Bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp SGK 10 trang 5, 6, 7, 8, 9, 10 - Văn Cánh diều

Hướng dẫn Soạn bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp SGK 10 trang 5, 6, 7, 8, 9, 10 ngắn gọn, hay nhất. Trả lời toàn bộ câu hỏi trong bộ Sách mới Cánh diều Ngữ văn lớp 10 chi tiết. Hi vọng qua bài soạn trên các bạn đã nắm vững được nội dung bài học và chuẩn bị bài trước khi đến lớp tốt nhất.

Trả lời câu hỏi bài Bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp trang 5, 6, 7, 8, 9, 10

Chuẩn bị Soạn bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp

Đề bài:

- Tìm hiểu hoàn cảnh lịch sử, văn hóa Việt Nam nửa đầu thế kỉ XV và cuộc đời, sự nghiệp chính trị, văn hóa, văn học của Nguyễn Trãi để vận dụng vào đọc hiểu văn bản.

- Xem lại các kiến thức đã được học về thơ văn Nguyễn Trãi ở Trung học cơ sở và bổ xung các thông tin mới tìm hiểu được về tác giả.

Lời giải 

1. Cuộc đời

- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), hiệu là Ức Trai.

- Quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương).

- Thân sinh là Nguyễn Ứng Long (sau đổi là Nguyễn Phi Khanh) - một nho sinh nghèo, học giỏi và đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) vào thời Trần. Thân mẫu là Trần Thị Thái, con quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.

- Thuở thiếu thời, Nguyễn Trãi phải chịu nhiều mất mát đau thương: mất mẹ khi mới năm tuổi, ông ngoại qua đời khi mười tuổi.

- Năm 1400, ông thi đỗ Thái học sinh, làm quan dưới triều nhà Hồ.

- Năm 1407, giặc Minh xâm lược, Nguyễn Phi Khanh bị bắt sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi ghi nhớ lời cha để trả nợ nước, thù nhà.

- Sau khi thoát khỏi sự giam lỏng của giặc Minh, ông tìm đến nghĩa quân Lam Sơn, theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa, góp phần to lớn vào sự thắng lợi của nghĩa quân.

- Ông là một nhà quân sự, chính trị lớn của dân tộc Việt Nam. Đồng thời cũng là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.

- Ông tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn với vai trò quan trọng bên cạnh Lê Lợi, giúp Lê Lợi đánh bại nghĩa quân xâm lược.

- Nhưng đến cuối cùng, cuộc đời ông phải kết thúc đầy bi thảm vào năm 1442 với vụ án nổi tiếng “Lệ Chi Viên”.

- Năm 1980, UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc) công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới.

2. Sự nghiệp

- Nguyễn Trãi là một nhà văn chính luận kiệt xuất với các tác phẩm: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, chiếu biểu viết dưới thời Lê… Tư tưởng chủ đạo trong các tác phẩm này là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.

- Nguyễn Trãi là một nhà thơ trữ tình sâu sắc: Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập đã ghi lại hình ảnh người anh hùng vĩ đại cũng vừa là con người trần thế.

Đọc hiểu bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp

Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 6, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Nguyễn Trãi có vai trò, vị trí như thế nào trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?

Lời giải 

- Vai trò của Nguyễn Trãi: 

+ Là nhà cố vấn, là người phò tá đắc lực của Lê Lợi, góp phần không nhỏ vào chiến thắng của nghĩa quân

+ Ông là người đề ra đường lối kháng chiến đúng đắn, cùng với Lê Lợi góp phần quyết định vào thắng lợi của cuộc kháng chiến

Câu 2 (trang 6, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Chú ý những đóng góp của Nguyễn Trãi cho đất nước và bị kịch cuối đời ông

Lời giải 

- Những đóng góp của Nguyễn Trãi:

+ Khi hòa bình lập lại, ông đem hết tâm huyết, tài năng, sức lực tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước.

+ Mặc dù đã về quê ở ẩn nhưng khi được Lê Thái Tông trọng dụng, ông lại hăm hở ra giúp đời, giúp nước.

- Bi kịch cuối đời Nguyễn Trãi:

+ Năm 1442, ông bị bọn gian thần vu cho tội giết vua và chịu án “tru di tam tộc” (vụ án Lệ Chi viên)

Câu 3 (trang 7, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Chú ý các lĩnh vực mà Nguyễn Trãi có đóng góp và các tác phẩm chính của ông.

Lời giải 

Các lĩnh vực mà Nguyễn Trãi có đóng góp: không chỉ là người anh hùng dân tộc mà còn là một nhà văn, nhà thơ, nhà văn hóa khai sáng. Ông để lại di sản trên nhiều lĩnh vực: tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lí, văn học,... với nhiều tác phẩm có giá trị như: Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Phủ núi Chí Linh (Chí Linh sơn phủ), Lam Sơn thực lục (Bộ sử biên niên về thời kì ở Lam Sơn), Văn bia Vĩnh Lăng, Chuyện cũ về cụ Băng Hồ, Dư địa chí (Ghi chép về địa lí), Ức Trai thi tập (Tập thơ của Ức Trai), ... Các tác phẩm này đều được viết bằng chữ Hán. Nguyễn Trãi còn có tập thơ Quốc âm thi tập viết bằng chữ Nôm, đánh dấu sự hình thành, phát triển của thơ ca tiếng Việt.

Câu 4 (trang 7, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Nguyễn Trãi có đóng góp như thế nào về văn hóa?

Lời giải 

Đóng góp của Nguyễn Trãi về văn hóa: ông giúp Lê Lợi mở kì thi, lựa chọn nhân tài để phục vụ cho công cuộc kiến thiết đất nước lâu dài; ông chủ trương xây dựng thể chế chính trị thân dân vững mạnh, kết hợp truyền thống dân chủ, đoàn kết dân tộc và những mặt tích cực của Nho giáo; ngoài ra, Nguyễn Trãi có những kế hoạch mới mẻ về việc xây dựng hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...

Câu 5 (trang 7, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Những nội dung cơ bản của phần này là gì?

Lời giải 

Trong phần này của văn bản, người viết dành những lời bình luận, khẳng định về giá trị đóng góp của Nguyễn Trãi trong mọi mặt, cũng như giá trị tâm hồn ông.

Câu 6 (trang8, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Câu nào nêu nhận xét khái quát về con người Nguyễn Trãi thể hiện trong thơ văn.

Lời giải 

Câu nêu nhận xét khái quát là: Đó là con người chí hiếu, luôn canh cánh nỗi niềm chưa báo đáp công ơn sinh thành [...] người bạn chí tình, qua bao thăng trầm, thành bại của cuộc đời, vẫn hẹn ước có buổi về lại nơi quê nhà, cùng bạn vác quốc ra đồng trong một ngày xuân.

Câu 7 (trang 8, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Bài viết đã dẫn ra những tác phẩm nào của Nguyễn Trãi. 

Lời giải 

Những tác phẩm của Nguyễn Trãi được bài viết dẫn ra: Ngôn Chí, bài 7 - Quốc âm thi tập; Tặng bạn (Tặng hữu nhân); Thuật hứng, bài 19 - Quốc âm thi tập; Mạn thuật, bài  6- Quốc âm thi tập.

Câu 8 (trang 9, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Phần này nêu vấn đề gì trong thơ văn Nguyễn Trãi?

Lời giải 

Phần này trong văn bản đề cập đến giá trị nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Trãi. Trong thơ văn Nguyễn Trãi có sự kết hợp của nhiều thế kỉ văn học Việt Nam, khẳng định ông là nhà văn chính luận xuất sắc, có công lớn trong việc xây đắp nền móng văn hóa, tư tưởng cho dân tộc.

Câu 9 (trang 9, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Chú ý vị trí và đóng góp của hai tập thơ Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập.

Lời giải 

Với Ức Trai thi tập, ông đã đưa thơ chữ Hán Việt Nam đạt đến độ nhuần nhị, tạo ra một thế giới thẩm mĩ phong phú, vừa trí tuệ, hào hùng, lại vừa trữ tình, lãng mạn.

Câu 10 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Kết thúc văn bản, người viết khẳng định điều gì?

Lời giải 

Kết thúc văn bản, người viết khẳng định được những công lao to lớn mà suốt cuộc đời Nguyễn Trãi đã đem lại để đóng góp cho sự nghiệp, cho cuộc đời của ông và cho đất nước. Thơ văn của Nguyễn Trãi có khả năng kết nối xưa và nay, nối Việt Nam với nhân loại.

Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Văn bản Nguyễn Trãi – Cuộc đời và sự nghiệp gồm mấy phần, mỗi phần giới thiệu cho người đọc nội dung gì?

Lời giải 

Văn bản gồm hai phần:

Phần I: Người anh hùng dân tộc: Khái quát về cuộc đời và những đóng góp của Nguyễn Trãi cho đất nước.

Phần II: Nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất: Những đóng góp và thành tựu của Nguyễn Trãi về văn hóa và văn học. 

Câu 2 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Dựa vào văn bản trên, em hãy xác định:

- Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi.

- Trong cuộc đời Nguyễn Trãi có những sự kiện và dấu mốc quan trọng nào? Những sự kiện và dấu mốc này có liên quan như thế nào tới sự nghiệp văn học của ông?

Lời giải 

- Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi: thời đại này là thời đại đau thương và quật khởi. Đau thương bởi nước ta bị giặc Minh xâm lược và quật khởi là giai đoạn nước ta phát huy tinh thần yêu nước mạnh mẽ, trỗi dậy, đứng lên chống giặc ngoại xâm và đem lại thắng lợi huy hoàng nhất trong lịch sử Việt Nam thời bấy giờ. Về văn hóa, dưới thời này đã bắt đầu chú trọng về giáo dục hơn, đã có chính sách khuyến khích phát triển giáo dục và các triều đại đều tuyển chọn quan lại, nhân tài bằng khoa cử.

- Những sự kiện và dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Nguyễn Trãi:

+ Năm 1406, Ông cùng Lễ Lợi và các tướng lĩnh cùng nhau bàn kế đánh giặc, ông đã viết và dâng lên Bình Ngô sách (Kế sách đánh đuổi quân Minh).

+ Cuối năm 1427 - đầu năm 1428, sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, ông viết Đại cáo Bình Ngô.

+ Ông đóng góp nhiều di sản to lớn trên nhiều lĩnh vực cùng với nhiều tác phẩm nổi tiếng, có giá trị: Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập, Đại cáo bình Ngô,...

+ Năm 1426, ông còn giúp Lê Lợi xây dựng đất nước về mặt văn hóa: mở kì thi, lựa chọn nhân tài để phục vụ cho công cuộc kiến thiết đất nước lâu dài;  xây dựng thể chế chính trị thân dân vững mạnh, kết hợp truyền thống dân chủ, đoàn kết dân tộc và những mặt tích cực của Nho giáo và  có những kế hoạch mới mẻ về việc xây dựng hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...

Câu 3 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Dựa trên cơ sở nào để bài viết khẳng định: “Nguyễn Trãi là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất”?

Lời giải 

- Ngoài những đóng góp quan trọng trong các hoạt động thực tiễn, Nguyễn Trãi còn để lại một di sản to lớn trên nhiều lĩnh vực: tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lí, văn học,...

- Các tác phẩm chính của ông: 

+ Quân trung từ mệnh tập

+ Đại cáo bình Ngô

+ Phú núi Chí Linh

+ Lam Sơn thực lục

+ ……

Câu 4 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Nội dung chính của thơ văn Nguyễn Trãi được trình bày trong bài viết bao gồm những điểm gì? Qua thơ văn, Nguyễn Trãi hiện lên là một con người như thế nào?

Lời giải 

- Nội dung chính của thơ văn Nguyễn Trãi được trình bày trong bài viết bao gồm: 

+ Phản ánh chân dung Nguyễn Trãi với vẻ đẹp kết hợp giữa vĩ nhân và con người đời thường 

+ Thơ văn Nguyễn Trãi là sự kết tinh nghệ thuật của nhiều thế kỉ văn học Việt Nam

- Qua thơ văn, Nguyễn Trãi hiện lên là một con người: vừa lớn lao, cao cả, vừa rất đỗi thân thương, gần gũi.

Câu 5 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Những đóng góp to lớn nào về mặt nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Trãi được nêu lên trong văn bản trên?

Lời giải 

Những đóng góp to lớn về mặt nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Trãi được nêu lên trong văn bản trên:

- Những sự vật bình dị, dân dã, đời thường khi vào thơ của Nguyễn Trãi sẽ trở nên tự nhiên, tạo nên những rung động thẩm mĩ mới.

- Thơ của ông chứa đựng nhiều chiêm nghiệm về thói đen bạc của lòng người khi chứng kiến những nghịch cảnh éo le, bất công của xã hội.

- Thơ văn Nguyễn Trãi là sự kết tinh nghệ thuật của nhiều thế kỉ văn học Việt Nam, sức mạnh ấy được tạo nên từ sự kết hợp tài tình giữa tư tưởng yêu nước, nhân nghĩa vì dân kết hợp với nghệ thuật viết văn luận chiến bậc thầy.

- Thành công trong các thể loại: phú, thi ca, thơ chữ Nôm,..

Câu 6 (trang 10, SGK Ngữ Văn 10 tập 2)

Đề bài: Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi gợi cho em những suy nghĩ, tình cảm gì?

Lời giải 

- Nguyễn Trãi là con người liêm khiết nhưng lại gặp nhiều oan trái, bất hạnh.

- Cuộc đời ông luôn đấu tranh cho đất nước và sự ấm no của nhân dân. (tư tưởng nhân đạo).

- Ông gửi gắm trong thơ văn của mình nhiều tư tưởng triết lý sâu sắc cùa giản dị.

- Ông thành công trên nhiều thể loại và nhiều lĩnh vực, là tấm gương về quan điểm mạnh dạn đổi mới sáng tạo.

→ Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc và đồng thời là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất.

Sơ đồ tư duy bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp

>>> Xem trọn bộ: Soạn Văn 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn bài Nguyễn Trãi - Cuộc đời và sự nghiệp SGK 10 trang 5, 6, 7, 8, 9, 10 trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!