Tế bào là đơn vị cấu tạo cơ bản của tất cả các cơ thể sống. Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về Bằng chứng tế bào học qua bài viết này nhé!
- Tế bào là đơn vị cấu tạo cơ bản của tất cả các cơ thể sống. Cơ thể con người bao gồm hàng nghìn tỷ tế bào, tất cả đều có chức năng chuyên biệt riêng.
- Tế bào cung cấp cấu trúc cho cơ thể, tiếp nhận các chất dinh dưỡng từ thức ăn, chuyển hóa các chất dinh dưỡng đó thành năng lượng và thực hiện các chức năng chuyên biệt.
- Tế bào cũng chứa ADN, là vật chất di truyền của cơ thể, và có thể tạo ra các bản sao của chính chúng.
- Cũng giống như con người, cây trong rừng, cá dưới sông, ngựa trong trang trại, vượn cáo trong rừng, lau sậy trong ao, giun trong đất - tất cả những loài động vật, thực vật này đều được tạo nên từ những khối xây dựng là tế bào. Giống như những ví dụ này, nhiều sinh vật sống bao gồm rất nhiều tế bào hoạt động phối hợp với nhau.
- Ngoài ra, cũng có nhiều các dạng sống khác chỉ được tạo ra từ một tế bào đơn lẻ, chẳng hạn như các vi khuẩn (bacteria) và động vật nguyên sinh (Protozoa).
- Các tế bào, cho dù sống riêng lẻ hay là một phần của sinh vật đa bào, thường quá nhỏ để có thể nhìn thấy nếu không có kính hiển vi ánh sáng.
- Tế bào có nhiều bộ phận, mỗi phần có một chức năng khác nhau. Một số bộ phận này, được gọi là bào quan, là những cấu trúc chuyên biệt thực hiện một số nhiệm vụ trong tế bào.
Tế bào động vật | Tế bào thực vật | |
Giống nhau | Đều có những thành phần cơ bản: màng sinh chất, tế bào chất và nhân. Các bào quan: ti thể, thể Gôngi, lưới nội chất mang ribôxôm. Trong nhân là nhân con và chất nhiễm sắc (ADN). | |
Khác nhau | Không có vách xenlulozơ. Không có lục lạp nên không tự tổng hợp được chất hữu cơ → dị dưỡng. Có trung thể. Có lizôxôm (thể hòa tan). Không có không bào chứa dịch, chỉ có không bào tiêu hóa, không bào bài tiết. | Có vách xenlulozơ bảo vệ. Có các lạp thể đặc biệt là lục lạp → tự dưỡng.Chỉ có trung thể ở tế bào thực vật bậc thấp. Không có lizôxôm. Có không bào chứa dịch lớn. |
- Tế bào thực vật được Rôbơc Huc (Robert Hook) phát hiện lần đầu tiên vào năm 1665 nhờ kính hiển vi tự tạo. Năm 1674, Lơvenhuc (Leuwenhook) quan sát thấy tế bào động vật bằng kính hiển vi.
Mãi đến thế kỉ XIX, nhờ sự hoàn thiện của kĩ thuật kính hiển vi và sự tổng kết các công trình nghiên cứu của nhiều tác giả khác về cấu trúc tế bào động, thực vật và vi khuẩn của M.Slâyđen (M.Schleiden, 1838) và T.Sơvan (T.Schwarm, 1839), học thuyết tế bào ra đời.
- Trong y tế, Tế bào học là một phương pháp chẩn đoán dựa trên nghiên cứu những thay đổi hình thái tế bào xảy ra trong quá trình bệnh. Kiểm tra tế bào học đầu tiên được thực hiện sau khi phát minh ra kính hiển vi và sự phát triển này đã phát hiện ra rằng “tất cả các sinh vật sống đều được hình thành từ các tế bào”. Tuy nhiên, nhiều nhà bệnh học nổi tiếng, chẳng hạn như Giovanni Baptista Morgagni người Ý (1682–1771), Matthew Baillie người Anh (1761–1823) và Marie François Xavier Bichat người Pháp (1771–1802), bác bỏ việc sử dụng kính hiển vi. Do đó, việc sử dụng kính hiển vi cho mục đích chẩn đoán đã bị trì hoãn cho đến đầu thế kỷ XIX. Nhà sinh lý học và giải phẫu học người Đức Johannes Müller (1801–1858) đã thực hiện kiểm tra tế bào học đầu tiên vào năm 1838. Trong thời gian làm việc tại Berlin, Müller đã quan sát các tế bào khối u của các mẫu lấy từ mô khối u sau khi phẫu thuật cắt bỏ. Sau đó, các xét nghiệm tế bào học được sử dụng để chẩn đoán các bệnh lý khác nhau về khối u. Lebert (1813–1878), một nhà nghiên cứu bệnh học người Đức, đã kiểm tra các mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch tràn, dịch tiết khí quản và nước tiểu
- Học thuyết tế bào cho rằng : tất cả các cơ thể sinh vật từ đơn bào đến động, thực vật đều được cấu tạo từ tế bào.
- Bên cạnh những điểm giống nhau, các loại tế bào ở các sinh vật khác nhau cũng phân biệt nhau về một số đặc điểm cấu tạo do hướng tiến hoá thích nghi. Tế bào không chỉ là đơn vị cấu tạo của cơ thể mà còn có vai trò quan trọng đối với sự phát sinh và phát triển của cá thể và chủng loại. Theo Vichop (R. Virchov), mọi tế bào đều sinh ra từ các tế bào sống trước nó và không có sự hình thành tế bào ngẫu nhiên từ chất vô sinh.
- Các hình thức sinh sản và sự lớn lên của cơ thể đa bào đều liên quan với sự phân bào – phương thức sinh sản của tế bào :
+ Vi khuẩn con được sinh ra từ vi khuẩn mẹ thông qua trực phân.
+ Các cơ thể đa bào được hình thành qua sinh sản vô tính có liên quan mật thiết với quá trình nguyên phân từ bào tử hay các tế bào sinh dưỡng ban đầu.
+ Ở những loài sinh sản hữu tính, cơ thể mới được phát triển từ hợp tử thông qua quá trình nguyên phân. Hợp tử được tạo thành do sự kết hợp của 2 giao tử đực và cái qua thụ tinh.