Giải Địa 9: Bài 5. Thực hành. Phân tích và so sánh tháp dân số năm 1989 và năm 1999

Bài 5: Thực hành: Phân tích và so sánh tháp dân số năm 1989 và năm 1999

1. Quan sát hình 5.1. Tháp dân số năm 1989 và năm 1999.

Hãy phân tích và so sánh hai tháp dân số về các mặt:

- Hình dạng của tháp.

- Cơ cấu dân số theo tuổi.

- Tỉ lệ dân số phụ thuộc.

Lời giải:

- Hình dạng cùa tháp

+ Giống nhau: cả hai tháp đều có đáy rộng, đỉnh thấp nhọn, cho ta thấy đều là tháp dân số trẻ

+ Khác nhau: Chân của đáy tháp ( 1989) ở độ tuổi 0-14 tuổi hẹp hơn năm 1999 => Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên đang có xu hướng giảm

- Cơ cấu dân số theo tuổi:

Năm/ Yếu tố		Năm 1989		Năm 1999
Hình dạng của tháp		Đỉnh nhọn, đáy rộng		Đỉnh nhọn, đáy rộng chân hẹp so với năm 1989
	Nhóm tuổi	Nam	Nữ	Nam	Nữ
	0-14	20,1	18,9	17,4	16,1
	15-59	25,6	28,2	28,4	30,0
	60 trở lên	3,0	4,2	3,4	4,7
Tỉ số phụ thuộc		86		72,1

 

Tháp năm 1989 có tỉ lệ dân số từ 0-14 tuổi lớn hơn tháp dân số năm 1999.

Số người trong và ngoài độ tuổi lao động năm 1999 cao hơn năm 1989.

- Tỉ lệ phụ thuộc:

+ Tháp dân số năm 1989 có tỉ lệ phụ thuộc là 46,2 % trong đó tỉ lệ phụ thuộc hoàn toàn là 39%.

+ Tháp dân số năm 1999 có tỉ lệ phụ thuộc là 41,6 % trong đó tỉ lệ phụ thuộc hoàn toàn là 33,5 %.

=> Cả hai tháp đều có tỉ lệ phụ thuộc lớn, tuy nhiên năm 1999 tỉ lệ dân số phụ thuộc ít hơn so với năm 1989

2. Từ những phân tích và so sánh trên, nêu nhận xét về sự thay đổi cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta. Giải thích nguyên nhân.

Lời giải:

- Nhận xét:  Sau 10 năm cơ cấu dân số nước ta có sự thay đổi :         

Từ năm 1989 đến năm 1999, cơ cấu dân số theo độ tuổi ở nước ta có sự thay đổi theo hướng tích cực: Giảm tỉ lệ số người dưới độ tuổi lao động ( từ 39% xuống 33,5%) , tăng tỉ lệ dân số người trong ( 53,8% lên 58,4% ) và ngoài độ tuổi lao động tăng ( 7,2% lên 8,1% )

Tỉ lệ dân số phụ thuộc giảm ( từ 46,2% năm 1989 còn 41,6% năm 1999)

- Giải thích:

Cơ cấu dân số theo độ tuổi có sự thay đổi như trên vì:

+ Đã triển khai và thực hiện tốt chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình nên tỉ lệ gia tăng dân số của nước ta đang có xu hướng giảm dần.

+ Kinh tế phát triển, đời sống tốt nên trình độ người dân được nâng cao

+ Y tế phát triển , chế độ phúc lợi tốt nên tuổi thọ của dân cư cao

3. Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì cho phát triển kinh tế - xã hội? Chúng ta có những biện pháp gì để từng bước khắc phục những khó khăn này?

Lời giải:

Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì cho phát triển kinh tế - xã hội:

* Thuận lợi:

- Nguồn lao động dồi dào, tăng nhanh

- Hằng năm số người bổ sung lớn

- Thu hút đầu tư nước ngoài với những ngành cần thiết lao động.

- Dân số tăng nhanh, thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Động lực để phát triển kinh tế, nâng cao mức sông người dân

* Khó khăn:

- Gây sức ép giải quyết việc làm trong điều kiện nền kinh tế chưa phát triển.

- Tỉ lệ phụ thuộc cao.

- Tài nguyên cạn kiệt , môi trường bị ô nhiễm

- Về y tế, giáo dục văn hóa.

- Vấn đề nhà ở.

=> Chất lượng cuộc sống chậm cải thiện, gặp nhiều khó khăn

* Biện pháp khắc phục khó khăn, phát huy những thuận lợi:

- Đưa có những chính sách về dân số kế hoạch hóa gia đình để giảm tỉ lệ gia tăng tự nhiên.

- Phân bố lại nguồn dân cư và lao động phù hợp nhằm tạo công ăn việc làm để cải thiện mức sống cho người dân

- Xây dựng các khu công nghiệp nhà máy giải quyết việc làm

- Thu hút đầu tư nước ngoài, xuất khẩu lao động.

- Quan tâm đến vấn đề y tế, giáo dục, vấn đề nhà ở.

Tham khảo toàn bộ: Giải Địa 9