Dàn ý cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi

Tham khảo Dàn ý cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi, tổng hợp đầy đủ dàn ý chung và những bài văn cảm nhận ngắn gọn, chi tiết, hay nhất. Qua các bài văn mẫu sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm, cùng tham khảo nhé!

Dàn ý cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi - Mẫu số 1

1. Mở bài:

Nguyễn Đình Thi là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiên phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Đất nước là sáng tác nổi bậc nhất của Nguyễn Đình thi trong giai đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.

2. Thân bài:

a. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của nhà thơ:

Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.

Sáng mát trong như sáng năm xưa

Gió thổi mùa thu hương cốm mới

Những hình ảnh trong hiện tại có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức nhà thơ.

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra đi đầu không ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

 Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét quen thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội

 Người ra đi:  đầu không ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, vµ n¾ng thu, với những gì thơ mộng của thủ đô yêu dấu.

Trong hoài niệm của nhà thơ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật thiên nhiên và con người hiện ra thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của nhà thơ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.

Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.

b. Mùa thu hiện tại ở chiến khu Việt Bắc.

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phấp phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha!

Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,không gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn ngập niềm vui trước mùa thu cách mạng – mùa thu tràn đầy sức sống

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách chắc chắn về quyền tự chủ của dân tộc.

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Tự hào về quê hương đất nước giàu đẹp.

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về!

Niềm tự hào về về quê hương, đất nước và truyền thống anh hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa đến nay và mai sau luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng

Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về đất nước trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mạng. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự biến đổi trong tâm trạng của nhà thơ.

Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được niềm vui mới, niềm vui của con người làm chủ đất nước mình.

c. Những suy tư và cảm nhận của Nguyễn Đình Thi về đất nước.

Đất nước đau thương:

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa khái quát; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, nhà thơ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng khái quát về sự đau thương của đất nước trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vành đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu

Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Đất nước đau thương bị tàn phá dưới tội ác của kẻ thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với đất nước, yêu những gì thân thương với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù kẻ thù xâm lược.

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi miệng ta

Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Ðứa đè cổ, đứa lột da…

Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng đanh thép về tội ác kẻ thù → cảm xúc trào dâng lòng căm thù giặc

Đất nước anh hùng:

Từ những năm đau thương chiến đấu

Ðã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Ðã bật lên những tiếng căm hờn

Hình ảnh có tính biểu tượng của  một đất nước quật khởi, con ng­ười vùng lên chống xâm lược.

Xiềng xích chúng bay không khoá được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay không bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu tinh thần quật khởi, quyết chiến của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người anh hùng cách mạng Việt Nam, những người anh hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên chiến đấu bảo vệ đất nước .

Ôm đất nước những  người áo vải

Đã đứng lên thành những anh hùng

“Ôm” thể hiện tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực mà phi thường.

Súng nổ rung trời giận dữ.

Ng­ười  lên như  nước vỡ bê

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rò bùn đứng dậy sáng lòa

Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả khái quát hành hình ảnh cả dân tộc anh hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành  độc lập tự do về tổ quốc” đất nước sáng loà.

3. Kết bài:

Từ mùa thu của thiên nhiên, nhà thơ thể hiện niềm vui sướng, tự hào của con người làm chủ đất nước và khẳng định sức sống của dân tộc.

Dàn ý cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi - Mẫu số 2

1. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

2. Thân bài

a. Hình ảnh mùa thu Hà Nội trong hoài niệm của tác giả:

- Tín hiệu gợi lên mùa thu là những hình ảnh "sáng mát trong", "hương cốm mới" => gợi lên hình ảnh mùa thu đặc trưng của Hà Nội.

- Hình ảnh mùa thu trong hoài niệm: một mùa thu với những cảnh đẹp nhưng buồn.

b. Hình ảnh mùa thu nơi chiến khu cùng sự chuyển biến tâm trạng của tác giả:

- Mở đầu là câu thơ khẳng định "Mùa thu ...rồi" : niềm vui, niềm phấn khởi trước cuộc sống đổi mới.

- "Tôi đứng nghe vui...đồi" : Ba động từ liên tiếp trong cùng một câu thơ thể hiện một sự chú ý tuyệt đối, tập trung cao độ hướng về đất nước, niềm vui.

- Hình ảnh "rừng tre" : Biểu hiện cho con người Việt Nam, cho những truyền thống của dân tộc ta (so sánh với thơ Nguyễn Duy).

- "Phấp phới" : vốn là từ để chỉ những thứ nhẹ nhàng, mềm và mỏng, có thể bay trong gió nhưng tác giả đã sử dụng cho "rừng tre" : thể hiện một niềm vui sướng tột độ, phấn khởi vô cùng của con người Việt Nam.

- Hình ảnh "trời thu, trong biếc": hình ảnh của bầu trời thu với màu xanh biêng biếc, màu xanh của hy vọng, của niêm vui, hạnh phúc với tiếng cười của những con người được làm chủ quê hương của mình.

- Những câu thơ tiếp theo, nhà thơ khẳng định niềm tự hào tự tôn dân tộc, tự hào về đất nước đẹp tươi, giàu có của mình.

c. Hình ảnh đất nước trong những năm tháng chiến tranh cùng niềm tự hào về truyền thống của cha ông :

- Nhà thơ tự hào về truyền thống của cha ông "Nước chúng ta ...nói về!" : Những con người Việt Nam từ lớp này tới lớp khác, luôn đứng lên giành lấy tự do và độc lập cho dân tộc => nhắc nhở chúng ta về đạo lý "Uống nước nhớ nguồn".

- Hình ảnh của đất nước trong những năm tháng chiến tranh :+ Hình ảnh "dây thép...chiều", hay "những cánh đồng ...máu" : Hình ảnh đau thương, khốc liệt của chiến tranh.

+ Tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa : cho thấy sự bi phẫn, đau đớn đến nghẹn ngào.

+ Hình ảnh những người chiến sĩ hành quân được thi vị hóa với hình ảnh "nhớ mắt ...yêu"=> Ở đây tình yêu đôi lứa đã hòa chung với tình yêu của đất nước, trở thành nguồn động lực để chiến đấu vì Tổ quốc (so sánh với thơ Quang Dũng).

- Tác giả còn dùng một đoạn thơ để nhấn mạnh sự tàn ác của kẻ thù bằng cách liệt kê một loạt những tội ác của kẻ thù.

=> Tác giả sử dụng những hình ảnh tương phản để làm nổi bật lên phẩm chất anh hùng của con người Việt Nam, đồng thời khẳng định tình yêu nước, yêu hòa bình của dân tộc ta "Xiềng xích ...thương nhà!"

d. Hình ảnh đất nước trong niềm vui xây dựng xã hội và khát vọng hướng tới tương lai :

- Hình ảnh đất nước với tiếng kèn gọi quân với những làn khói nhà máy bay trong gió =>gợi lên công cuộc xây dựng lại đất nước sau chiến tranh.

- Động từ "ôm đất nước": bao trọn tình yêu to lớn dành cho những con người Việt Nam, ôm trọn những đau thương để giờ đây những con người ấy trở nên bất khuất, anh hùng.

=> Niềm vui, niềm tự hào khi dân tộc ta đi lên đổi mới từ những đau thương, phát triển, xây dựng đất nước.

e. Kết luận chung :

- Nội dung : Miêu tả về đất nước từ những năm tháng còn chiến tranh, đau thương cho tới khi chúng ta chiến thắng, hướng tới tương lai.

- Nghệ thuật :

+ Hình ảnh thơ đẹp, giản dị, mộc mạc, giàu chất thơ, được lồng trong tình yêu nước.

+ Lời thơ chan chứa tình yêu, niềm tự hào dân tộc.

+ Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng linh hoạt, nhuần nhuyễn.

3. Kết bài :

- Khẳng định lại vấn đề.

Cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi - Bài mẫu

     Nguyễn Đình Thi là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp và cũng là một trong những cây bút tiên phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ sau này. Ông sáng tác nhiều thể loại: khảo luận, triết học, văn, thơ, nhạc, kịch, lý luận phê bình. Bài thơ Đất nước là sáng tác nổi bậc nhất của Nguyễn Đình thi trong giai đoạn đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.

Ba câu thơ đầu như tiếng đàn dạo đầu.

Sáng mát trong như sáng năm xưa

Gió thổi mùa thu hương cốm mới

     Những hình ảnh trong hiện tại có sức gợi nhớ về ngày rời Hà Nội. Mùa thu Hà Nội ngày xưa trở về trong ký ức nhà thơ.

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

Những phố dài xao xác hơi may

Người ra đi đầu không ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

     Từ láy gợi tả gợi lên cảnh mùa thu với nét quen thuộc, cã nắng, có lá vàng rơi, cã gió heo may – một mùa thu rất nhẹ, rất thơ mang nét buồn xao xuyến đọng lại trong lòng người ra đi. Đây là những nét đặc trưng của mùa thu Hà Nội

Người ra đi: đầu không ngoảnh lại

Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

     Tư thế và dáng đi tỏ ra kiên quyết, dứt khoát nhưng tâm hồn vẫn lưu luyến với trời thu Hà Nội, với những gì thơ mộng của thủ đô yêu dấu.

     Trong hoài niệm của nhà thơ, mùa thu Hà Nội với những cảnh vật thiên nhiên và con người hiện ra thật cụ thể và sinh động. Còn tâm trạng của nhà thơ phảng phất một nỗi buồn hiu hắt.

     Những chàng trai Hà Nội sẵn sàng từ biệt căn nhà, góc phố ra đi làm nghĩa vụ của một công dân.

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phấp phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha!

     Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ, âm hưởng đoạn thơ vui nhộn, phơi phới,không gian rộng, trong trẻo, cảnh sắc như bừng sáng, âm thanh rộn ràng→ tâm trạng hào hứng, sôi nổi, tràn ngập niềm vui trước mùa thu cách mạng – mùa thu tràn đầy sức sống

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

     Nghệ thuật điệp từ khẳng định một cách chắc chắn về quyền tự chủ của dân tộc.

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Tự hào về quê hương đất nước giàu đẹp.

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về!

     Niềm tự hào về về quê hương, đất nước và truyền thống anh hùng của dân tộc, truyền thống đó chảy dài suốt chiều dài lịch sử từ xưa đến nay và mai sau luôn tồn tại trở thành truyền thống thiêng liêng

     Cảnh thu được cảm nhận qua tâm trạng, cảm hứng về mùa thu gắn liền với cảm hứng về đất nước trong từng thời kì lịch sử, mùa thu đất trời gắn liền với mùa thu cách mạng. Vì vậy qua những bức tranh về mùa thu có thể thấy được sự biến đổi trong tâm trạng của nhà thơ.

     Từ đó thấy được nhận thức và tình cảm của tác giả có sự chuyển biến. Đi vào cuộc sống mới, tìm thấy được niềm vui mới, niềm vui của con người làm chủ đất nước mình.

Ôi những cánh đồng quê chảy máu

Dây thép gai đâm nát trời chiều

     Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa khái quát; vừa hư vừa thực. Từ một hình ảnh thực do quan sát được trong một chiều hành quân, nhà thơ đã nâng lên thành một hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng khái quát về sự đau thương của đất nước trong chiến tranh. Trong ánh chiều tà, những hàng dây thép gai rào quanh đồn bốt giặc giăng tua tủa như đâm nát cả bầu trời quê hương; ráng đỏ của buổi chiều tà chiếu xuống những rãnh cày làm cho cánh đồng vùng vành đai trắng đỏ rực lên như đang chảy máu

     Đây còn là một hình ảnh ẩn dụ (cánh đồng trời chiều). Đất nước đau thương bị tàn phá dưới tội ác của kẻ thù. Câu thơ trĩu nặng đau buồn, ẩn chứa một sự xót xa, một tình yêu tha thiết đối với đất nước, yêu những gì thân thương với cuộc sống con người: bầu trời, cánh đồng, lòng căm thù kẻ thù xâm lược.

Bát cơm chan đầy nước mắt

Bay còn giằng khỏi miệng ta

Thằng giặc Tây, thằng chúa đất

Ðứa đè cổ, đứa lột da…

     Nhịp thơ ngắn, các câu thơ như một bản cáo trạng đanh thép về tội ác kẻ thù → cảm xúc trào dâng lòng căm thù giặc

Đất nước anh hùng:

Từ những năm đau thương chiến đấu

Ðã ngời lên nét mặt quê hương

Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu

Ðã bật lên những tiếng căm hờn

     Hình ảnh có tính biểu tượng của một đất nước quật khởi, con ng­ười vùng lên chống xâm lược.

Xiềng xích chúng bay không khoá được

Trời đầy chim và đất đầy hoa

Súng đạn chúng bay không bắn được

Lòng dân ta yêu nước thương nhà!

     Những hình ảnh đối lập, cấu trúc nhấn mạnh khắc sâu tinh thần quật khởi, quyết chiến của dân tộc: Đó là hình ảnh sinh động về con người anh hùng cách mạng Việt Nam, những người anh hùng áo vải, những nông dân áo lính đứng lên chiến đấu bảo vệ đất nước.

Ôm đất nước những người áo vải

Đã đứng lên thành những anh hùng

     “Ôm” thể hiện tình yêu trìu mến, thiết tha của những con người Việt Nam đối với tổ quốc. Hình ảnh thơ chân thực mà phi thường.

Súng nổ rung trời giận dữ.

Người lên như nước vỡ bê

Nước Việt Nam từ máu lửa

Rò bùn đứng dậy sáng lòa

     Nhịp thơ chắt khoẻ, hình ảnh ấn tượng, đoạn thơ diễn tả sức mạnh như vũ bão của quân dân ta trong trận Điện Biên Phủ. Từ hình ảnh thực tác giả khái quát hành hình ảnh cả dân tộc anh hùng đã rũ bỏ “vết nhơ nô lệ đứng lên giành độc lập tự do về tổ quốc” đất nước sáng loà.

     Từ mùa thu của thiên nhiên, nhà thơ thể hiện niềm vui sướng, tự hào của con người làm chủ đất nước và khẳng định sức sống của dân tộc

---/---

Như vậy, Top lời giải đã vừa cung cấp những dàn ý cơ bản cũng như một số bài văn mẫu hay cảm nhận bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi để các em tham khảo và có thể tự viết được một bài văn mẫu hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt môn Ngữ Văn !