Thể tích (hoặc dung tích) của một vật là lượng không gian mà vật đó chiếm. Đơn vị đo thể tích là lập phương của khoảng cách (khoảng cách lũy thừa 3). Trong Hệ thống đo lường Quốc tế, thể tích thường được đo bằng mét khối, ký hiệu là m3.
Như vậy, nếu suy ra từ khái niệm thì thể tích nước được tính bằng lượng không gian mà nó chiếm tại một vật chứa cố định. Vì nước không có hình dạng cụ thể nên cách tính khối nước sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào hình dạng của không gian chứa nó. Các đơn vị đo thể tích nước thông dụng là lít (l), mililit (ml), mét khối (m3), giá trị có thể được quy đổi dễ dàng theo công thức cụ thể.
Công thức quy đổi đơn vị thể tích theo Hệ đo lường Quốc tế:
Ta xét từng trường hợp sau đây:
a. Tính khối lượng nước trong hộp có hình chữ nhật, hình vuông:
* Đối với khối hộp là hình chữ nhật
V = Chiều dài x chiều rộng x độ sâu
Ví dụ: Bể bơi hình chữ nhật có kích thước là 10 x 25m, độ sâu trung bình 1.2m. Như vậy, tổng thể tích nước trong bể max sẽ được tính bằng: 10 x 25 x 1.2 = 300(m3) = 300.000(lít).
* Đối với khối hộp là hình vuông
V = 2.a.h (lít)
Trong đó:
Ví dụ: Bể bơi có chiều dài cạnh là 4m và chiều cao là 1m. Thể tích nước trong bể được tính bằng công thức sau:
V = 2 x 40 x 10 = 800 dm3 = 800 l = 0.8 m3 nước
b. Tính khối lượng nước trong hộp hình tròn:
Pi x Bán kính x Bán kính x Độ sâu
Ví dụ: Bể bơi hình tròn, bán kính r = 4m, độ sâu trung bình là h = 0.8m. Như vậy thể tích của lượng nước trong bể bơi sẽ được tính bằng: 42 x 0.8 x π = 40.192 (m3) = 40 192 lít
c. Tính khối lượng nước không có hình dáng xác định:
Đối với trường hợp không có hình dạng như ở trên thì chúng ta có thể quy nó về dạng hình chữ nhật đễ dễ tính toán bằng cách tính độ sâu trung bình bằng phương pháp tính trung bình cộng của độ sâu tối thiểu và độ sâu tối đa.
Chiều rộng tính bằng trung bình cộng của những độ rộng khác nhau.
Tính độ sâu trung bình = (Độ sâu ở chỗ cuối nông + độ sâu ở chỗ cuối sâu)/2
Khối lượng nước hình chữ nhật = Chiều dài x chiều rộng x độ sâu trung bình
V = Ad.h (m3)
Trong đó:
Ví dụ 1: Hồ bơi khối hộp ngũ giác có đáy là hình ngũ giác đều với các cạnh là 5m, độ sâu 1.6m. Công thức tính mét khối nước trong hồ bơi:
Theo công thức tính ngũ giác đều thì ta có Ad= 43.01 (m2)
V = 43.01x1.6 = 68.816 (m3)
Ví dụ 2: Bể bơi hình khối hộp chữ nhật có chiều dài đáy là 5m, chiều rộng 3m và chiều cao 1.6m. Công thức tính mét khối nước trong bể như sau
Ad= 50 x 30 = 1500 (dm)
V= 1500 x 16 = 24000 dm3 = 24000 lít = 24 m3