Giải Lịch sử 9 Cánh diều Bài 6: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945

Giải Lịch sử 9 Cánh diều Bài 6: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 ngắn gọn, hay nhất bám sát nội dung Sách giáo khoa theo chương trình Sách mới. Bài soạn bao gồm 6 câu hỏi được trả lời chính xác, giúp học sinh hiểu kĩ hơn về bài học

Mở đầu trang 26 Bài 6 Lịch Sử 9: Phong trào cách mhttps://www.youtube.com/watch?v=3OLGeap2vjs&list=PL6IUtUW7XDaeetzMpdr-lf5rJb26vXkNR&index=4ạng Việt Nam diễn ra như thế nào (1930-1945)? Cách mạng tháng Tám 1945 thắng lợi nguyên nhân do đâu và có ý nghĩa như thế nào? Trong Cách mạng tháng Tám Đảng Công sản Đông Dương nắm giữ vai trò gì?

Lời giải:

Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tham dự và phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVIII Đảng Xã hội Pháp ở thành phố Tours, ngày 26/12/1920

Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Câu hỏi trang 28 Lịch Sử 9: Mô tả những nét chủ yếu về hoàn cảnh, diễn biển, kết quả, ý nghĩa của phong trào cách mạng 1930 - 1931.

Lời giải:

- Hoàn cảnh:

+ Kinh tế Việt Nam bị sa sút, đời sống nhân dân cực khổ, mâu thuẫn xã hội gay gắt do bị thực dân Pháp bóc lột

+ Cuộc khủng hoảng của kinh tế thế thế giới đã làm tình hình thêm trầm trọng, đẩy cuộc đấu tranh lên cao trào

+ Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời vào năm 1930, mang theo đường lối cách mạng đúng đắn, chỉ đạo phong trào cách mạng.

- Diến biến:

+ Phong trào nổ ra ở nhiều địa phương trên cả nước, từ nông thôn đến thành thị, với nhiều hình thức đấu tranh đa dạng như biểu tình, bãi công, vũ trang đấu tranh.

+ Cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Nghệ An và Hà Tĩnh đã thành lập chính quyền Xô Viết, thực hiện những chính sách tiến bộ về ruộng đất, xóa nợ, bình đẳng giới.

+ Thực dân Pháp đã huy động một lực lượng lớn để đàn áp phong trào, gây ra nhiều đau thương mất mát cho nhân dân.

- Kết quả:

+ Xô Viết Nghệ - Tĩnh bị đàn áp, nhiều cán bộ, đảng viên bị bắt, hy sinh.

+ Phong trào đã chứng minh được sức mạnh của quần chúng, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, và để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu.

- Ý nghĩa:

+ Phong trào đã chứng minh đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn.

+ Phong trào đã rèn luyện và trưởng thành đội ngũ cán bộ, đảng viên.

+ Phong trào là cuộc tập dượt tổng duyệt cho cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945.

+ Phong trào đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm về đấu tranh vũ trang, xây dựng chính quyền cách mạng, đoàn kết quần chúng.

Câu hỏi trang 30 Lịch Sử 9: Mô tả những nét chủ yếu về hoàn cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của phong trào dân chủ 1936 - 1939.

Lời giải:

- Hoàn cảnh lịch sử:

+ Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã tác động mạnh mẽ đến các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam, đẩy mạnh cuộc đấu tranh của nhân dân

+ Chính phủ Mặt trận Nhân dân lên nắm quyền ở Pháp đã tạo ra những điều kiện thuận lợi cho phong trào đấu tranh ở các thuộc địa, trong đó có Việt Nam.

+ Đại hội VII của quốc tế cộng sản đã đề ra những nhiệm vụ mới cho Đảng cộng sản, trong đó có Đảng cộng sản Đông Dương.

- diễn biến:

+ Đảng Cộng sản Đông Dương thành lập Mặt trận Dân chủ Đông Dương: Tập hợp rộng rãi các lực lượng yêu nước, đấu tranh đòi tự do dân chủ, cải thiện đời sống cho nhân dân.

+ Các hình thức đấu tranh đa dạng: đấu tranh công khai như Biểu tình, mít tinh, bãi công đấu tranh nghị trường,... Đấu tranh bí mật xây dựng cơ sở cách mạng, tuyên truyền vận động quânf chúng.

+ Phong trào lan rộng khắp cả nước từ đô thị đến nông thôn, các tầng lớp nhân dân đều tích cực tham gia Phong troag đạt đỉnh cao vào năm 1936-1937.

- Kết quả:

+ Buộc thực dân Pháp phải ban hành một số cải cách dân chủ, cải thiện đời sống cho nhân dân

+ Mở rộng và củng cố lực lượng cho cách mạng.

- Ý nghĩa:

+ Khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng Cộng Sản Đông Dương là hoàn toàn đúng đắn.

+ Phong trào đã rèn luyện lực lượng cách mạng

+ Phong trào đã góp phần chuẩn bị về lực lượng, chính chị, tư tưởng cho cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.

Câu hỏi trang 30 Lịch Sử 9: Nêu tình hình Việt Nam dưới ách thống trị của Pháp - Nhật.

Lời giải:

- Tình hình thế giới: Năm 1939, thế giới có nhiều thay đổi, đặc biệt là sự sụp đổ của Chính phủ Mặt trận nhân dân Pháp và Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ đã tác động tới tình hình Việt Nam.

- Tình hình Việt Nam:

+ Chính trị: Năm 1940, Nhật Bản tiến vào Đông Dương, Pháp - Nhật câu kết cai trị Việt Nam. Nhân dân Việt Nam rơi vào cảnh "một cổ hai tròng".

+ Xã hội: Pháp - Nhật xoá bỏ các quyền tự do dân chủ, tăng cường bắt lính, đàn áp nhân dân Việt Nam. Nạn đói xảy ra khiến hơn 2 triệu người chết.

+ Kinh tế: Pháp - Nhật cho tăng thuế, vơ vét tài nguyên, thóc, gạo để phục vụ chiến tranh khiến lương thực khan hiếm, giá cả tăng vọt.

+ Văn hóa - tư tưởng: Pháp - Nhật cấm tuyên truyền về chủ nghĩa cộng sản, cấm in ấn, tàng trữ các tài liệu cách mạng, đóng cửa các toà soạn báo yêu nước, tiến bộ.

Câu hỏi trang 32 Lịch Sử 9: Trình bày sự chuẩn bị của nhân dân Việt Nam tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền.

Lời giải:

- Thành lập và không ngừng củng cố các lực lượng vũ trang như Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Cứu quốc quân...

- Các đơn vị vũ trang được huấn luyện về quân sự, chính trị, sẵn sàng chiến đấu.

- Đảng đã không ngừng mở rộng và củng cố các tổ chức cơ sở Đảng ở nông thôn, thành thị, tạo thành mạng lưới vững chắc, các lực lượng vũ trang tự vệ được thành lập ở nhiều địa phương, sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ cơ sở cách mạng.

- Tuyên truyền về đường lối, chủ trương của Đảng qua nhiều hình thức như báo chí, hội họp, mít tinh,..

- Chuẩn bị vũ khí, lương thực, thuốc men phục vụ cho cuộc khởi nghĩa

- Linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo phù hợp với tình hình của cuộc khởi nghĩa.

Câu hỏi trang 33 Lịch Sử 9: Trình bày diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Lời giải:

♦ Diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám (1945):

- Từ ngày 14/8/1945, tại nhiều nơi, cấp bộ Đảng, Việt Minh đã căn cứ tình hình cụ thể của địa phương và vận dụng chỉ thị: “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, để phát động nhân dân khởi nghĩa.

- Chiều 16/8/1945, theo lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, một đơn vị giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, từ Tân Trào về thị xã Thái Nguyên, mở đầu cuộc Tổng khởi nghĩa.

- Ngày 18/8/ 1945, Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền sớm nhất.

- Tối 19/8/1945 khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội.

- Ngày 23/8/1945, nhân dân Huế giành được chính quyền.

- Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa giành thắng lợi tại Sài Gòn.

- Ngày 28/8/1945, Đồng Nai Thượng, Hà Tiên là hai tỉnh cuối cùng giành được chính quyền.

- Ngày 30/8/1945, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị. Chế độ phong kiến Việt Nam hoàn toàn sụp đổ.

♦ Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa: Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Câu hỏi trang 34 Lịch Sử 9: Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám năm 1945

Lời giải:

a. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử:

- Nguyên nhân thắng lợi: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 bắt nguồn từ những nguyên nhân chủ quan và khách quan:

+ Nguyên nhân chủ quan: Có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh: đề ra đường lối cách mạng đúng đắn, lãnh đạo nhân dân chuẩn bị mọi mặt. Nhân dân Việt Nam có truyền thống yêu nước, ý chí đấu tranh kiên cường và tinh thần đoàn kết một lòng với vai trò nòng cốt của Mặt trận Việt Minh.

+ Nguyên nhân khách quan: Quân phiệt Nhật - kẻ thù chính của nhân dân Việt Nam bị quân Đồng minh đánh bại, quân Nhật ở Đông Dương hoang mang rệu rã, đã tạo điều kiện khách quan thuận lợi cho nhân dân Việt Nam tổng khởi nghĩa thành công.

- Ý nghĩa lịch sử: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 có ý nghĩa lịch sử to lớn.

+ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã phá tan xiềng xích cai trị của thực dân Pháp, quân phiệt Nhật, lật đổ chế độ quân chủ, giành độc lập cho đất nước, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà; đưa nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân độc lập, tự do và làm chủ đất nước; mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam – kỉ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

+ Cách mạng tháng Tám năm 1945 của nhân dân Việt Nam đã góp phần vào thắng lợi chung của nhân dân tiến bộ thế giới trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, mở ra thời ki suy sụp, tan rã của chủ nghĩa thực dân cũ, cổ vũ tinh thần đấu tranh tự giải phóng của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới.

b. Đánh giá vai trò của Đảng Cộng sản Đông Dương trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

- Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đại biểu cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả quốc gia, dân tộc.

- Đảng đã đưa ra đường lối đúng đắn, phù hợp với điều kiện lịch sử, tập hợp được lực lượng hùng hậu và lãnh đạo nhân dân giành thắng lợi.

Câu hỏi trang 34 Lịch Sử 9: Đánh giá vai trò của Đảng Cộng sản Đông Dương trong Cách mạng tháng Tám năm 1945

Lời giải:

Vai trò của Đảng Cộng sản Đông Dương

- Đảng đã xác định đúng đắn được nhiệm vụ của cách mạng Việt nam là đánh đuổi thực dân Pháp và phát xít Nhật giành độc lập dân tộc.

- Xây dựng được khối liên minh công nông vững chắc, trở thành nòng cốt của cách mạng.

- Thành lập mặt trận Việt Minh

- Đảng đã xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang cách mạng, trở thành một lực lượng quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Nhật.

- Đảng đã chuẩn bị chu đáo về mọi mặt cho cuộc Tổng khởi nghĩa, từ chính trị, quân sự đến hậu cần.

- Đảng có sự lãnh đạo sáng suốt tài tình.

- Xây dựng được khối đoàn kết cho dân tộc, tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh bại kẻ thù.

Luyện tập 1 trang 34 Lịch Sử 9: Lập bảng tóm tắt những sự kiện chính của phong trào cách mạng Việt Nam trong giai đoạn 1930 - 1945 theo mẫu sau vào vở ghi.

Lời giải:

	1930-1931	1936-1939	1939-1945
Hoàn cảnh lịch sử	- Tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới - Thực dân Pháp đàn áp cách mạng Việt Nam - Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, kịp thời lãnh đạo nhân dân đấu tranh	- Thế giới: + Chủ nghĩa phát xít xuất hiện. + Đại hội VII của Quốc tế cộng sản + Mặt trận nhân dân Pháp lên cầm quyền - Trong nước: + Nhân dân cực khổ. + Hội nghị BCH Trung ương Đảng tháng 7/1936	- Thế giới: chiến tranh thế giới thứ hai diễn ra - Trong nước: + Nhân dân Việt Nam chịu ách áp bức của Pháp - Nhật + Tháng 3/1945, Nhật đảo chính, lật đổ Pháp
Nhiệm vụ, mục tiêu	Chống đế quốc, chống phong kiến	- Chiến lược: chống đế quốc, chống phong kiến. - Trước mắt: Chống phát xít, chống chiến tranh đế quốc, chống phản động thuộc địa và tay sai, đòi tự do, cơm áo, hòa bình	- Giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu.
Diễn biến chính	- Diễn ra trên cả nước nhưng phát triển đến đỉnh cao với sự ra đời của chính quyền Xô viết ở Nghệ An và Hà Tĩnh	- Phong trào Đônmg Dương đại hội. - Đấu tranh đòi các quyền tự do, dân chủ - Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí, ngị trường	- Đảng chuyển hướng chỉ đạo - Đảng vận động nhân dân xây dựng: lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa - Cao trào kháng Nhật, cứu nước - Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945
Kết quả	- Bị Pháp đàn áp	- Chính quyền thuộc địa phải nhượng bộ một số yêu sách	- Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời
Ý nghĩa	- Là cuộc tập dượt đầu triên của Đảng và quần chúng cho Cách mạng tháng Tám	- Là cuộc tập dượt thứ hai của Đảng và quần chúng cho Cách mạng tháng Tám	- Có ý nghĩa to lớn đối với dân tộc Việt Nam và ảnh hưởng lớn đến tình hình thế giới.

Vận dụng 2 trang 34 Lịch Sử 9: Sưu tầm tư liệu về tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Lời giải:

(*) Tham khảo: Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội

Sau ngày Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945), không khí cách mạng ở Hà Nội càng thêm sôi sục. Xứ ủy Bắc kỳ, Thành ủy Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng quân sự chuẩn bị khởi nghĩa; đồng thời tổ chức phát động nhiều phong trào đấu tranh để rèn luyện, tập dượt quần chúng.

Đêm 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc ra Quân lệnh số 1, phát lệnh Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước.

Trước tình hình chuyển biến mau lẹ, Xứ ủy Bắc Kỳ họp (tối 14 và ngày 15/8/1945) tại làng Vạn Phúc (Hà Đông), quyết định tiến hành khởi nghĩa trong 10 tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Riêng vấn đề khởi nghĩa ở Hà Nội cần được cân nhắc kỹ do còn hơn 1 vạn quân Nhật chiếm đóng trong thành phố. Xứ ủy Bắc Kỳ quyết định thành lập Ủy ban Quân sự cách mạng Hà Nội (tức Ủy ban Khởi nghĩa) để tích cực chuẩn bị khởi nghĩa.

Thực hiện chỉ đạo của Xứ ủy Bắc Kỳ, Thành ủy Hà Nội triệu tập Hội nghị quân sự bất thường ngay tối 15/8/1945 tại Chùa Hà (Dịch Vọng) bàn về kế hoạch chuẩn bị khởi nghĩa. Hội nghị nhận định: Tuy Chính phủ Nhật đã đầu hàng quân Đồng minh nhưng quân Nhật ở Hà Nội còn đông (hơn 1 vạn tên), lại được trang bị các loại vũ khí hiện đại. Chúng sẽ sẵn sàng nổ súng chống lại cách mạng khi bị đẩy vào tình thế nguy cấp.

Trong khi đó, về phía ta, tuy lực lượng quần chúng cách mạng đông đảo nhưng lực lượng vũ trang tập trung còn mỏng (hơn 700 người), trang bị phần lớn là vũ khí thô sơ (chỉ có hơn 40 khẩu súng trường và một số súng ngắn), mới qua một vài lớp huấn luyện quân sự cấp tốc. Từ nhận định trên, Hội nghị chủ trương tiếp tục tìm giải pháp phù hợp, cố gắng tránh xung đột vũ trang với quân đội Nhật; dự kiến phương pháp khởi nghĩa: lấy lực lượng vũ trang làm lực lượng xung kích đi đầu, huy động đông đảo lực lượng quần chúng cách mạng có vũ trang tham gia khởi nghĩa giành chính quyền; tiếp tục tăng cường tập hợp phát triển lực lượng vũ trang và nửa vũ trang, trang bị thêm vũ khí, sẵn sàng đối phó với quân Nhật khi cần thiết.

Trong thời gian này, các đội xung kích của ta vẫn tích cực hoạt động. Tối 15/8/1945, đội tuyên truyền xung phong của Việt Minh tổ chức diễn thuyết công khai ở những rạp hát lớn trong thành phố. Ngày 16/8/1945, truyền đơn, biểu ngữ kêu gọi khởi nghĩa xuất hiện khắp nơi. Chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim thân Nhật lung lay tận gốc rễ.

Nhưng chiều 17/8/1945, Tổng hội Viên chức tổ chức một cuộc mít tinh lớn tại Nhà hát lớn với mục đích ủng hộ chính phủ thân Nhật. Nắm bắt kế hoạch từ trước, Đảng bộ Hà Nội của Đảng Cộng sản Đông Dương đã bí mật huy động quần chúng trong các tổ chức cứu quốc ở nội, ngoại thành đến tham dự, biến cuộc mít tinh thân Nhật thành cuộc mít tinh ủng hộ ủng hộ Việt Minh, sau đó biến nó thành một cuộc biểu tình tuần hành qua các phố, có cờ đỏ sao vàng dẫn đầu, vừa hô vang các khẩu hiệu “Ủng hộ Việt Minh”, “Đả đảo bù nhìn”, “Việt Nam hoàn toàn độc lập”. Cuộc biểu tình tuần hành diễn ra sôi động, lôi kéo thêm hàng vạn quần chúng xuống đường với khí thế cách mạng chưa từng thấy. Quân đội Nhật “án binh bất động”.

Nhận thấy thời cơ cách mạng đã chín muồi, ngay tối 17/8/1945, Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ và Ủy ban Quân sự cách mạng Hà Nội quyết định phát động khởi nghĩa bằng phương thức huy động sức mạnh của quần chúng, lấy lực lượng chính trị quần chúng làm cơ bản, với lực lượng vũ trang làm nòng cốt, tổ chức mít tinh ở quảng trường Nhà hát lớn, sau đó chuyển thành tuần hành thị uy chiếm những cơ quan trọng yếu của chính phủ bù nhìn.

Các đội vũ trang là lực lượng xung kích của khởi nghĩa, đi đầu chiếm các mục tiêu, đồng thời bố trí ở những vị trí cơ động để sẵn sàng chi viện cho nhau. Để bảo đảm cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi, không đổ máu, Thường vụ Xứ ủy và Ủy ban Quân sự cách mạng Hà Nội chủ trương tiếp tục giữ quân đội Nhật trong trạng thái “án binh bất động”; do đó không đặt ra vấn đề tước vũ khí của quân Nhật, cũng không đánh chiếm những nơi có quân Nhật đang đóng giữ (Phủ Toàn quyền, Bộ Tổng tham mưu, thành Cửa Bắc, Ngân hàng Đông Dương...). Trong trường hợp quân Nhật nổ súng, ta kiên quyết chống cự, chờ Giải phóng quân từ Việt Bắc về phối hợp chiến đấu. Thời gian khởi nghĩa được ấn định chính thức là ngày 19/8/1945.

Thực hiện mệnh lệnh phát ra, trong ngày 18/8/1945, không khí sửa soạn khởi nghĩa bao trùm khắp Hà Nội. Đến sáng 19/8/1945, cả Thủ đô tràn ngập khí thế cách mạng. Đồng bào tập trung kéo đến quảng trường Nhà hát Lớn dự cuộc mít tinh lớn do Mặt trận Việt Minh tổ chức. Đại biểu Việt Minh đọc tuyên ngôn, chương trình của Việt Minh và kêu gọi nhân dân đứng dậy giành chính quyền. Cuộc mít tinh nhanh chóng chuyển thành biểu tình, chia ra nhiều đoàn đi chiếm các công sở của chính quyền bù nhìn. Trước khí thế quần chúng khởi nghĩa, quân Nhật không dám chống lại.

Tối 19/8/1945, các cơ quan quan trọng của chính quyền bù nhìn tay sai tại Hà Nội đã về tay cách mạng, Việt Minh hoàn toàn làm chủ thành phố. Cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi hoàn toàn. Sự kiện này có tác dụng cổ vũ lớn đối với phong trào cả nước, đặc biệt là ở Huế, Sài Gòn.

Như vậy, quán triệt đường lối, chủ trương của Trung ương Đảng, Xứ ủy Bắc Kỳ, Thành ủy và Ủy ban Quân sự cách mạng Hà Nội đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội giành thắng lợi triệt để; đặc biệt là tránh cho lực lượng khởi nghĩa không phải đối đầu trực tiếp với quân Nhật và loại trừ được các lực lượng chính trị phản động khác nuôi mưu đồ đảo ngược tình thế.

Những ngày cuối tháng 8/1945, nhân dân Hà Nội nhiệt liệt chào đón Giải phóng quân cùng các cơ quan đầu não Trung ương Đảng, Chính phủ cách mạng lâm thời từ căn cứ Việt Bắc về, mở ra một cột mốc lịch sử mới của thời đại.

Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội), trước hàng chục vạn đồng bào tham dự mít tinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa-nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Cũng từ đây, Hà Nội chính thức trở thành Thủ đô của nước Việt Nam mới, trở thành thành trì đấu tranh bảo vệ nền độc lập, tự do và chính quyền non trẻ vừa giành được.

Nhìn lại chặng đường đấu tranh giải phóng dân tộc từ khi có Đảng lãnh đạo (1930), trực tiếp là cuộc Cách mạng tháng Tám 1945, có thể khẳng định: Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội (19/8/1945) thực sự là một sự kiện rất đặc biệt. Bởi đây là thắng lợi “mẫu mực, tiêu biểu” của nghệ thuật lãnh đạo phát hiện, chớp đúng thời cơ, với phương pháp cách mạng rất sáng tạo. Quan trọng hơn, cuộc khởi nghĩa thắng lợi ấy đã có sức cổ vũ to lớn thúc đẩy phong trào cách mạng của cả nước phát triển; đồng thời cũng dựng lên một thành trì vững chắc để nhân dân ta tiếp tục đấu tranh bảo vệ những thành quả cách mạng vừa giành được trong giai đoạn về sau.