Thuế là gì? Đến nay vẫn chưa có một khái niệm nào thống nhất về thuế. Đứng ở các góc độ khác nhau của các nhà kinh tế khác nhau lại có một khái niệm khác nhau về thuế.
Một trong những khái niệm phổ biến về thuế đó là “Thuế là một khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn trực tiếp của Nhà nước đối với các tổ chức và các cá nhân nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước vì lợi ích chung”.
Ngoài ra còn có khái niệm khác “Thuế là hình thức phân phối thu nhập tài chính của nhà nước để thực hiện chức năng của mình, dựa vào quyền lực chính trị, tiến hành phân phối sản phẩm thặng dư của xã hội một cách cưỡng chế và không hoàn lại”.
Về cơ bản có thể hiểu,Thuế là khoản thu nộp mang tính bắt buộc mà các tổ chức hoặc cá nhân phải nộp cho nhà nước khi có đủ những điều kiện nhất định.
* Phân loại theo tính chất hành chính gồm
Thuế nhà nước (quốc gia): nộp vào ngân sách trung ương
Thuế địa phương: nộp vào ngân sách chính quyền địa phương
* Phân loại theo mục đích điều tiết của thuế mà thuế có thể phân loại thành hai loại sau đây
Thuế trực thu: Nhóm này bao gồm các loại thuế mà theo đó người thực hiện nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước đồng thời chính là những người phải chịu thuế. Các loại thuê điển hình trong nhóm này bao gồm thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp,…
Thuế gián thu: Khác với các loại thuế nằm trong nhóm thuế trực thu, đây là nhóm thuế bao gồm các loại thuế mà những người nộp thuế không đồng thời là người phải chịu thuế. Điển hình các loại thuế nằm trong nhóm thuế này phải kể đến như thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng,… Có thể nói đối với các loại thuế này, người chịu thuế cũng chính là khách hàng, còn người nộp thuế lại là người bán hàng, bởi lẽ thuế đã được bao gồm trong chính sản phẩm hàng hóa, dịch vụ mà bên bán hàng đã bán cho khách hàng của họ.
* Phân loại thuế theo tính chất kinh tế
Theo yếu tố kinh tế chịu thuế: thuế đánh vào tài sản tiêu dùng, tài sản, thu nhập, doanh nghiệp;
Theo lĩnh vực kinh tế chịu thuế: Bất động sản, bảo hiểm thuế,…
Theo yếu tố và tác nhân kinh tế chịu thuế: Thuế xuất nhập khẩu, thuế môn bài, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế đánh vào sản phẩm, hàng hóa, thuế hộ gia đình, thuế môn bài, lệ phí khác,…
Các loại thuế được tính khi người thân trong gia đình hoặc một cá nhân có nhu cầu mua các mặt hàng điện tử, xe ô tô, xe gắn máy,...là:
- Thuế GTGT: Đây là thuế áp dụng với tất cả các mặt hàng và tùy vào từng loại mặt hàng sẽ có mức thuế suất từ 0% tới 5% thậm chí sẽ có một số loại mặt hàng có thuế suất 10%
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: So với hai loại thuế trước thì loại thuế này đơn giản hơn vì chỉ áp dụng cho một số mặt hàng nhất định mà nhà nước quy ước như rượu bia, xe oto, thuốc lá…. và một số mặt hàng như quần áo, trang sức, phụ kiện, điện tử, nước hoa sẽ không phải chịu thuế này.
- Thuế nhập khẩu từ nước ngoài: Đối với các lô hàng nhập khẩu từ nước ngoài mà tổng giá trị lô hàng dưới 1 triệu đồng thì sẽ được miễn hoàn toàn các loại thuế trên còn nếu trên 1 triệu thì phải nộp các khoản thuế giá trị gia tăng và khi hàng vào Việt Nam phải nộp thêm thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt tùy vào mặt hàng.