Dàn ý Lối sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

Dàn ý Lối sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

Mở bài Lối sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

Bài ca ngất ngưởng là một bài tự tổng kết về cuộc đời mình của Nguyễn Công Trứ. Và thật đặc biệt cả cuộc đời, nhìn lại, ông đã tự đánh giá chỉ bằng một từ “ngất ngưởng”.

Thân bài Lối sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

- Sự ngất ngưởng trong tài và chí:

+ Lập trí ở việc “kinh bang tế thế” như những nhà Nho dấn thân hành đạo. Đó là sự nghiệp đương nhiên ắt có công danh. à Nguyễn Công Trứ coi đó là lẽ sống “không công danh thà nát với cỏ cây”, “phải có danh gì với núi sông”

+ Nhận trách nhiệm với đời “vũ trụ nội mạc phi phận sự à Qủa thực trong suốt 28 năm từ khi thi đỗ đến khi làm quan, ông đã chứng tỏ tài thao lược của mình bằng cách liệt kê hàng loạt sự việc lớn:

• Khi Thủ khoa, thi Tham tán, khi Tổng dốc phong…

• Lúc bình Tây, cờ đại tướng

        Có khi về phủ Doãn thừa thiên

→ Tất cả đều thực hiện một cách “ngang ngửa với đời”

⇒ Nguyễn Công Trứ tỏ ra tự bằng lòng về mình. “Ngất ngưởng” là lời tự khen, thể hiện sự đánh giá cao tài năng, nhân cách và cả phong cách cá nhân mình trong thời gian ở cương vị mà những con người thiếu bản lĩnh rất dễ bị tha hóa: quyền cao chức trọng.

+ Công danh không chỉ là vinh, là nợ mà còn là trách nhiệm. Vì thế ông coi đó là sự “dấn thân”,  tự nguyện đem tự do, tài hoa nhốt vào vòng trói buộc.

⇒ Nguyễn Công Trứ với tài năng và sự từng trải trong cuộc đời nhiều thăng trầm, nhìn lại ông đã nhận ra tất cả đều không hẳn là quan trọng, vững bền và dường như còn không hoàn toàn nghiêm chỉnh cũng gần như một thứ trò đùa.

+ Sự kiện cởi áo nghi quan là một bước ngoặt trong cuộc đời thường có những nghi lễ biểu hiện sự trọng thi, lưu luyến của triều đình nhưng Nguyễn Công Trứ không hề nhắc đến mà “ngày đô môn giải tổ” chỉ còn đọng lại trong ông duy nhất có một sự kiện ngất ngưởng. Ông làm một việc ngược đời, bày ra một đối nghịch: ngất ngửa trên lưng con bò vàng nghênh ngang giữa kinh đô…

→ Hành động để hiện sự trêu ngươi, khinh thị cả thế gian kinh kì

+ Cương vị, chức phận và cuộc sống thay đổi sâu sắc và ông đã để lại đằng sau cả một thời vẫy vùng ngang dọc, còn phía trước, chờ đón ông dường như là một sự trống vắng.

+ Ở Nguyễn Công Trứ và thế gian diễn ra những điều trái ngược: dạng từ bi nhưng lại sống tiên cách. Ông không đi tu khổ hạnh, không theo những phương pháp nghiên cứu Thiên học để giác ngộ mà sống phóng túng, thảnh thơi.

+ Nhà thơ đã định nghĩa con người mình với từng giai đoạn: một tay ngất ngưởng ở quan trường, một cách làm người ngất ngưởng khi nghỉ quan và một cách sống ngất ngưởng khi đã là một hưu quan. Ông không bận tâm chuyện được mất hay bận lòng vì sự khen chê, có những khi hành lạc: uống rượu, ca hát nhưng không phải người của tiên, Phật mà là một người đời không vướng tục và cuối cùng là một bậc Nho sĩ.

→ Trong sâu thẳm tâm hồn, lí tưởng mà ông theo đuổi suốt cuộc đời không bao giờ từ bỏ chính là lòng trung quân, giúp đời:

“Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú,

Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung.”

Kết bài Lối sống ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

Tổng kết cuộc đời mình, Nguyễn Công Trứ tự cho rằng hai điều quan trọng nhất đối với kẻ nam nhi là trách nhiệm “khinh bang tế thế” và đạo nghĩa vua tôi. Ông đã giữ trọn vẹn, đã thực hiện một cách xuất sắc sánh được với những danh tướng thời xưa. Chính vì vậy, ông dám ngông ngạo buông lời thách thức “Trong triều ai ngất ngưởng như ông”.