Giải Lịch sử 9 Cánh diều Bài 5: Việt Nam từ năm 1918 đến năm 1930

Giải Lịch sử 9 Cánh diều Bài 5: Việt Nam từ năm 1918 đến năm 1930 ngắn gọn, hay nhất bám sát nội dung Sách giáo khoa theo chương trình Sách mới. Bài soạn bao gồm 10 câu hỏi được trả lời chính xác, giúp học sinh hiểu kĩ hơn về bài học

Mở đầu trang 20 Bài 5 Lịch Sử 9: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam diễn ra như thế nào? Đảng cộng sản Việt Nam được thành lập mang lại ý nghĩa gì? Nguyễn Ái Quốc có những hoạt động và vai trò gì trong quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam?

Lời giải:

- Trong những năm 1918 - 1930, phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam phát triển mạnh mẽ, theo 2 khuynh hướng chính: dân chủ tư sản và vô sản.

- Quá trình vận động thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam bắt đầu từ những năm 1920, thông qua những hoạt động chuẩn bị của Nguyễn Ái Quốc về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Tới năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời.

Câu hỏi trang 22 Lịch Sử 9: Mô tả những nét chính về phong trào đấu tranh dân tộc dân chủ của giai cấp tư sản và tiểu tư sản Việt Nam trong những năm 1918 - 1930.

Lời giải:

- Mục tiêu: Đòi quyền tự do dân chủ, đòi thực dân Pháp trả lại tự do cho những người yêu nước bị bắt, yêu cầu cải thiện đời sống cho nhân dân, giảm thuế, giảm tô, xóa nợ, đòi quyền bình đẳng cho dân tộc

- Hình thức đấu tranh:

+ Các tờ báo như Nam Phong, Đông Á, Thanh niên... đã trở thành diễn đàn để tuyên truyền các tư tưởng tiến bộ, phê phán thực dân Pháp và phong kiến.

+ Các tổ chức chính trị như Việt Nam Phục vụ hội, Hội Phục Việt, Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên... ra đời, tập hợp những người yêu nước để đấu tranh.

+ Các cuộc biểu tình của quân chúng nhân dân diễn ra ở nhiều nơi thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia

- Tính chất:

+ Mang tính dân tộc dân chủ, chưa có đường lối cách mạng đúng đắn, thống nhất.

- Nguyên nhân bùng nổ:

+ Thực dân Pháp tăng cường bóc lột, áp bức: Chính sách cai trị của thực dân Pháp ngày càng tàn bạo, gây nên sự căm phẫn trong lòng nhân dân.

+ Cách mạng tháng Mười Nga đã mang đến cho nhân dân Việt Nam những tư tưởng mới, niềm tin vào sự thắng lợi của cách mạng.

+ Phong trào công nhân Việt Nam ngày càng mạnh mẽ, tạo thành một lực lượng quan trọng trong cuộc đấu tranh chung.

- Ý nghĩa:

+ Phong trào đã chuẩn bị những điều kiện cần thiết cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam, trở thành lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam.

+ Phong trào khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giành độc lập cho dân tộc

Câu hỏi trang 22 Lịch Sử 9: Mô tả những nét chính về phong trào công nhân Việt Nam những năm 1918-1930.

Lời giải:

- Từ năm 1918 đến năm 1930, phong trào công nhân phát triển qua hai giai đoạn:

+ Từ năm 1918 đến năm 1925: phong trào công nhân diễn ra lẻ tẻ, chưa có tổ chức và lãnh đạo thống nhất. Hình thức đấu tranh chủ yếu là phá hợp đồng, bỏ trốn, lãn công nhằm đòi các quyền lợi kinh tế, như tăng lương, giảm giờ làm.... Tiêu biểu là các cuộc đấu tranh của công nhân nhà máy dệt Nam Định, mỏ than Cẩm Phả (Quảng Ninh), nhà máy rượu Hà Nội.....

+ Từ năm 1925 đến năm 1930: phong trào công nhân nổ ra ở nhiều nơi trên cá nước, có tổ chức và lãnh đạo thống nhất của Công hội và các tổ chức cộng sản. Hình thức đấu tranh chủ yếu là bãi công, ngoài đòi các quyền lợi kinh tế còn có mục đích chính trị rõ ràng, như chống lại ách áp bức, bóc lột của thực dân Pháp và phong kiến, ủng hộ phong trào cách mạng thế giới. Tiêu biểu là các cuộc bãi công của công nhân xưởng đóng tàu Ba Son (Sài Gòn), đồn điền cao su Phú Riềng (Bình Phước), xưởng ô tô A-vi-a (Hà Nội).....

- Cuộc bãi công của công nhân Ba Son được coi là mở đầu cho giai đoạn đấu tranh tự giác của công nhân Việt Nam vì:

+ Đây là cuộc đấu tranh đầu tiên có tổ chức và lãnh đạo, gắn liền với sự tổ chức và lãnh đạo của Công hội do Tôn Đức Thắng thành lập.

+ Cuộc đấu tranh không chỉ nhằm mục tiêu kinh tế mà còn nhằm mục đích chính trị thể hiện tình đoàn kết vô sản quốc tế của công nhân Việt Nam.

⟹ Cuộc bãi công Ba Son vạch một mốc lớn trong phong trào công nhân Việt Nam - giai cấp công nhân Việt Nam bắt đầu đi vào đấu tranh có tổ chức và mục đích chính trị rõ ràng (chuyển từ tự phát sang tự giác).

Câu hỏi trang 22 Lịch Sử 9: Giải thích tại sao cuộc bãi công của công nhân Ba Son được coi là mở đầu cho giai đoạn đấu tranh tự giác của công nhân Việt Nam?

Lời giải:

- Cuộc bãi công của công nhân Ba Son được coi là mở đầu cho giai đoạn đấu tranh tự giác của công nhân Việt Nam, vì:

+ Công nhân Ba son có sự tổ chức và mục tiêu rõ ràng đặt dưới sự lãnh đạo của Công hội.

+ Cuộc bãi công không chỉ đòi cải thiện điều kiện làm việc, tăng lương mà còn mang tính chính trị khi công nhân từ chối sửa chữa tàu chiến Pháp để đàn áp phong trào cách mạng ở Trung Quốc thể hiện tinh thần đoàn kết quốc tế và ý thức đấu tranh vì một mục tiêu lớn hơn.

+ Cuộc bãi công Ba Son đã tạo ra tiếng vang lớn, truyền cảm hứng cho công nhân các địa phương khác cùng đứng lên đấu tranh.

Câu hỏi trang 23 Lịch Sử 9: Nêu những nét chính về hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong những năm 1918-1930.

Lời giải:

Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc năm 1918 – 1930:

- Năm 1919: Gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam tới Hội nghị Véc-xai để đòi các quyền lợi dân tộc, dân chủ cho nhân dân Việt Nam.

- Năm 1920:

+ Đọc Sơ thảo lần thứ nhất những Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lê-nin, tin tưởng và đi theo chủ nghĩa Mác – Lê-nin.

+ Dự Đại hội Đảng Xã hội Pháp, tán thành gia nhập Quốc tế Cộng sản, tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

- Năm 1921 – 1922: Tham gia sáng lập Hội liên hiệp thuộc địa, ra báo Người cùng khổ (Le Paria), truyền bá tư tưởng Mác - Lê-nin.

- Năm 1923 – 1924: Dự Hội nghị Quốc tế nông dân, Đại hội lần thứ V Quốc tế cộng sản,.. truyền bá tư tưởng Mác Lê-nin vào Việt Nam.

- Năm 1924 – 1929: Thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, ra báo Thanh niên, huấn luyện cán bộ, tổ chức phong trào “vô sản hoá” (cử cán bộ về nước hoạt động).

- Năm 1930: Chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam, thông qua Chính cương vẫn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ vắn tắt.

Câu hỏi trang 25 Lịch Sử 9: Trình bày quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Lời giải:

- Quá trình vận động thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam bắt đầu từ những năm 1920, thông qua những hoạt động chuẩn bị của Nguyễn Ái Quốc về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

- Trong những năm 1928-1929, phong trào công nhân và phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ. Tình hình này đặt ra nhu cầu cần phải thành lập Đảng Cộng sản để đưa phong trào cách mạng tiếp tục tiến lên. Trong bối cảnh đó, từ tháng 6 đến tháng 9/1929, ở Việt Nam lần lượt xuất hiện các tổ chức: Đông Dương Cộng sản Đảng; An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản liên đoàn.

- Sự ra đời của các tổ chức cộng sản đã tác động tích cực tới phong trào cách mạng trong nước. Tuy nhiên, ba tổ chức này hoạt động riêng rẽ, tranh giành ảnh hưởng với nhau, làm cho phong trào cách mạng trong nước có nguy cơ dẫn đến chia rẽ lớn. Thực tiễn đó đòi hỏi cần hợp nhất ba tổ chức cộng sản thành một đảng.

- Từ ngày 6-1 đến ngày 7-2-1930 tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc chủ trì hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một đảng thống nhất. Hội nghị nhất trí lấy tên đảng là Đảng Cộng sản Việt Nam, thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ vắn tắt của Đảng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo. Đây là Cương lĩnh Chính trị đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu hỏi trang 25 Lịch Sử 9: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Lời giải:

- Ý nghĩa của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam:

+ Đánh dấu sự phát triển vượt bậc của phong trào dân tộc dân chủ, khẳng định sự trưởng thành và khả năng lãnh đạo của giai cấp vô sản Việt Nam.

+ Chấm dứt thời kì khủng hoảng về đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo cách mạng. Từ đây, cách mạng Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và trở thành một bộ phận của cách mạng thế giới.

+ Là bước chuẩn bị đầu tiên có tính tất yếu, quyết định tạo ra bước ngoặt của phong trào cách mạng Việt Nam và lịch sử Việt Nam ở giai đoạn sau.

+ Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là bước ngoặt vĩ đại của phong trào cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX.

Luyện tập 1 trang 25 Lịch Sử 9: Lập bảng tóm tắt các hoạt động và vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam trong những năm 1918 - 1930 theo mẫu sau vào vở ghi.

Lời giải:

Luyện tập 2 trang 25 Lịch Sử 9: Giải thích tại sao sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 được xem là bước ngoặt của phong trào cách mạng Việt Nam?

Lời giải:

♦ Giải thích: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là một bước ngoặt của phong trào cách mạng Việt Nam

- Con đường cách mạng:

+ Trước khi Đảng ra đời: Khủng hoảng về đường lối: khuynh hướng phong kiến và dân chủ tư sản đều không đáp ứng được yêu cầu của lịch sử.

+ Từ khi Đảng ra đời: Chấm dứt khủng hoảng đường lối cứu nước. Cách mạng Việt Nam đi theo con đường cách mạng vô sản: độc lập dân tộc gắn liền với CNXH.

- Giai cấp lãnh đạo:

+ Trước khi Đảng ra đời: Khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo: sĩ phu, nông dân, tư sản, tiểu tư sản đều không đủ sức tập hợp lực lượng cả dân tộc.

+ Từ khi Đảng ra đời: Giai cấp vô sản đã giác ngộ về chính trị, có tinh thần cách mạng triệt để, tập hợp và lôi kéo được đông đảo lực lượng cách mạng.

- Mối liên hệ với cách mạng thế giới:

+ Trước khi Đảng ra đời: Chưa có mối liên hệ chặt chẽ với CM thế giới, chưa xác định được chính xác về bạn và thù.

+ Từ khi Đảng ra đời: Cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới → Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã xây dựng được bạn đồng minh mới cho cách mạng Việt Nam.

Vận dụng 3 trang 25 Lịch Sử 9: Sưu tầm tư liệu tranh ảnh về phong trào dân tộc, dân chủ ở Việt Nam trong những năm 1918 – 1930.

Lời giải: