Cách xác định tính trạng trội lặn

Có 2 Cách xác định tính trạng trội lặn, đó là dựa vào quy luật đồng tính của Men đen (thể hiện ở F1) và quy luật phân tính của Men đen (thể hiện ở F2). Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết về Cách xác định tính trạng trội lặn qua bài viết dưới đây nhé.

1. Cách xác định tính trạng trội lặn

Có 2 cách để xác định tính trạng trội, lặn:

- Dựa vào quy luật đồng tính của Men đen (thể hiện ở F1): Tính trạng trội là tính trạng vốn có của p và được biểu hiện ngay ở F|, còn tương ứng với nó là tính trạng lặn. 

- Dựa vào quy luật phân tính của Men đen (thể hiện ở F2): Tính trạng chiếm tỉ lệ 3/4 là tính trạng trội, còn tỉnh trạng chiếm tỉ lệ 1/4 là tính trạng lặn.

Xem thêm:

>>> Tính trạng là gì?

2. Các khái niệm cơ bản

- Alen (allele): các phiên bản khác nhau của 1 gen quy định các biến thể của môt tính trạng di truyền.

- Lai: Lai đối với thực phẩm có nghĩa là chúng ta sẽ đem hạt phấn của cây này đến giao phấn với cây khác, Lai đối với động vật có nghĩa là chọn một cá thể đực giao phối với cái thể cai

- Kiểu hình (KH):

Là tổ hợp toàn bộ các tính trạng của cơ thể. Nhưng trên thực tế, khi nói tới kiểu hình của một cơ thể, người ta chỉ xét một vài tính trạng đang được quan tâm.

VD: quả đỏ, quả vàng, thân cao, mắt nâu, …

- Kiểu gen (KG):

Là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào của cơ thể. Thông thường, khi nói tới kiểu gen của một cơ thể, người ta chỉ xét một vài cặp gen liên quan tới các tính trạng đang được quan tâm.

VD: AA, Bb, Aabb, CCdd, ...

- Một cặp tính trạng: Tính trạng là những đặc điểm về hình thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể (ví dụ: cây đậu có các tính trạng: thân cao, quả lục, hạt vàng, chịu hạn tốt…). Một cặp tính trạng có nghĩa là 2 tính trạng của cùng 1 loại tính trạng ( ví dụ: mầu sắc hạt: Hạt màu vàng – hạt màu xanh; hình dạng vỏ: vỏ trơn láng – vở nhăn)

3. Thí nghiệm của Menđen

- Đối tượng thí nghiệm của ông là đậu Hà lan, ông chọn loài này vì:

+ Loại đậu này có rất nhiều tính trạng biến dị, có các cặp tính trạng tương phản VD: hoa đỏ - hoa trắng ; hạt xanh – hạt vàng….

+ Thời gian thế hệ ngắn, số lượng cá thể đời con là rất lớn.

+ Đây là 1 loài tự thụ phấn nghiêm ngặt nên dễ tạo dòng thuần

- Menđen đã tiến hành giao phấn giữa các giống đậu Hà lan khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản.

- Phương pháp cho hai cây giao phấn:

Ông bỏ nhị hoa đỏ, lấy hạt phấn từ hoa trắng sang thụ phấn cho bầy nhụy hoa đỏ.

- Kết quả thu được: toàn bộ F1 là cây hoa đỏ.

- Cho F1 tự thụ phấn thu được F2 có sự phân ly kiểu hình xấp xỉ 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng.

Ông lấy hạt phấn của cây hoa đỏ thụ phấn cho cây hoa trắng cũng thu được kết quả tương tự.

Menđen quy ước: hoa đỏ là tính trạng trội, hoa trắng là tính trạng lặn.

4. Menđen lý giải tác dụng thí nghiệm

Quy ước

- Gen A hoa đỏ

- Gen a hoa trắng

- Cây đậu hoa đỏ thuần chủng kiểu gen AA

- Cây đậu hoa trắng thuần chủng kiểu gen aa

Sơ đồ lai

Kết quả: F₂ Tỉ lệ kiểu gen : 1 AA : 2 Aa : 1 aaTỉ lệ kiểu hình : 3 đỏ : 1 trắng .

Giải thích:

- Mỗi tính trạng do 1 cặp tác nhân di truyền lao lý .Trong tế bào sinh dưỡng những gen sống sót thành từng cặp

- Trong quy trình phát sinh giao tử mỗi tác nhân di truyền trong cặp tác nhân di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên thực chất như ở khung hình thuần chủng mà không hoà trộn vào nhau .Các tác nhân di truyền được tổng hợp ngẫu nhiên trong quy trình thụ tinh .

5. Quan hệ trội lặn giữa các tính trạng

Ở phép lai trên, ta quy ước gen:

A : quy định hoa đỏ

a : quy đinh hoa trắng

F1 có kiểu hình 100% hoa đỏ nên A trội hoàn toàn so với a, vậy nếu A trội không hoàn toàn so với a thì F1 sẽ mang kiểu hình trung gian giữa hoa đỏ và hoa trắng. khi đó ta có : AA: hoa đỏ ; Aa: hoa hồng : aa: hoa trắng.

VD:
 

- Một số tính trạng trội - lặn: ở cà chua tính trạng thân, cao quả đỏ là trội tính trạng thân thấp quả vàng là lặn. Ở người: các tính trạng da đen, lông mi cong, dái tai trúc, tóc xoăn… là trội so với tính trạng da trắng, lông mi thẳng, dái tai liền, tóc thẳng…