Hãy trình bày đặc điểm cơ cấu dân cư châu Âu

Câu hỏi: Hãy trình bày đặc điểm cơ cấu dân cư châu Âu?

Trả lời: Đặc điểm cơ cấu dân cư châu Âu

* Cơ cấu dân số theo nhóm tuổi: Châu Âu có cơ cấu dân số già.

+ Tỉ lệ dân số dưới 15 tuổi thấp và có xu hướng giảm. Năm 2019, tỉ lệ dân số dưới 15 tuổi chiếm 16,1% (giảm 4,4% so với năm 1990).

+  Tỉ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên cao và có xu hướng tăng. Năm 2019, tỉ lệ dân số trên 65 tuổi chiếm 18,6% (tăng 6,0% so với năm 1990).

* Cơ cấu dân số theo giới tính

Giai đoạn 1950 – 2020, cơ cấu dân số theo giới tính của châu Âu có sự chênh lệch (tỉ lệ nữ cao hơn nam), nhưng đang có sự thay đổi (giảm tỉ lệ dân số nữ, tăng tỉ lệ dân số nam).

=> Nguyên nhân: các yếu tố xã hội, vấn đề chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em.

* Cơ cấu dân số theo trình độ học vấn

- Dân cư châu Âu có trình độ học vấn cao.

- Năm 2019, số năm đi học trung bình của người từ 25 tuổi trở lên ở châu Âu là 11,8 năm, thuộc nhóm cao nhất thế giới.

Kiến thức tham khảo về dân cư châu Âu

1. Tổng quan về châu Âu

Theo Liên Hiệp Quốc, hiện nay Châu Âu gồm có 44 quốc gia độc lập. Nga, Kazakhstan, Azerbaijan, Gruzia và Thổ Nhĩ Kỳ là những nước xuyên lục địa, một phần nằm ở cả châu Âu và châu Á. Armenia và Síp về mặt chính trị được coi là một quốc gia châu Âu, mặc dù về mặt địa lý cả hai đều nằm trong lãnh thổ Tây Á. Nước lớn nhất châu Âu là Nga (37% tổng diện tích lục địa) và nhỏ nhất là toà thánh Vatican, chỉ chiếm một khu vực nhỏ ở trung tâm của Rome. Châu Âu là lục địa duy nhất, không được bao quanh bởi nước từ mọi hướng do có một biên giới đường bộ với châu Á.

Về mặt địa lý, các nước Châu Âu nằm ở phía tây bắc của vùng đất rộng lớn được gọi là lục địa Á-Âu và được bao quanh bởi Bắc Băng Dương ở phía Bắc, Đại Tây Dương ở phía Tây và biển Địa Trung Hải ở phía Nam, giáp Biển Đen ở phía Đông Nam. Đường biên giới chính xác giữa hai châu lục là một câu hỏi lớn cho các nhà địa lý và chính trị gia. Ngày nay nó thường được mô tả bởi dãy núi Ural ở Nga, Biển Caspi và dãi núi Caucasus. Các quốc gia du lịch thu hút nhiều du khách nhất của Châu Âu là Pháp với thủ đô Paris, tiếp theo là Tây Ban Nha, Ý, Anh và Đức.

Lá cờ các nước Châu Âu thường có 2 dạng phổ biến sau: Union Jack như của Vương quốc Anh, với thiết kế độc đáo, kết hợp 3 chữ thập khác nhau. Thiết kế đó cũng được sử dụng trong các lá cờ quốc gia của các nước thành viên cũ của Đế quốc Anh. Một biểu tượng được sử dụng rộng rãi khác của lá cờ các nước châu Âu là Tricolors (3 màu) như của Đức, Pháp, Ý và Ireland. Lá cờ liên minh Châu Âu Thông qua vào ngày 08 tháng 12 năm 1955, lá cờ của Liên minh châu Âu (EU) gồm một vòng tròn của 12 ngôi sao vàng trên một nền xanh. Sỡ dĩ có 12 ngôi sao là vì số 12 tượng trưng cho sự toàn vẹn và thống nhất.

2. Các nhóm người dân châu Âu

Dân cư châu Âu chủ yếu thuộc chủng tộc Ơ-rô-pê-ô-ít (da trắng). Dân số hiện tại của các nước Châu Âu là 747.643.540 người vào ngày 03/01/2022 theo số liệu từ Liên Hợp Quốc.

Dân cư châu Âu chủ yếu tập trung ở khu vực phía Trung, Tây và Nam Âu.

Lý do vì tại đây có khí hậu ấm áp, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh tế, xã hội, du lịch,… quanh năm thuận lợi. Bên cạnh đó đây là khu vực giàu có về tài nguyên khoáng sản (dầu mỏ, khí đốt, than,…).

Châu Âu có các nhóm ngôn ngữ như Giéc-man, La-tinh, Hi Lạp, Xla-vơ, ngôn ngữ khác,…

Tên các nước thuộc từng nhóm:

Ngôn ngữ La-tinh gồm những nước như Pháp, Hung – ga – ri, Tây Ban Nha, Ru-ma-ni, I-ta-li-a, E – xto – ni – a, Bồ Đào Nha.

Ngôn ngữ Giéc-man gồm những nước như Ai – xơ – len, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Anh, Bỉ, Na Uy, Đức, Hà Lan, Áo, Đan Mạch.

Ngôn ngữ Xla-vơ gồm những nước như Ba Lan, Nga, Xec-bi, Xlô-va-ki-a, Crô-a-ti-a, Xlô-vê-ni-a, Ư-crai-na, Bôn – xni – a, Môn – tê – nê – gro, Hec – xe – go – vi – a, Bun-ga-ri, Bê-la-rút, Séc.

Các ngôn ngữ khác bao gồm nước Lat-vi-a và Lit-va.

3. Dân số Châu Âu đang già đi

Việc tuổi thọ tăng cũng là một nguyên nhân khiến thực trạng dân số của Lục địa già đang ngày một già đi. So với đầu thế kỷ XX, tuổi thọ trung bình của phụ nữ trong EU đã tăng 26 năm, còn đàn ông là 22 năm. Nhưng tỷ lệ tử vong trong đàn ông cũng là một nguyên nhân khác khiến dân số “chựng lại”.

Nam giới thường chết nhiều hơn nữ giới, nhất là trong nhóm từ 14 - 24 tuổi bởi những lý do bất hạnh. Ví như với tai nạn xe hơi, số đàn ông tử vong thường nhiều gấp 4 lần phụ nữ. Còn trong nhóm từ 45 - 64 tuổi cánh “mày râu” thường thiệt mạng bởi chứng ung thư phổi hay các bệnh về tim mạch, hệ quả của tệ nghiện thuốc lá và nghiện rượu thời trẻ.

Tuổi thọ của nam giới nói chung không tăng mấy: tới năm 2020 cao lắm là thêm một năm nữa và sẽ vẫn giữ nguyên như vậy trong suốt nửa đầu thế kỷ XXI này.

Sự “chựng lại” và “già đi” được giải thích bằng rất nhiều nguyên nhân, như các thành tựu mới của y học về lão hóa, tỷ lệ tử vong trong dân số không đổi... Nhưng lý do cơ bản của thực trạng này là tỷ lệ sinh đẻ ngày một ít đi. Sau thời kỳ “bùng nổ sinh nở” hậu Thế chiến II, tỷ lệ sinh sản trong dân chúng châu Âu ngày càng giảm, thậm chí còn thấp hơn thế kỷ XIX.

Với thực trạng này, chúng ta có thể đoán trước những bi kịch không chỉ về mặt xã hội, mà cả của nền kinh tế nói chung nữa. Vì tuổi trẻ, hay thế hệ trẻ chính là yếu tố huyết mạch cho nền kinh tế của mỗi quốc gia, là nguồn nhân lực thiết yếu mang tính sống còn. Theo tính toán của giới nhân chủng học, thì sau 1/4 thế kỷ nữa tại nước Pháp số người già sẽ nhiều hơn lớp trẻ.

Nhóm người trên 60 tuổi từ 11 triệu người bây giờ sẽ tăng lên 12 triệu người vào năm 2020 và tới năm 2030 sẽ là 17 triệu người! Điều này có nghĩa là vào năm 2030 cứ 3,5 người Pháp thì có một người trên 60 tuổi. Tương tự lớp người trên 85 tuổi khi ấy sẽ tăng gấp 3 lần so với con số hiện nay. Thực trạng tại các quốc gia còn lại trong EU cũng không khác là bao, thậm chí còn ảm đạm hơn. Tỷ lệ sinh đẻ trung bình cho một phụ nữ hiện nay ở Đan Mạch là 1,4 đứa con, Hà Lan: 1,5, Bỉ, Italia và Thụy Điển: 1,6.