Hướng dẫn “Đây mùa thu tới - Đọc hiểu” với những kiến thức cực bổ ích là tài liệu cực hay cho các bạn học sinh ôn tập và tích luỹ thêm kiến thức bộ môn Ngữ văn 11.
Đọc bài thơ sau đây và trả lời các câu hỏi bên dưới :
ĐÂY MÙA THU TỚI
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh;
Những luồng run rẩy rung rinh lá…
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ…
Non xa khởi sự nhạt sương mờ…
Đã nghe rét mướt luồn trong gió…
Đã vắng người sang những chuyến đò…
Mây vẩn từng không, chim bay đi,
Khí trời u uất hận chia ly.
Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói
Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.
(Xuân Diệu)
Câu 1: Anh/chị hãy nêu khái quát nội dung của bài thơ trên
Câu 2: Bức tranh mùa thu hiện lên qua những hình ảnh nào ? Những hình ảnh ấy có gì đặc biệt
Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào về câu thơ “Với áo mơ phai dệt lá vàng"
Câu 4: Bài thớ cho ta thấy tâm sự gì của thi nhân
Trả lời:
Câu 1: Khái quát nội dung bài thơ
Bài thơ là 1 bức tranh thu buồn nhưng đẹp . Đằng sau bức tranh ấy , ta thấy được tâm hồn nhạy cảm , tinh tế của tác giả trước sự chuyển đổi của trời đất
Câu 2: Bức tranh thu hiện lên qua những hình ảnh:
+Rặng liễu
+Vườn thu: trăng thu , gió thu , những vòm mây, cánh chim trời . không gian thu
- Bến đò , hình ảnh người thiếu nữ
- Bao trùm bức tranh thu đó là 1 màu buồn và lạnh . Với những hình ảnh có đường nét , màu sắc .
- Nghệ thuật nhân hóa , ẩn dụ chuyển đổi cảm giác làm cho bức tranh trở nên có hồn hơn . Rặng liễu như một người con gái với những nét vẽ mềm mại nhưng đượm buồn ; đứng đìu hiu , tóc buồn buông, lệ ngàn hàng Những đường nét gầy guộc của những cành cây khô , nhưng chòm cây, .....
- Cánh chim, ánh trăng in hình trên nền trời “u uất" . Hình ảnh người thiếu nữ xuất hiện ngỡ tưởng làm cho bức tranh thu trở nên buồn và lạnh lẽo hơn,...
Câu 3: Với áo mơ phai dệt lá vàng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác . Có 2 cách hiểu:
Cách 1: áo mơ phai : màu nắng nhạt trải rộng và dài khắp không gian nhuộm màu lá , khiến lá xanh thành lá vàng ( sắc nắng nhuộm vàng lá cây )
Cách 2: hiểu ngược lại : sắc vàng của lá thu nhuộm vàng cả không gian thu , bầu trời thu ,...
Dù hiểu theo cách nào cũng đều cho thấy sự chảy trôi của thời gian . Màu vàng là màu đặc sắc trong cảnh thu . Khi lá chuyển sang màu vàng mọi vật nhưu khoác lên mình chiếc áp màu vàng tức là dấu hiệu báo mùa thu tới ,...
Câu 4: Bài thơ là 1 bức tranh giao mùa từ hạ sang thu. Với những cảnh vật xuất hiện từ gần tới xa, từ thấp tới cao rồi lại chuyển điểm nhìn 1 cách linh hoạt cho thấy sự cảm nhận tinh tế của nhà thớ về thời khắc giao mùa . Thu sang , nhà thơ dường như tiếc nuối về quá khứ , thấy buồn trước sự chảy trôi của thời gian , sự thay đổi của vạn vật.
Câu 1: Xác định đề tài được đề cập tới trong đoạn thơ?
Câu 2: Bức tranh thiên nhiên trong đoạn thơ hiện lên qua những hình ảnh nào?
Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào, về câu"Với áo mơ phai dệt lá vàng" !
Câu 4: Nêu nhận xét của anh/chị về tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ?
Trả lời:
Câu 1: Đề tài được đề cập đến trong đoạn thơ trên là đề tài về mùa thu
Câu 2: Bức tranh thiên nhiên trong đoạn thơ hiện lên qua những hình ảnh đó là: rặng liễu đìu hiu, áo mơ phai dệt lá vàng, sắc đỏ rũa màu xanh, nhánh khô gầy.
Câu 3: Em hiểu câu thơ trên như sau: Câu thơ "Với áo mơ phai dệt lá vàng" là một câu thơ nhiều thi vị, nói lên cái hồn thu với sắc lá, gợi lên cảm giác thanh nhẹ, tươi sáng về mùa thu đáng yêu vô cùng.
Câu 4: Tâm trạng của nhân vật trữ tình có chút buồn man mác, xao xuyến và pha chút cô đơn trước sắc thu.
Câu 1: Nêu nội dung chính của đoạn thơ
Câu 2: Chỉ ra các biện pháp tu từ trong bốn câu thơ trên
Câu 3: Trình bày ngắn gọn cảm nhận của anh chị về bốn câu thơ trên
Trả lời:
Câu 1: Nội dung chính của bốn câu thơ trên là miêu tả cảnh thu và sắc thu khi mùa thu đến
Câu 2: Biện pháp tu từ:
- Từ láy: đìu hiu
- Nhân hóa: “đứng chịu tang”, “lệ ngàn hàng”
- Hoán dụ: “tóc buồn”, “áo mơ phai”
Câu 3:
Đoạn đầu bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu là nỗi buồn man mác, bâng khuâng giữa thiên nhiên đẹp nhưng mang nét buồn thiết tha khi thu sang:"Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang/Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng". Không gian thu mang nét trầm mặc, buồn thương, rặng liễu " đìu hiu" như cảnh tang thương của đất trời, của lòng người. Rặng liễu như đang xoã mái tóc mượt mà nhưng trĩu nặng tâm tư xuống thế gian. Những làn sương mỏng còn vương trên từng làn liễu như những dòng lệ nhoà mang nỗi sầu buồn nhân thế. Dáng liễu trầm tư, nét liễu buồn không nói, gợi không gian hoang vắng, đìu hiu, tĩnh lặng. Điều gì đó đánh thức trong lòng người , khiến tác giả thốt lên một cách háo hức, đợi chờ, vui mừng khi thu đến: "Đây mùa thu tới, mùa thu tới/Với áo mơ phai dệt lá vàng". Từng bước đi nhịp nhàng của mùa thu đến như thoả lòng mong đợi của người thi nhân bấy lâu ao ước thu về. "Áo mơ phải dệt lá vàng"- một hình ảnh rất đẹp, rất thơ. Nếu mùa xuân là muôn sắc hoa rực rỡ, mùa hạ của cây cối xanh tươi, thì thu đến vạn vật đổi một sắc mới- sắc thu- "sắc mơ phai". Sắc thu, tình thu dệt nên vẻ đẹp trong từng sắc vàng của chiếc lá, câu thơ thật nhẹ nhàng nên thơ, gợi nét uyển chuyển, tinh tế, khéo léo của mùa thu làm cho cảnh vật đầy sức gơi. Thu đến khiến tâm hồn thanh thoạt, dịu nhẹ là lùng, thu không chỉ dệt nét mới cho thiên nhiên còn dệt cho tâm hồn con người thảnh thơi, cho lòng người được khắc khoải, nhớ thương, xuôi theo dòng cảm xúc với thiên nhiên tuyệt diệu. Qua khổ thơ trên ta thấy được hồn thu và dáng thu được hiện lên qua cách nhìn đầy tinh tế và gợi cảm. Bằng lối hiệp vần hợp lí cùng cách dùng từ đầy chọn lọc, tác giả đã vẽ nên bức tranh thu đầy ấn tượng, góp vào thế giới thu một nốt nhạc da diết yêu thương.
>>> Xem thêm: Phân tích Đây mùa thu tới của tác giả Xuân Diệu (Ngữ Văn 11 Cánh Diều)