CH3COOH là chất gì?

Axit axetic (CH₃COOH) là một hợp chất hữu cơ có tính axit mạnh, chúng có công thức hóa học CH₃CO₂H (cũng viết là CH₃COOH). Hãy cùng Toploigiai tìm hiểu rõ hơn về CH₃COOH qua bài viết dưới đây!

CH₃COOH là chất gì?

Axit axetic (CH₃COOH) là một hợp chất hữu cơ có tính axit mạnh, chúng có công thức hóa học CH₃CO₂H (cũng viết là CH₃COOH). Đây là loại hóa chất đã được sản xuất từ rất lâu đời và được ứng dụng rất nhiều trong sản xuất công nghiệp, sản xuất thực phẩm hay y học...

Chúng còn có nhiều tên gọi khác nhau như: etanoic, Hydro axetat (HAc), Ethylic acid, Axit metanecarboxylic, dấm, acetic acid, Acid ethanoic… 

Tính chất vật lý của axit axetic

Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua và tan vô hạn trong nước. Nó có nhiệt độ sôi là 118,1 °C, nóng chảy ở 16,5 °C.

Tính chất hóa học của axit axetic

Axit axetic là một axit hữu cơ có tính axit yếu. Nó làm quỳ tím hóa đỏ, phenolphtalein hóa xanh và tác dụng với một số kim loại, oxit bazơ, muối và dung dịch kiềm.

1. Axit axetic tác dụng với kim loại

Axit axetic tác dụng với một số kim loại (Fe, Mn, Zn…) tạo thành muối và giải phóng khí H₂

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂ ↑

2. Axit axetic tác dụng với oxit bazơ

CH₃COOH tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối và nước.

2CH₃COOH + CuO → (CH₃COO)₂Cu + H₂O

3. Axit axetic tác dụng với dung dịch kiềm

Axit axetic tác dụng với dung dịch kiềm tạo thành muối và nước.

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

4. Axit axetic tác dụng với dung dịch muối

CH₃COOH tác dụng với dung dịch muối tạo thành muối mới và axit mới.

2CH₃COOH + K₂CO₃ → 2CH₃COOK + CO₂ ↑ + H₂O

5. Axit axetic tác dụng với rượu etylic

Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo thành etyl axetat trong môi trường H₂SO₄ đặc, đun nóng. Đây là một este có mùi thơm, ít tan trong nước và thường được ứng dụng làm dung môi trong công nghiệp.

CH₃–CH₂–OH + CH₃–COOH (H₂SO₄ đặc, t°) ⇔ CH₃–COO–CH₂–CH₃ + H₂O

Sản phẩm của phản ứng trên là CH₃-COO-CH₂-CH₃ là một este. Phản ứng trên được gọi là phản ứng este hóa.

Điều chế, sản xuất CH₃COOH axit axetic như thế nào?

Axit Axetic CH₃COOH được điều bằng các phương pháp quen thuộc dưới đây: 

1. Điều chế bằng cách cacbonyl hóa metanol

Ta cho metanol và cacbon monoxit phản ứng với nhau sẽ tạo ra axit aextic:

CH₃OH + CO → CH₃COOH

2. Oxy hóa axetaldehyt để điều chế CH₃COOH

Axetaldehyt có thể bị oxy hóa bởi oxy trong không khí, để tạo ra axit axetic dưới tác dụng của những điều kiện xúc tác (sự có mặt các ion kim loại: mangan, coban, và crôm, peroxit). 

2 CH₃CHO + O₂ → 2 CH₃COOH

3. Oxy hóa etylen

Quá trình này sử dụng chất xúc tác là kim loại palladi với sự hỗ trợ của axit heteropoly như axit tungstosilicic.

Đây là một phương pháp có thể cạnh tranh với phương pháp cacbonyl hóa metanol đối với các nhà máy nhỏ hơn (100–250 ngàn tấn/năm), tùy thuộc vào giá của etylen.

4. Lên men oxy hóa của CH₃COOH

Khi cung cấp đủ oxy, các vi khuẩn này có thể tạo ra giấm từ các thực phẩm sinh cồn khác nhau như rượu táo, rượu vang hay các loại ngũ cốc (gạo, mạch nha hoặc khoai tây) lên men. 

C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

5. Lên men kỵ khí để sản xuất axit axetic

Các loài vi khuẩn kỵ khí bao gồm cả thuộc chi Clostridium, có thể chuyển đổi đường thành axit axetic một cách trực tiếp mà không cần phải qua bước trung gian: 

C₆H₁₂O₆ → 3 CH₃COOH

Ứng dụng của axit axetic

Axit axetic là một hóa chất có nhiều ứng dụng trong đời sống và cong nghiệp:

- Giấm ăn

- Sản xuất chất dẻo

- Ứng dụng trong công nghiệp dệt nhuộm, thuốc diệt côn trùng

- Sản xuất tơ nhân tạo

- Sản xuất este

- Ứng dụng trong dược phẩm