Cách xác định phép liên kết trong Văn học

Tổng hợp những Cách xác định phép liên kết trong Văn học ngắn gọn, chính xác, bám sát nội dung chương trình học. 

Phép liên kết là gì?

Liên kết là sự nối kết các câu, các đoạn trong văn bản một cách tự nhiên, hợp lí, làm cho văn bản trở nên có nghĩa, dễ hiểu.

- Có hai loại liên kết: Liên kết nội dung (chủ đề) và liên kết hình thức (logic).

- Liên kết nội dung (chủ đề) là các câu phải hướng đến nội dung, chủ đề của đoạn văn. Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản.

- Liên kết hình thức (logic) là các câu và các đoạn văn phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.

Cách xác định phép liên kết

- Phép lặp: là việc lặp lại một yếu tố ngôn ngữ để tạo ra sự liên kết giữa các câu. Có 3 cách lặp là:

+ Lặp từ vựng: Dùng lặp lại từ ngữ ở các câu khác nhau trong đoạn văn.

Ví dụ: “Học tập là một thói quen tốt. Nếu bạn học tập chăm chỉ và thành công trong tương lai.”

+ Lặp cấu trúc ngữ pháp: dùng lặp lại cấu trúc ngữ pháp đó.

Ví dụ: Con người Việt Nam có thể không có vóc dáng to hơn người Mỹ. Con người Việt Nam có thể không có nước da trắng như người Châu Âu. Nhưng con người Việt Nam tuy nhỏ bé nhưng lại thông minh, nhanh nhẹn.

+ Lặp ngữ âm: dùng lại một âm, để tạo ra sự liên kết câu, liên kết đoạn.

Ví dụ:

“Bánh chưng có lá

Con cá có vây

Ông thầy có sách.”

- Phép thế: là cách sử dụng ở câu đứng sau từ có tác dụng thay thế câu đứng trước.

+ Phép thế đồng nghĩa: sử dụng từ đồng nghĩa ở câu thứ 2 với các từ ở câu thứ nhất.

Ví dụ: Một chiếc mũ len xanh nếu chị sinh con gái. Chiếc mũ sẽ đỏ tươi nếu chị đẻ con trai.

Ta thấy hai từ sinh và đẻ có nghĩa giống nhau.

+ Phép thế đại từ: sử dụng các đại từ nhân xưng, đại từ phiếm chỉ, đại từ chỉ định để thay thế cho một câu, một từ ngữ hoặc một ý cho câu đứng trước để tạo ra sự liên kết.

Ví dụ: Hoa là người bạn thân nhất của em. Cô ấy rất ngoan ngoãn và chăm chỉ.

Ở đây, “cô ấy” được thay thế cho tên “Hoa”

- Phép nối: Sử dụng ở câu sau các từ ngữ biểu thị quan hệ (nối kết) với câu trước. Các từ ngữ biểu thị quan hệ là: và, còn, mà, nếu, nên, nhưng,…tuy nhiên, do đó, nhìn chung, nói tóm lại,…

Ví dụ: Sơn Tùng đã học hành vô cùng chăm chỉ. Vì vậy, bạn ấy đã đạt được thành tích rất cao trong kỳ thi cuối cấp vừa qua.

- Phép liên tưởng: Sử dụng ở câu đứng sau những từ ngữ đồng nghĩa/ trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã có ở câu trước.

Ví dụ: Lưng trước, bụng sau. Con mắt ở dưới, cái đầu ở trên.

Từ ngữ chỉ liên tưởng là lưng, bụng, mắt, đầu. Chúng giúp chúng ta có thể suy đoán ra lời giải cho câu đố đó là cái cẳng chân.

Tác dụng của các phép liên kết

- Phép lặp: Nhấn mạnh về đối tượng, chủ thể hoặc những đặc điểm được nhắc đến trong câu văn, đoạn văn. Phép lặp này do chủ ý của tác giả chứ không phải là lỗi lặp từ ngữ.

- Phép thế: Đưa ra những thông tin phụ cho nội dung của văn bản phong phú hơn, tránh việc lặp tại từ ngữ đơn điệu, lặp đi lặp lại một từ trong câu => Rút gọn đối tượng được nhắc đến mà không bị mất đi ý nghĩa ban đầu, người đọc vẫn sẽ hiểu được đối tượng và không gây nhàm chán.

- Phép nối: giúp chuyển câu văn, đoạn văn thêm hấp dẫn người đọc.

- Phép liên tưởng: Thể hiện tài năng sáng tạo của tác giả khi sử dụng ngôn ngữ, đồng thời tăng sức tưởng tưởng cho người nghe.