Ý nghĩa của câu giấy rách phải giữ lấy lề

Bài văn mẫu 1

Trong lời ăn tiếng nói hằng ngày, tục ngữ ca dao, dân gian đã sử dụng biểu tượng ẩn dụ một cách sâu sắc, ý vị, để gửi gắm một lời khuyên, để nêu lên một bài học đạo lí, đúc kết một kinh nghiệm ứng xử giàu tính nhân văn.

Thật kì diệu, trước những hiện tượng tha hóa của một số người, ta lại nghe tiếng của ông bà cha mẹ khẽ nhắc: “Con ơi! Giấy rách phải giữ lấy lề”. Lời khuyên răn ấy thật là thấm thía. 
“Giấy rách” là ẩn dụ nói về một trang đời, một cảnh ngộ như “sông có khúc, người có lúc” gặp khó khăn, nghèo đói, họan nạn, hoặc gặp vận rủi ro, vấp ngã trên con đường lập nghiệp, mưu sinh. “Lề" là cái gì mà ta “phải giữ”? Trên tờ giấy, trang vở, trang sách, hình thành một đường kẻ, một đường thẳng, phân định làm 2 phần theo chiều dọc. Trước lúc viết phải biết kẻ lề. Lề nằm bên trái, chiếm một tỉ lệ vừa phải, hợp lí với tờ giấy, trang sách vở. hi là một khoảng trắng nghệ thuật làm cho trang viết, trang sách thêm đẹp, một vẻ đẹp trang nhã. Đặc biệt trên lề trang giấy bài tập của học sinh, thầy giáo, cô giáo ghi một cách ngắn gọn lời nhận xét, đánh giá đúng sai, hoặc khen, chê về chất lượng, về phẩm hạnh trong học tập của học trò. Cũng cần biết, thì từ viết trên tờ giấy, nếu không có lề là khiếm nhã. Quyển vở hoặc tờ giấy bài tập của học sinh mà thiếu lề hoặc lề kẻ một cách tùy tiện, điều đó phản ánh một tinh thần học tập thiếu nền nếp chu đáo.

Hai chữ “phải giữ" nhắc nhở một ý thức, một quyết tâm bảo vệ, giữ gìn một cách trọn vẹn. Câu tục ngữ “Giấy rách phải giữ lấy lề” thật là giản dị và dễ hiểu. Cuốn sách, quyển vỏ không thể không có lề. Giấy có thể bị rách (do khách quan hay chủ quan) nhưng phần lề, gốc lề vẫn được giữ lại trong cuốn sách, quyển vở. Con người ta cũng vậy, khi đứng trước mọi khó khăn, họan nạn, phải biết nêu cao lòng tự tôn tự trọng, biết giữ lấy gia phong, truyền thống tốt đẹp của ông bà, tổ tiên, của gia đình mình.
Câu tục ngữ “Giấy rách phải giữ lấy lề" đã nêu lên bài học đạo đức sáng giá. Qua câu tục ngữ, nhân dân nhắc nhở mọi người phải biết trau dồi nhân cách phẩm hạnh, có ý thức bảo vệ nếp nhà. gia phong, giữ gìn và phát huy mọi truyền thống tốt đẹp của gia tiên, của gia tộc. Không được đánh rơi nhân cách, không được làm những điều bất lương xằng bậy mà bị thiên hạ mỉa mai là “đời cha ăn mặn, đời con khát nước”, hoặc chê cười là “nhà kia bạc phúc”.

Gia đình nào, dòng họ nào. miền quê nào cũng có những mặt tốt đẹp, truyền thống tốt đẹp. Có những “làng nghề", "đất học" nổi tiếng trong thiên hạ xưa nay:

- Xứ đông: Cổ An, xứ nam: Hành Thiện (đất học).
- Nghệ: Yên Thành, Thanh hoá: Nông Cống (vựa lúa).
- Trai Cầu Vồng, Yen Thế, gái Nội Duệ, Cầu Um. (Trai tài gái đảm)
- v.v...

Là con em, con cháu của những miền quê ấy, dòng học ấy, không chỉ tự hào mà họ còn biết giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia tiên mình, quê hương mình.

Trong ngôn ngữ dân gian còn có những câu tục ngữ. thành ngữ, từ ngữ như “đất lề, quê thói”, “đất có lề, quê có thói”, "lề luật", "lề lối”. Một chữ lề nhiều ý nghĩa. Lề của phong tục, lề của tập quán, lề trong sinh họat đã định hình trong tâm hồn. Trong đời sống vật chất và tinh thần của một miền quê. Nó được thanh lọc trong dòng chảy thời gian, kết tinh thành truyền thống tốt đẹp, thành thuần phong mĩ tục. Vì thế, trước mọi biến cố, mọi thử thách, câu tục ngữ: “Giấy rách phải giữ lấy lề ” có tác dụng to lớn nâng đỡ tinh thần mọi người, động viên nhau biết giữ lấy phẩm hạnh, nêu cao truyền thống tốt đẹp của gia đình, quê hương với tất cả niềm tự hào.

Đầu thế kỉ XX, trong cái xã hội dở Tây dở ta, nén đạo đức bị băng họai một cách ghê gớm, có biết bao hiện tượng đồi phong bại tục:

"Nhà kia lỗi đạo con khinh bố,
Mụ nó chanh chua, vợ chửi chồng".
("Đất Vị Hoàng" - Tú Xương)

Hiện thực đen tối ấy cho thấy không chỉ giấy đã rách mà lề cũng đã rách, đã nát! Tiếng thơ chứa đựng bao nỗi đau trước sự băng họai của thói đời đen bạc!

“Giấy rách phải giữ lấy lề”, muốn làm được như thế phải được học, được giáo dục, ai cũng phải tu dưỡng đức hạnh và có lòng tự trọng. Dù đói nghèo, khó khăn cũng luôn phải giữ gìn phẩm chất, nhân cách. Những hiện tượng trộm cắp, càn quấy, nghiện ngập, bê tha... hiện nay mà ta thấy đã nói lên rằng, đạo đức gia đình sa sút còn có một số gia đình không còn biết tự xấu hổ, không biết giữ lấy nếp nhà. Và một phần lớn là do cha mẹ không dạy bảo con cái nên mới xảy ra nông nỗi ấy!

Phần cuối bài thơ “Tiếng chổi tre”, Tố Hữu đã tâm tình nhắn gửi tuổi thơ gần xa. Hai chữ “lề” và “lối” nghe thật ý vị, thấm thía:

                            “Nhớ em nghe
                            Tiếng chổi tre 
                            Chị quét
                            Những đêm hè
                            Đêm đông gió rét
                            Tiếng chổi tre 
                            Sớm tối 
                            Đi về
                            Giữ sạch lề 
                            Đẹp lối 
                            Em nghe".

Đường đời nhiều khó khăn trắc trở: "Người có lúc vinh lúc nhục, nước có lúc đục lúc trong" (Tục ngữ). Câu “Giấy rách phải giữ lấy lề" không thể thiếu trong hành trang của mỗi người, nhất là đối với tuổi trẻ thời cắp sách.

Qua 4000 năm dựng nước và giữ nước, nhân dân ta đã nêu cao ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc. Bảo vệ, giữ gìn nếp nhà, gia phong, sự trong sáng của cốt cách và phẩm hạnh nòi giống Rồng Tiên là bài học sâu sắc mà ông bà tổ tiên luôn luôn nhắc nhở con cháu. “Giấy rách phải giữ lấy lề”, “Đói cho sạch, rách cho thơm” là những bài học làm người vô giá.

Bài văn mẫu 2

Phẩm giá, đạo đức của con người rất quan trọng. Người ta có thể sống thiếu thốn về vật chất chứ không thể nào đánh mất nhân cách, danh dự, lòng tự trọng của mình được. Vì vậy, ông bà xưa có nói: “Giấy rách phải giữ lấy lề”. Câu tục ngữ trên nhằm nhắc nhở chúng ta: Dù trong bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào cũng phải giữ gìn nhân cách, phẩm giá của con người.

Câu tục ngữ có một ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Giấy rách phải giữ lấy lề nghĩa đen của nó nói về giấy dùng để viết, dùng cho học sinh hoặc dùng cho con người viết cái việc gì đó nhưng cho dù đến khi nó rách đi thì cũng cần phải giữ lấy lề để cho cuốn sách nhìn nó đẹp và có giá trị hơn. Song chúng ta cần hiểu câu tục ngữ trên một cách rộng hơn. “Giấy rách” là ẩn dụ nói về một trang đời, một cảnh ngộ như “Sông có khúc, người có lúc” gặp khó khăn, nghèo đói, họan nạn, hoặc gặp vận rủi ro, vấp ngã trên con đường lập nghiệp, mưu sinh. “Lề" là cái gì mà ta “phải giữ”? Trên tờ giấy, trang vở, trang sách, hình thành một đường kẻ, một đường thẳng, phân định làm 2 phần theo chiều dọc. Trước lúc viết phải biết kẻ lề. Lề nằm bên trái, chiếm một tỉ lệ vừa phải, hợp lý với tờ giấy, trang sách vở. hi là một khoảng trắng nghệ thuật làm cho trang viết, trang sách thêm đẹp, một vẻ đẹp trang nhã. Đặc biệt trên lề trang giấy bài tập của học sinh, thầy giáo, cô giáo ghi một cách ngắn gọn lời nhận xét, đánh giá đúng sai, hoặc khen, chê về chất lượng, về phẩm hạnh trong học tập của học trò. Cũng cần biết, thì từ viết trên tờ giấy, nếu không có lề là khiếm nhã. Quyển vở hoặc tờ giấy bài tập của học sinh mà thiếu lề hoặc lề kẻ một cách tùy tiện, điều đó phản ánh một tinh thần học tập thiếu nề nếp chu đáo.

Hai chữ “phải giữ" nhắc nhở một ý thức, một quyết tâm bảo vệ, giữ gìn một cách trọn vẹn. Câu tục ngữ “Giấy rách phải giữ lấy lề” thật là giản dị và dễ hiểu. Cuốn sách, quyển vở không thể không có lề. Giấy có thể bị rách (do khách quan hay chủ quan) nhưng phần lề, gốc lề vẫn được giữ lại trong cuốn sách, quyển vở. Con người ta cũng vậy, khi đứng trước mọi khó khăn, hoạn nạn, phải biết nêu cao lòng tự tôn tự trọng, biết giữ lấy gia phong, truyền thống tốt đẹp của ông bà, tổ tiên, của gia đình mình.

Câu tục ngữ “Giấy rách phải giữ lấy lề" đã nêu lên bài học đạo đức sáng giá. Qua câu tục ngữ, nhân dân nhắc nhở mọi người phải biết trau dồi nhân cách phẩm hạnh, có ý thức bảo vệ nếp nhà. gia phong, giữ gìn và phát huy mọi truyền thống tốt đẹp của gia tiên, của gia tộc. Không được đánh rơi nhân cách, không được làm những điều bất lương xằng bậy mà bị thiên hạ mỉa mai là “Đời cha ăn mặn, đời con khát nước”, hoặc chê cười là “Nhà kia bạc phúc”.

Những truyền thống đó đã được mọi người rất coi trọng và đó là cách sống của con người từ xưa đến nay, mỗi chúng ta từ xưa đến nay luôn luôn được rèn luyện những phẩm chất đạo đức và tác phong sống gọn gàng. Dân gian thường có câu nhà sạch thì mát bát sạch ngon, dù có nghèo đói nhưng chúng ta cũng phải giữ cho bát đũa luôn sạch đẹp, gọn gàng, những phép gọn gàng ngăn nắp đó sẽ làm cho chúng ta có những thói quen tốt và nó tạo nên cho chúng ta một con người có giá trị. Con người chúng ta cần phải hiểu được giá trị của câu tục ngữ này để từ đó có những cách hiểu và hành động đúng cho cuộc sống của mình có ý nghĩa và giá trị hơn.

Bài văn mẫu 3

Nhân cách, đạo đức, phẩm chất của con người rất quan trọng. Chúng ta có thể sống thiếu thốn về mặt vật chất nhưng không thể nào vì thế mà đánh mất nhân cách, tâm hồn của con người, danh dự, lòng tự trọng của mình được. Thế nên, ông bà xưa đã có câu: “Giấy rách phải giữ lấy lề”. Trong câu tục ngữ trên nhằm nhắc nhở mỗi chúng ta, cần phải ghi nhớ rằng dù trong bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào cũng phải luôn giữ gìn trân trọng nhân cách, phẩm giá của con người luôn trong sáng, lương thiện. Câu tục thể hiện cho ta thấy ý nghĩa nhân văn.

Câu nói trên được hiểu theo cách đơn giản là hai sự vật vô cùng mộc mạc được đem ra một ta nghĩa ẩn dụ qua hai từ "Giấy " và "Lề" rất phổ biến trong đời sống con người.

Theo như chúng ta nhận định rằng câu tục ngữ chỉ "tờ giấy rách "kia tuy rách rưới,nhàu nát kia nó mang ý nghĩa ẩn sâu bên trong để diễn tả những số phận con người bất hạnh, cơ cực, long đong hay chính số phận của những con người nghèo khổ đang gặp khó khăn, vất vả lâm vào tình cảnh éo le.

Nhưng không phải vì vậy con người ta phải tìm đủ mọi cách giành giật, đấu tranh những thứ không thuộc về mình phải biết giữ lấy cái "Lề" ý cho ta rõ về nhân cách,phẩm chất,tâm hồn vốn có của mình luôn trong sáng, lương thiện. Không nên vì những trở ngại trước mắt mà đánh mất đi lòng tự trọng làm những điều xấu xa, độc ác.

Bởi vậy câu tục ngữ trên, cho ta hiểu rõ hơn bằng đôi mắt tinh tường ở trên đời, phải biết quý trọng là ở nhân cách, phẩm giá chứ không chỉ biết có tiền bạc, phù du. Đến khi đánh mất rồi sau những lỗi lầm mà mình gây ra thì lúc đó đã quá muộn rồi cũng như việc lợi ích trước mắt khi ta có thật nhiều tiền, sang trọng hơn người nhưng lại thiếu đạo đức, không có nhân cách thì liệu mọi người có quý mến, kính trọng ta nữa không?

Những lúc khó khăn, thiếu thốn hoặc lúc gian nan vất vả thì nhân cách của con người thường được tô đậm một cách rõ nhất vẻ đẹp tâm hồn của họ luôn ngời sáng được thể hiện trong những nhân vật xưa trong những tác phẩm nổi tiếng bao thời đại văn học.

Đầu tiên phải kể đến tác phẩm "Lão Hạc" của nhà văn Nam Cao được tô đậm qua nhân vật Lão Hạc khi phải sống tù túng nghèo đói đứng trước cái đói, với những điều xấu xa trộm cắp để giành giật miếng cơm hàng ngày và nhân phẩm. Ông lão vẫn chọn cái chết để không làm mất đi nhân cách và nhân phẩm của mình không bị cái đói kia làm mờ mắt giữ cho tâm hồn mình luôn được thanh thản.

Nhưng khi ta đến với nhà văn Ngô Tất Tố đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật chị Dậu với tình cảm đầy cảm phục cao cả.Qua hoàn cảnh cơ cực mà chị phải gánh chịu chồng thì bị “trói gô” ở đình làng vì không có tiền nộp sưu cho Nhà nước, còn con thì “đói vàng cả mắt”, nhìn đàn con, và chồng đang bị xã hội đầy đọa, thếnhưng chị đã mạnh dạn ném nắm bạc dơ bẩn vào tên quan tham hống hách.

Vì chị không thể chấp nhận được sự tàn nhẫn, độc ác của xã hội phong kiến thối nát đã đẩy chị vào bước đường cùng. Thế nhưng chị sẽ không bao giờ chịu khuất phục sức phản kháng mạnh mẽ, gìn giữ nhân phẩm tiết hạnh của một người phụ nữ với chồng.

Theo nhận định mà chúng ta đã thấy thì khi là một con người, ta phải có nhân cách đạo đức.Tâm hồn hay nhân cách trong sáng ấy giúp ta giữ cho bản thân một lối sống tốt đẹp và giúp ta gần gũi, thân thiết, cởi mở, sống hòa đồng với mọi người trong cộng đồng xã hội. Khi mọi người ý thức được điều này thì xã hội sẽ tiến bộ, nhân văn và tươi đẹp hơn.

Câu tục ngữ trên ta nhận được những bài học quý báu cho những ai coi thường nhân cách, bán rẻ danh dự, đánh mất lương tâm. Khi đứng trước một nghịch cảnh khó khăn nào, hay một lí do nào mà quên đi lời răn đe sâu đậm đạo đức con người.

Hiện thực thực tế thì hiện nay đất nước ta đang trong thời kì mở cửa, đón nhận luồng sinh khí mới tiến bộ văn minh từ nước ngoài vào làm thay đổi cách sống, văn hóa con người. Nhưng chúng ta phải hiểu rằng: văn minh tiến bộ sự phát triển làm mới Đất Nước là mặt bên ngoài của xã hội, còn mặt bên trong của nó vẫn rất quan trọng nhất thiết hơn.

Bởi đây, mới thực sự là sự tồn vong kéo dài của một đất nước, đó là đạo đức, nhân cách con người. Nên ta luôn cần giữ gìn, bảo vệ và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa,văn minh của dân tộc. Ta cần giữ được cái "lề” của cả một xã hội, của cả đất nước.

Qua câu tục ngữ cho ta thấy từ sự vật, hiện tượng đó là "Tờ giấy " hiện lên đó là lời răn đe,chỉ bảo thế hệ sau này hãy luôn phát huy truyền thống dân tộc không được làm những điều quý báu nhân cách con người. Đừng đánh mất đi nhân cách nhân phẩm đến lúc cảm thấy hối hận cũng không kịp nữa.