Các dạng bài tập oxit bazo tác dụng với axit hóa 9

Hướng dẫn thực hành Các dạng bài tập oxit bazo tác dụng với axit hóa 9 hay nhất, chi tiết, bám sát nội dung SGK Hóa lớp 9, giúp các em ôn tập tốt hơn.

I. Kiến thức chung 

 Oxit bazơ tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.
Phương trình tổng quát: Oxit bazo + Axit → Muối + nước

Ví dụ: FeO + HCl →  FeCl₂ + H­₂O

II. Các dạng bài tập oxit tác dụng với axit

Dạng 1: Oxit bazơ + dd HCl Muối clorua + H₂O

Ví dụ:            Na₂O  +  HCl   →    NaCl  +  H₂O

                      MgO  +  2HCl →   MgCl₂  + H₂O

                      Fe₂O₃   + 6HCl  →  2FeCl₃  +  3H₂O

Nhận xét:

- Các phảng ứng hóa học trên có điểm giống nhau là và trong oxit

- Khi chuyển từ oxit thành muối clorua, thì cứa 1 mol H₂O sinh ra thì khối lượng muối tăng:

( R + 16) gam(R + 71) gam1 mol H₂O hoặc 2 mol HCl.

Từ đó có công thức:

Ví dụ 1. Hòa tan hoàn toàn 2,8 gam hỗn hợp gồm Fe₂O₃, MgO, CuO cần dùng 200 ml HCl 0,5M. Hỗn hợp muối clorua khan thu được khi cô cạn dd có khối lượng là:

A. 6,81 g                        B. 5,55 g              C. 6,12 g              D. 5,81 g

Giải:

* Cách 1: Cần nhớ phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với axit clohiđric thì:           

 hay    nHCl = 0,2.0,5 = 0,1 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

                                      m_oxit  + m_{axit clohiđric}  = m_{muối clorua} + m_nước

                                     m_{muối clorua}  = (m_oxit + m_{axit clohiđric}) - m_nước

                                   = (2,8 + 0,1.36,5) - 0,05.18 = 5,55 gam.

=>Chọn đáp án B

* Cách 2:     n_HCl = 0,2.0,5 = 0,1 mol. Áp dụng công thức

                    m_{muối clorua} = moxit + 27,5.nHCl

                                    = 2,8 + 27,5.0,1 = 5,55 gam. 

=> Chọn đáp án B

Ví dụ 2. Cho x gam hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, ZnO, CuO tác dụng vừa đủ với 150g dd HCl 7,3%. Cô cạn dd sau phản ứng thu được 11,5 g muối khan. Giá trị của m là

A. 3,2g              B. 3,25g               C. 3,61g               D. 4,2g

Giải:

* Cách 1:                           

   n_HCl=

Áp dụng công thức.

 m_oxit = m_{muối clorua} – 27,5.nHCl

= 11,5 – 27,5.0,3 = 3,25 g. 

=>Chọn đáp án B

* Cách 2:

n_HCl=

Cần nhớ: oxit bazơ tác dụng với HCl thì  hay

 m_oxit  + m_{axit clohiđric}  = m_{muối clorua} + m_nước

                                       m_oxit  = (m_nước + m_{muối clorua}) – m_{axit clohiđric}

                                 = (0,15 .18 + 11,5) – 0,3.36,5 = 3,25g.
=>Chọn đáp án B

Ví dụ 3.  Cho 2,13 gam hỗn hợp X gồm ba kim loại Mg, Cu và Al ở dạng bột tác dụng hoàn toàn với oxi thu được hỗn hợp Y gồm các oxit có khối lượng 3,33 gam. Thể tích dung dịch HCl 2M vừa đủ để phản ứng hết với Y là

A. 57 ml.                   B. 50 ml.              C. 75 ml.              D. 90 ml.

Giải:

m_oxit = m_{kim loại} + m_oxi  m_{oxi  trong oxit} = m_oxit – m_{kim loại}

= 3,33 – 2,13 = 1,2g

nO  =

Cần nhớ: Khi oxit bazơ tác dụng với dd HCl thì   trong oxit

mà    = 0,075.2 = 0,15 mol

V_HCl =  lít

=> Chọn đáp án C

Dạng 2: Oxit bazơ + dd H₂SO₄ loãng Muối sunfat + H₂O

Ví dụ:         Na₂O  +  H₂SO₄     →   Na₂SO₄  +  H₂O

                   MgO  +  H₂SO₄   →      MgSO₄  + H₂O

                   Fe₂O3   + 3H₂SO₄  →    Fe₂(SO₄)₃  +  3H₂O

Nhận xét:

- Các phảng ứng hóa học trên có điểm giống nhau là 

- Khi chuyển từ oxit thành muối sunfat, thì cứa 1 mol H₂SO₄ tham gia phản ứng thì khối lượng muối tăng:

 ( R + 16) gam(R + 96) gam1 mol H2O sinh ra hoặc 1 mol H₂SO₄ tham gia phản ứng . Từ đó có công thức:

 Ví dụ 1.  Hòa tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe₂O₃, MgO, ZnO trong 500 ml H₂SO₄ 0,1 M (vừa đủ). Sau phản ứng, hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là

A. 6,81 g                        B. 4,81 g              C. 3,81 g              D. 5,81 g

Giải:

* Cách 1:

Cần nhớ phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H₂SO₄ thì

 - Số mol H₂SO₄  = 0,5. 0,1 =  0,05 mol  số mol H₂O = 0,05 mol

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

                                      m_oxit  + m_{axit sunfuric}  = m_{muối sunfat} + m_nước

                                       m_{muối sunfat}  = (m_oxit + m_{axit sunfuric}) - m_nước

                            = (2,81 + 0,05.98) + (0,05.18) = 6,81 gam.

=>Chán đáp án A

* Cách 2:

Số mol H₂SO₄  = 0,5. 0,1 =  0,05 mol

- Áp dụng công thức          

ta có: m_{muối sunfat} = 2,81+0,05.80 = 6,81 g.

=>Chọn đáp án A

Ví dụ 2. Cho m gam hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, CuO tác dụng vừa đủ với 300ml dd H₂SO₄ 2M. Cô cạn dd sau phản ứng thu được 80g muối khan. Giá trị của m là

A. 32g                  B. 32,5g               C. 64g                  D. 48g

Giải
* Cách 1:

m = 0,3.2 = 0,6 mol

Áp dụng công thức:             

             m _oxit = m _{muối sunfat} – 80.

                        = 80 - 80.0,6 = 32 g.

=>Chọn đáp án A

* Cách 2:

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng

Cần nhớ: Phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H_2­SO₄ thì

 - Số mol H_2­SO₄  = 0,3. 2 =  0,6 mol  số mol H₂O = 0,6 mol

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_oxit  + m_{axit sunfuric}  = m_{muối sunfat} + m_nước

                        m_oxit  = (m_nước + m_{muối sunfat)} – m_{axit sunfuric}

                                 = 0,6 .18 + 80 – 0,6.98 = 32g.

=>Chọn đáp án A

Dưới đây là một số bài tập về oxit bazơ tác dụng với axit, mời bạn đọc tham khảo:

Bài 1: Cho x gam hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, ZnO, CuO tác dụng vừa đủ với 50g dd H₂SO₄ 11,76%. Cô cạn dd sau phản ứng thu được 8,41 g muối khan. Giá trị của m là:

A. 3,2g        B. 3,5g        C. 3,61g        D. 4,2g

Lời giải

Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_4oxit = m_muoi - m_H2SO4 + m_{H2O san pham}

⇔ m_4oxit = 3,61g

⇒ Chọn C.

Bài 2: Hòa tan hoàn toàn 3,61g hỗn hợp gồm ZnO, CuO, MgO và Fe₂O₃ cần 150 ml dd H₂SO₄ 0,4M. Cô cạn dd sau phản ứng thu được lượng muối sunfat là:

A. 8,41 g        B. 8,14g        C. 4,18g        D. 4,81g

Lời giải

m_4oxit + m_H2SO4 = m_muoi + m_{H2O san pham}

⇔ mmuoi = m_4oxit + m_H2SO4 - m_{H2O san pham}

⇔ mmuoi = 3,61 + 0,4.0,15.98 - 0,4.0,15.18

⇔ mmuoi = 8,41g

⇒ Chọn A.

Bài 3: Cho 5g hỗn hợp bột oxit kim loại gồm ZnO, FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄, MgO tác dụng vừa hết với 200ml dd HCl 0,4M thu được dd X. Lượng muối trong dd X là:

A. 9,2g        B. 8,4g        C. 7,2g        D. 7,9g

Lời giải

m_5oxit + m_HCl = m_muoi + m_{H2O san pham}

⇔ m_muoi = m_5oxit + m_HCl - m_{H2O san pham}

⇔ m_muoi = 7,2g

⇒ Chọn C.

Bài 4: Oxy hóa hoàn toàn a(g) hỗn hợp X (gồm Zn, Pb, Ni) được b(g) hỗn hợp 3 oxit Y (ZnO, PbO, NiO). Hòa tan b(g) Y trên trong dung dịch HCl loãng thu được dung dịch Z. Cô cạn Z được hỗn hợp muối khan có khối lượng (b + 55) gam. Khối lượng a(g) của hỗn hợp X ban đầu là:

A. a = b - 16        

B. a = b - 24    

C. a = b - 32        

D. a = b - 8

Lời giải

p dụng tăng giảm khối lượng, ta thấy 1 nguyên tử O được thay thế bởi 2 nguyên tử Cl.

ZnO, PbO, NiO → ZnCl2, PbCl2, NiCl₂

⇒ Từ 1 mol oxit ban đầu khối lượng muối sau phản ứng tăng là:

m↑ = m_2Cl - m_O = 2.35,5 - 16 = 55g

⇒ m_{hh ban dau} = mFe₃O₄ + m_{Cu pư} + m_{Cu dư} = 0,12.232 + 0,12.64 + 8,32 = 43,84g

Theo bài ra, ta có:

m↑ = m_muoi - m_hhoxit = (b +55) - b = 55g

⇒m_X = m_hhoxit - m_O =b-16 = a

⇒ Chọn A.

Bài 5: Đốt cháy hết 2,86 gam hỗn hợp kim loại gồm Al, Fe, Cu được 4,14 gam hỗn hợp 3 oxit. Để hoà tan hết hỗn hợp oxit này, phải dùng đúng 0,4 lít dung dịch HCl và thu được dung dịch X. Cô cạn dung dich X thì khối lượng muối khan là bao nhêu ?

A.  9,45g        

B. 7,49g        

C.  8,54 g        

D. 6,45 g

Lời giải

Theo định luật bảo toàn khối lượng, ta có:

m_oxit = m_KL + m_O/oxit

⇔ m_O/oxit = m_oxit - m_KL =44-2,86 = 1,28g

⇒ n_HCl = 0,08.2 = 0,16 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng, ta có khối lượng của muối khan thu được là:

m_muoi = m_KL + m_Cl^- = 2,86 + 0,16.35,5 = 8,54g

⇒ Chọn C.