[Chân trời sáng tạo] Giải Lịch Sử 6 Bài 9: Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII

Hướng dẫn Giải Lịch Sử 6 Bài 9: Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Chân trời sáng tạo, giúp các em học tốt hơn.

A. Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài

I. Điều kiện tự nhiên

Câu 1: Đọc thông tin dưới đây, quan sát hình 9.1 và lược đồ 9.2 em hãy:

- Xác định vùng cư trú chủ yếu của cư dân Trung Quốc thời cồ đại 

- Cho biết Hoàng Hà và Trường Giang đã tác động như thế nào đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại?

Trả lời:

Vùng cư trú chủ yếu của cư dân Trung Quốc thời cồ đại ở trung và hạ lưu Hoàng Hà về sau mới mở rộng dần địa bàn cư trú xuống lưu vực Trường Giang

Hoàng Hà và Trường Giang  có tác động đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại:

- Ở lưu vực Hoàng Hà: Bồi đáp phù sa tạo nên vùng đồng bằng châu thổ phì nhiêu thuận lợi cho việc trồng trọt

- Ở lưu vực Trường Giang: Đất đai, phì nhiêu, khí hậu ấm áp thuận lợi cho phát triển nhiều loại cây trồng

II. Sơ lược quá trình thống nhất Trung Quốc và sự xác lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng

Câu 1: Đọc thông tin bên dưới và quan sát lược đồ 9.3, em hãy nêu những nét chính về quá trình thống nhất Trung Quốc của Tần Thủy Hoàng

Trả lời:

- Quá trình thống nhất Trung Quốc của Tần Thủy Hoàng:

+ Khoảng thế kỉ VIII TCN, nhà Chu suy yếu, các nước ở lưu vực Hoàng Hà, Trường Giang nổi dậy và đánh chiếm lẫn nhau trong suốt 5 thế kỉ tiếp theo – sử sách gọi là thời Xuân Thu – Chiến Quốc.

+ Nửa sau thế kỉ III TCN, nước Tần mạnh lên, lần lượt đánh bại các nước khác (Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên, Tề) và thống nhất Trung Quốc vào năm 221 TCN.

Câu 2: Quan sát hình 9.4, em hãy cho biết: Tần Thủy Hoàng đã là làm những gì để thống nhất toàn diện Trung Quốc?

Trả lời:

Để thống nhất toàn diện Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng đã thực thi nhiều chính sách như:

- Thống nhất lãnh thổ

- Thống nhất hệ thống đo lường

- Thống nhất tiền tệ

- Thống nhất chữ viết

Câu 3: Quan sát sơ đồ 9.5, em hãy kể tên các giai cấp mới xuất hiện ở Trung Quốc và mối quan hệ giữa các giai cấp đó.

Trả lời:

- Các giai cấp mới xuất hiện ở Trung Quốc là: Địa chủ và Nông dân lĩnh canh,

- Quan hệ giữa các giai cấp là quan hệ bóc lột địa tô của địa chủ với nông dân lĩnh canh (nông dân lĩnh canh nhận ruộng đất của địa chủ để cày cấy và nộp lại một phần hoa lợi cho địa chủ).

III. Từ đế chế Hán, Nam- Bắc triều đã đến nhà Tùy

Câu 1: Quan sát sơ đồ 9.6, em hãy kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy

Trả lời:

Kể tên các triều đại phong kiến Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy:

- Nhà Hán (206 TCN - 220)

- Nhà Tấn (280 - 420)

- Nhà Tùy (518 - 618)

IV. Những thành tựu văn minh tiêu biểu

Câu 1: Em hãy kể tên một số thành tựu cơ bản của văn minh Trung Quốc thời cổ đại

Trả lời:

* Những thành tựu cơ bản của văn minh Trung Quốc:

- Tư tưởng: có nhiều thuyết học, tư tưởng, chính trị học, nổi bật nhất là: Nho gia, Pháp gia, Đạo gia, Mặc gia.

- Sử học: các bộ sử nổi tiếng: Sử kí của Tư Mã Thiên, Hán Thư của Ban Cố,...

- Chữ viết:

+ Sáng tạo ra chữ viết từ sớm.

+ Chữ thường được viết trên mai rùa/ xương thú (giáp cốt văn); hoặc trên thẻ tre, gỗ…

- Văn học:

+ Phong phú, đa dạng về thể loại và phương thức thể hiện.

+ Nhiều tác phẩm nổi tiếng, như: Kinh Thi (thời Xuân Thu), Sở từ (thời chiến quốc)…

- Về y học: 

+ Biết dùng cây cỏ tự nhiên để làm thuốc chữa bệnh.

+ Các danh y nổi tiếng như Hoa Đà, Biển Thước...

- Kỹ thuật: phát minh quan trọng về kĩ thuật làm giấy, la bàn, kĩ thuật in; dụng cu đo động đất (địa động nghi)…

- Kiến trúc: xây dựng Vạn lý trường thành.

Câu 2: Em có đồng ý với quan điểm:” Tiên học lễ hậu học văn không”? Lí giải sự lựa chọn của em

Trả lời:

Em đồng ý với quan niệm trên. 

Bởi vì: hiểu đơn giản có nghĩa là: học lễ nghĩa trước, học kiến thức sau. Đạo đức, phẩm chất của người học trò quyết định tinh thần, thái độ học tập và cũng quyết định luôn hiệu quả của việc học tập của mỗi người. Cũng chính yếu tố này quyết định việc sử dụng năng lực của con người vào cuộc sống thường ngày.

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

Câu 1: Theo em tại sao Hoàng Hà được gọi là “ sông Mẹ của Trung Quốc” Từ đó em hãy kể tên “ sông Mẹ “ của Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ

Trả lời:

- Hoàng Hà được gọi là “sông Mẹ của Trung Quốc” vì:

+ Phù sa màu mỡ của Hoàng Hà đã tạo nên một vùng đồng bằng châu thổ phì nhiêu, thuận lợi cho hoạt động sinh hoạt và sản xuất của con người.

+ Lưu vực Hoàng Hà cũng chính là cái nôi của văn minh Trung Quốc.

- “Sông mẹ” của Ai Cập là sông Nin, Ấn Độ là sông Ấn, sông Hằng; Lưỡng Hà là sông Ơ-phơ-rát và Ti-gơ-rơ.

Câu 2: Em hãy nêu vai trò của nhà Tần đối với Lịch sử Trung Quốc

Trả lời:

- Vai trò của nhà Tần đối với lịch sử Trung Quốc:

+ Chinh phục các nước: Triệu, Yên, Ngụy, Hàn, Tề, Sở, thống nhất lãnh thổ Trung Quốc.

+ Xác lập và đặt nền tảng cho sự phát triển của chế độ phong kiến ở Trung Quốc.

+ Áp dụng chế độ đo lường, tiền tệ, chữ viết và pháp luật chung trên cả nước để củng cố sự thống nhất đất nước.

+ Mở rộng lãnh thổ Trung Quốc (năm 214 TCN, nhà Tần đem quân xâm lược và chiếm được vùng đất gồm: Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây và một phần tỉnh Quý Châu hiện nay).

- Tuy nhiên, việc xiết chặt kỉ cương đất nước thông qua chính sách pháp luật hà khắc đã khiến cho mâu thuẫn trong lòng xã hội Trung Quốc ngày càng sâu sắc, đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của nhà Tần.

II. Vận dụng

Câu 1: Em hãy viết một đoạn văn ngắn làm rõ vai trò của giấy đối với sự phát triển của xã hội hiện nay

Trả lời:

Bài văn tham khảo

    Giấy có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của xã hội ngày nay. Giấy có rất nhiều công dụng: Giấy in báo, giấy không tráng dùng để viết, in ấm, giấy vệ sinh, giấy ăn, giấy kraft là bìa sổ, bìa tập, giấy làm bìa carton, giấy than, giấy nỉ, giấy dán tường, giấy cuốn thuốc lá, túi giấy, …Ngày nay để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa nhiều đơn vị, con người đã sáng tạo ra những vật dụng bằng giấy như ống hút giấy, tô giấy, hộp giấy, … Giấy là loại vật liệu không thể thiếu trong cuộc sống hiện nay đặc biệt là tại các văn phòng, trường học chính vì thế chúng ta hãy sử dụng giấy tiết kiệm đúng cách để bảo vệ môi trường.

Câu 2: Theo em, những thành tựu văn minh nào của Trung Quốc có ảnh hưởng đến Việt Nam

Trả lời:

Những thành tự văn minh của Trung Quốc có ảnh hưởng nhiều tới Việt Nam ta , có thể kể đến như:

- Trung Quốc có rất nhiều những giáo lý và tư tưởng nổi tiếng, nhiều trong số đó đã ảnh hưởng sâu sắc đến Việt Nam như Phật giáo (Bắc Tông), cá hệ tư tưởng như Nho giáo, Đạo giáo các tư tưởng về quản lý,…ảnh hưởng sâu sắc tới nước ta, cho đến ngày nay nó vẫn còn ý nghĩa quan trọng trong các hoạt động học tập nghiên cứu, quản lý nhà nước,..

- Về nước ta chúng ta có Kiến trúc: 

+ Văn Miếu – Quốc Tử Giám

+ Hoàng thành Thăng Long,

+ Thành nhà Hồ và một số công trình đền đài

+ Tượng điêu khắc, tứ linh (long, ly, quy, phượng), … có sự pha trộn phong cách kiến trúc của Trung Hoa.

+ Hội họa có sự tiếp thu và có những thành tựu riêng đó là Tranh Đông Hồ, Hàng Trống mang những nét khác.

- Ngoài ra, các thành tựu về khoa học tự nhiên như bàn tính, lịch can chi, chữa bệnh bằng châm cứu… đều có tác động sâu rộng đến nền văn minh Đại Việt cũng như nền văn minh nước ta trong giai đoạn hiện tại.