Tổng hợp kiến thức về quần thể cân bằng và hướng dẫn cách xác định quần thể cân bằng chi tiết, dễ hiểu.
Một quần thể được gọi là cân bằng di truyền khi tỉ lệ các kiểu gen thoả mãn công thức:
p2AA + 2pqAa + q2aa = 1
Trong một quần thể lớn, ngẫu phối nếu không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì thành phần kiểu gen của quần thể sẽ ở trạng thái cân bằng và được duy trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Cách 1: Quần thể dAA + hAa + raa cân bằng di truyền khi dr = (h/2)2
Ví dụ: Cho các quần thể có cấu trúc di truyền sau:
Quần thể 1: 0,64AA + 0,32Aa + 0,04aa
Quần thể 2: 0,5AA + 0,4Aa + 0,1aa
Các quần thể trên có đạt trạng thái cân bằng không?
Giải:
Xét quần thể 1: Ta có: 0,64x0,04 = (0,32/2)2 => Quần thể 1 cân bằng
Xét quần thể 2: Ta có: 0,5x0,1 ≠ (0,4/2)2 => QuẦN thể 2 không cân bằng.
Cách 2: Một quần thể cân bằng có cấu trúc di truyền
p2AA + 2pqAa + p2aa trong đó p là tần số alen A, q là tầng số alen a.
Ví dụ: Cho các quần thể có cấu trúc như sau:
Quần thể 1: 0,49AA + 0,42Aa + 0,09aa
Quần thể 2: 0,7AA + 0,2Aa + 0,1aa
Các quần thể trên có ở trạng thái cân bằng không?
Giải:
Xét quần thể 1: Ta có: pA = 0,49 + 0,42/2 = 0,7; qa = 0,3
Quần thể 1 cân bằng khi có cấu trúc: 0,72AA + 2x0,7x0,3Aa + 0,32aa = 0,49AA + 0,42Aa + 0,09aa chính là cấu trúc di truyền của quần thể 1 => Quần thể 1 cân bằng.
Quần thể 2: Ta có: pA = 0,7 + 0,2/2 = 0,8; qa = 0,2 quần thể 2 cân bằng có cấu trúc:
0,82AA + 2x0,8x0,2Aa + 0,22aa hay 0,64AA + 0,32Aa + 0,04aa, khác cấu trúc di truyền quần thể 2 → Quần thể 2 không cân bằng.