[Chân trời sáng tạo] Giải Lịch Sử 6 Bài 5: Sự chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp

Hướng dẫn Giải Lịch Sử 6 Bài 5: Sự chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Chân trời sáng tạo, giúp các em học tốt hơn.

A. Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài

I. Sự xuất hiện của công cụ lao động bằng kim loại

Câu 1: Kim loại đã được phát hiện ra như thế nào?

Trả lời:

Quá trình phát hiện ra kim loại vào cuối thời nguyên thủy: Vào khoảng thiên niên kỉ V TCN, con người tình cờ phát hiện ra đồng đỏ khi khai thác

=> Vây, đầu thiên niên kỉ II TCN, họ đã luyện được đồng thau và sắt. 

Câu 2: Em hãy quan sát các hình 5.3 đến 5.4 và cho biết:

- Công cụ và vật dụng bằng kim loại có đặc điểm gì khác biệt về chủng loại, hình dáng so với công cụ bằng đá?

- Kim loại được sử dụng vào những mục đích gì trong đời sống của con người cuối thời nguyên thủy?

Trả lời:

- Điểm khác biệt của công cụ bằng kim loại so với công cụ bằng đá là:

+ Phong phú, đa dạng về chủng loại (có các loại công cụ như: mũi tên, kiếm, dao găm, lưỡi câu, lưỡi cày bằng kim loại…).

+ Hình dáng công cụ mảnh, thanh thoát và sắc bén hơn, hiệu quả hơn.

- Kim loại được sử dụng vào các mục đích sau:

+ Chế tạo công cụ lao động, vũ khí…

+ Làm đồ trang sức (vòng tay, vòng cổ…)

+ Khai thác mỏ (dùng dụng: búa, đục, lưỡi rìu bằng đồng… để khai thác mỏ đồng).

+ Xuất hiện nghề luyện kim.

II. Sự biến chuyển trong xã hội nguyên thủy

Câu 1: Đọc các thông tin, quan sát sơ đồ 5.5 em hãy cho biết:

- Nguyên nhân nào dẫn đến sự phân hóa xã hội thành “ người giàu” và người nghèo”?

- Mối quan hệ giữa người với người trong xã hội phân hóa giàu nghèo

Trả lời:

Nguyên nhân nào dẫn đến sự phân hóa xã hội thành “ người giàu” và người nghèo”:

- Do sự phát triển của công cụ lao động bằng kim loại vào cuối thời nguyên thủy, con người làm ra một lượng sản phẩm dư thừa.

- Một số người chiếm hữu của dư thừa, trở nên giàu có... xã hội phân hóa thành kẻ giàu, người nghèo.

=> Xã hội nguyên thuỷ dần dần tan rã.

   Mối quan hệ giữa người với người trong xã hội phân hóa giàu nghèo là mối quan hệ bất bình đẳng. Người giàu càng trở lên giàu có khi họ có dư thừa nhiều sản phẩm,hoặc chiếm đoạt được, những người yếu thế hơn- người nghèo phải lao động phục vụ cho người giàu=> xã hội nguyên thủy tan rã

Câu 2: Vì sao xã hội nguyên thủy ở phương đông không phân hóa triệt để?

Trả lời:

Ở phương Đông, vào cuối thời nguyên thủy, cư dân đã sinh sống và canh tác nông nghiệp vem các dòng sông lớn. Họ thường sống quây quần, gắn bó với nhau để cùng làm thủy lợi (đắp đê, đào kênh, mương…), cùng sản xuất nông nghiệp. Do đó, mối quan hệ giữa người với người vẫn rất gần gũi, thân thiết => xã hội phân hóa không triệt để.

III. Việt Nam cuối thời kì nguyên thủy

Câu 1: Em hãy nêu một số nét cơ bản của xã hội nguyên thủy Việt Nam trong quá trình tan rã?

Trả lời:

Một số nét cơ bản của xã hội nguyên thủy Việt Nam trong quá trình tan rã:

- Phát hiện ra thuật luyện kim, chế tác công cụ lao động, vũ khí bằng đồng

- Mở rộng địa bản cư trú, chuyển dần xuống vùng đồng bằng định cư ven các con sông lớn

- Làm nông nghiệp trồng lúa nước, chăn nuôi, nung gốm ở nhiệt độ cao, đúc công cụ và vật dụng bằng đồng

- Xóm làng bắt đầu xuất hiện

Câu 2: Quan sát các hình từ 5.6 đến 5.9,em hãy cho biết cuối thời nguyên thủy, người Việt cổ đã có những công cụ lao động và những ngành nghề sản xuất nào?

Trả lời:

* Công cụ lao động và ngành nghề sản xuất của người Việt cổ ở cuối thời nguyên thủy:

- Những công cụ lao động của người Việt cổ ở cuối thời nguyên thủy là: Mũi giáo, mũi tên, lưỡi câu, đồ gốm…

- Những ngành nghề của người Việt cổ ở cuối thời nguyên thủy là: làm nông nghiệp trồng lúa nước, chăn nuôi, nung gốm, rèn đúc công cụ và vật dụng bằng đồng…

B. Hướng dẫn trả lời câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

Câu 1. Em hãy nêu những chuyển biến về kinh tế, xã hội vào cuối thời nguyên thủy. Phát minh quan trọng nào của người nguyên thủy tạo nên những chuyển biến này?

Trả lời:

Những chuyển biến về kinh tế, xã hội vào cuối thời nguyên thủy:

* Về kinh tế: 

- Chuyển biến thay đổi khi công cụ bằng kim loại ra đời khiến năng suất lao động tăng.

- Nhiều ngành nghề ra đời như luyện kim, nông nghiệp, khai thác mỏ, chế tạo vũ khí,... ra đời

* Về xã hội: đời sống xã hội của người nguyên thủy có sự chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội giai cấp.

II. Vận dụng

Câu 2. Quan sát công cụ lao động và những vật dụng của người nguyên thủy giai đoạn Phùng Nguyên, Đồng Đậu Gò Mun, em hãy viết một đoạn văn ngắn mô tả cuộc sống của họ

Trả lời:

- Cách đây hơn 4000 năm, xã hội nguyên thủy ở Việt Nam có những chuyển biến quan trọng, gắn với các nền văn hóa Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun. Dấu ấn đầu tiên tạo nên sự chuyển biến này là việc cư dân phát minh ra thuật luyện kim và biết chế tác công cụ lao động, vũ khí bằng đồng.

- Việc sử dụng các công cụ lao động bằng kim loại đã giúp người nguyên thủy mở rộng địa bàn cư trú, chuyển dần xuống vùng đồng bằng và định cư ven các con sông lớn như: sông Hồng, sông Mã, sông Đồng Nai… Con người làm nông nghiệp trồng lúa nước, chăn nuôi, biết nung gốm ở nhiệt độ cao, biết đúc công cụ và vật dụng bằng đồng… Những xóm làng đã dần xuất hiện.

Câu 3. Em hãy kể tên một số vật dụng bằng kim loại mà con người ngày nay vẫn thừa hưởng từ những phát minh của người nguyên thủy

Trả lời:

   Một số vật dụng bằng kim loại mà con người ngày nay vẫn thừa hưởng từ những phát minh của người nguyên thủy như liềm, kìm, búa, cuốc, xẻng, cày, dao,...

Câu 4. Giả sử lớp học của em có chiều cao 3m, em hãy cùng các bạn trong lớp tìm hiểu xem chiều cao của kim tự tháp Lê-ốp gấp bao nhiêu lần chiều cao của lớp học?

Trả lời:

   Chiều cao của kim tự tháp Lê-ốp gấp: 147:3= 49 lần chiều cao của lớp học