nghĩ của em (khoảng 20 - 25 dòng) bàn về ý nghĩa của câu chuyện trên? GỢI Ý I.a Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta. - Tác giả: Nguyễn Khuyên - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật - Hoàn cảnh sáng tác: Khi ông cáo quan về ở ẩn b. - Nội dung chính bài thơ: Thể hiện vẻ đẹp tâm hôn của nhà thơ qua việc khắc họa tình bạn đâm đà, thắm thiêt, chân thành. c. - Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” có tác dụng: tỏ thái độ niềm nở, thân mật, kính trọng. - Ngôn ngữ của bài thơ: dân dã, đời thường, hình ảnh quen thuộc với cảnh sắc nông thôn và đời sống người nông dân: ao vườn, cải, ... d. Qua Đèo Ngang Bạn đến chơi nhà - Tác giả với hình bóng của chính mình - Nỗi cô đơn chỉ có mình với mình ở nơi hoang vắng. - Tác giả với bạn - tuy hai mà một. - Tình cảm chân thành, cảm động vượt trên mọi thứ vật chất. II Học sinh có thể trình bày theo những ý khác nhau, những vân phải đảm bảo theo hướng tích cực. Dưới đây là một số gợi ý: 1. Khắng định tình bạn trước hết cần phải có sự chân thành - Mình chân thành với bạn thì bạn mới tin mình - Khi bạn có lòng tin với mình thì bạn mới bộc lộ những băn khoăn thắc mắc và chia sẻ với mình. - Sự chân thành là cơ sở của tình bạn chân chính và bền lâu 2. Thể hiện sự chân thành trong tình bạn - Phải tin bạn, không lừa dối, không vụ lợi - Thông cảm, chia sẻ khó khăn với bạn - Đồng cảm với bạn bất cứ chuyện vui buồn, khó khăn  

ĐỀ SỐ 1: Phần I. ĐỌC- HIỂU: Đọc bài thơ sau và trả lời các câu hỏi: Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta. (Ngữ văn 7, tập một, trang 104, NXB Giáo dục, 2012) Câu 1: Bài thơ trên có tên là gì? Cho biết tên tác giả ? Câu 2: Bài thơ được viết theo thể thơ gì ? Câu 3: Tìm các đại từ xưng hô trong bài thơ trên ? Câu 4: Nêu suy nghĩ của em về quan niệm tình bạn của tác giả Nguyễn Khuyến. ĐỌC HIỂU 1 - Bài thơ trên có tên là: “ Bạn đến chơi nhà”. - Tác giả: Nguyễn Khuyến 2 - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật 3 - Đại từ: + Bác + Ta 4 1. Mở bài - Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác…) - Giới thiệu về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” đã thể hiện rõ nét tình cảm bạn bè của ông. 2. Thân bài: a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà - Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống: + Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi + Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm - Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở. - Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn. - Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách. ⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà. b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà - Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt khi bạn đến chơi nhà: + Muốn ra chợ thì chợ xa + Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng + Muốn bắt cá thì ao sâu + Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa + Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được + Miếng trầu cũng không có ⇒ Tình huống được tạo ra có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả. Vật chất không có, chỉ có sự chân tình tiếp đãi bạn. c. Tình bạn thắm thiết của tác giả - Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”: + Ta (1): chủ nhà – nhà thơ + Ta (2): khách – bạn - Sử dụng quan hệ từ “với” nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn. ⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường. 3. Kết bài - Khái quát ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả - Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân. ĐỀ SỐ 2: Cho câu thơ: “ Đã bấy lâu nay bác tới nhà” 1. Chép tiếp 7 câu thơ còn lại để hoàn chỉnh bài thơ? 2. Bài thơ em vừa chép, tác giả đã sử dụng nghệ thuật chơi chữ bằng cách dùng từ đồng âm, đó là từ nào? Nêu tác dụng? 3. Trong bài thơ em vừa chép có cụm từ “ ta với ta”. Cụm từ này làm em nhớ đến bài thơ nào cũng có cụm từ đó? Tác giả bài thơ đó là ai? 4. Cùng cách viết “ ta với ta” nhưng về cách hiểu hai cụm từ ở hai bài thơ có giống nhau không? Vì sao? Từ nội dung bài thơ em vừa chép, hãy viết một bài văn nêu cảm nghĩ của em về tình bạn. GỢI Ý: Câu Nội dung trả lời 1 - Chép chính xác bài thơ “ Bạn đến chơi nhà” 2 - Dùng từ đồng âm để chơi chữ ở câu thơ sau: Bác đến chơi đây, ta với ta! + ta 1: chỉ tác giả + ta 2: chỉ người bạn đến chơi - Tác dụng: Tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây bất ngờ, thú vị cho người đọc, người nghe. 3 - Qua Đèo Ngang - Bà Huyện Thanh Quan 4 - So sánh cụm từ “ta với ta” HS trình bày được các ý cơ bản sau: - Giống nhau về hình thức và cách phát âm và cả hai bài thơ đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”. - Khác nhau về nội dung, ý nghĩa biểu đạt: + Ở bài Qua Đèo Ngang, cụm từ này có ý nghĩa chỉ một người – chủ thể trữ tình của tác phẩm. Còn ở bài Bạn đến chơi nhà có ý nghĩa chỉ hai người: chủ và khách – hai người bạn. + Ở bài Qua Đèo Ngang, cụm từ này thể hiện sự cô đơn không thể sẻ chia của nhân vật trữ tình. Ở bài Bạn đến chơi nhà cho thấy sự cảm thông và gắn bó thân thiết giữa hai người bạn tri kỉ. 5 Hình thức bài văn: bố cục 3 phần I. Mở bài: Giới thiệu về tình bạn II. Thân bài: Nội dung: tình bạn - Cơ sở tình bạn: xây dựng bằng tình cảm vô tư, chân thành, trong sáng - Biểu hiện tình bạn: gắn bó, chia sẻ, cảm thông, tin tưởng ... - Liên hệ bản thân III. Kết bài: Cảm nghĩ của em về tình bạn ĐỀ SỐ 3: I. PHẦN ĐỌC HIỂU: Cho đoạn thơ sau . Đọc và thực hiện các yêu cầu bên dưới: “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. [....]” (SGK Ngữ văn 7 - Tập 1 - NXB giáo dục Việt Nam - 2013) a. Viết tiếp những câu thơ còn lại cho hoàn chỉnh bài thơ? Xác định thể thơ của bài thơ? Tác giả là ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ? b. Nêu nội dung chính của bài thơ? c. Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” trong câu thơ “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà” có tác dụng gì? Hãy cho biết ngôn ngữ trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” có gì đặc biệt so với các bài thơ khác? d. Theo em có điểm gì khác nhau trong cụm từ “ta với ta” ở bài thơ này so với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua đèo ngang” Bà huyện Thanh Quan: “Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta.” II. PHẦN LÀM VĂN: Đọc mẫu chuyện ngắn sau: CON GẤU ĐÃ NÓI GÌ VỚI ANH? “Một hôm, hai người bạn đang đi trong rừng, thì họ thấy có một con gấu to đi ngang qua. Một người liền chạy trốn ngay, anh ta trèo lên cây nấp. Người còn lại không chạy kịp, anh ta phải đối mặt với con gấu đang đến gần. Anh ta đành nằm xuống, nín thở giả vờ chết. Con gấu lại gần và ngửi vào mặt anh ta, nhưng anh ta cố nín thở giả vờ chết. Con gấu ngửi mãi nhưng thấy anh ta như chết rồi nên nó bỏ đi, không làm hại anh ta. Khi con gấu đã bỏ đi xa, người bạn ở trên cây tụt xuống. Anh ta hỏi bạn "Con gấu nói thầm gì vào tai bạn đấy"? Gấu bảo tớ là "không bao giờ nên tin tưởng vào người đã bỏ bạn lại một mình trong lúc nguy cấp". Người kia xấu hổ quá, xin lỗi bạn vì mình đã bỏ bạn lại chạy trốn. Bạn anh có thể đã gặp nguy hiểm trong khi anh ta trốn trên cây an toàn. Bạn bè thì phải giúp đỡ nhau trong những lúc hoạn nạn như vây.” Theo em, thế nào là một tình bạn tốt? Hãy trình bày suy nghĩ của em (khoảng 20 - 25 dòng) bàn về ý nghĩa của câu chuyện trên? GỢI Ý I.a Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. Cải chửa ra cây, cà mới nụ, Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta. - Tác giả: Nguyễn Khuyên - Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật - Hoàn cảnh sáng tác: Khi ông cáo quan về ở ẩn b. - Nội dung chính bài thơ: Thể hiện vẻ đẹp tâm hôn của nhà thơ qua việc khắc họa tình bạn đâm đà, thắm thiêt, chân thành. c. - Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” có tác dụng: tỏ thái độ niềm nở, thân mật, kính trọng. - Ngôn ngữ của bài thơ: dân dã, đời thường, hình ảnh quen thuộc với cảnh sắc nông thôn và đời sống người nông dân: ao vườn, cải, ... d. Qua Đèo Ngang Bạn đến chơi nhà - Tác giả với hình bóng của chính mình - Nỗi cô đơn chỉ có mình với mình ở nơi hoang vắng. - Tác giả với bạn - tuy hai mà một. - Tình cảm chân thành, cảm động vượt trên mọi thứ vật chất. II Học sinh có thể trình bày theo những ý khác nhau, những vân phải đảm bảo theo hướng tích cực. Dưới đây là một số gợi ý: 1. Khắng định tình bạn trước hết cần phải có sự chân thành - Mình chân thành với bạn thì bạn mới tin mình - Khi bạn có lòng tin với mình thì bạn mới bộc lộ những băn khoăn thắc mắc và chia sẻ với mình. - Sự chân thành là cơ sở của tình bạn chân chính và bền lâu 2. Thể hiện sự chân thành trong tình bạn - Phải tin bạn, không lừa dối, không vụ lợi - Thông cảm, chia sẻ khó khăn với bạn - Đồng cảm với bạn bất cứ chuyện vui buồn, khó khăn