logo

"Xướng ca vô loài" có nghĩa là gì?

Dân gian Việt Nam ngoài những từ ngữ được sử dụng hàng ngày, thì trong quá trình sịnh hoạt và cuộc sống còn đưa ra những câu nói, câu thành ngữ, ca dao mang đầy ý nghĩa và quan niệm chỉ về một sự vật hiện tượng nào đó. Những câu nói có thể mang ý nghĩa tốt hoặc mang ý nghĩa chê bai, giễu cợt. Vậy, câu nói "Xướng ca vô loài" có nghĩa là gì? Cùng Toploigiai đi tìm câu trả lời nhé!


1. "Xướng ca vô loài" có nghĩa là gì?

- Dưới thời phong kiến, “xướng ca vô loài” là cụm từ ám chỉ những người làm nghề ca hát với nghĩa khinh bỉ, miệt thị.

Vì thời xưa, theo quan điểm phong kiến, không có nghề “diễn viên”, “ca sĩ”, nghĩa là những người làm công việc đó không được xếp vào những nghề nghiệp đáng quý trọng như “sĩ, nông, công, thương”. Mà phải gọi họ là “bọn phường chèo, con hát”. Đây là loại người đáng bị khinh bỉ, nên có câu ám chỉ họ là bọn “xướng ca vô loài” nghĩa là trong các loại nghề nghiệp hợp pháp, hợp đạo đức trong xã hội thì người hành nghề ca hát không đáng xếp vào loại nào cả! Cũng không thể nói là họ “mất quyền công dân” được, vì thân phận của người dân thời xưa, dưới chế độ quân chủ phong kiến, dân không có quyền và nghĩa vụ hợp pháp được pháp luật bảo hộ, bất khả xâm phạm, nên thường chỉ có thể gọi là “thần dân” thôi, chứ không dùng khái niệm “công dân” như ngày nay được.

>>> Tham khảo: Câu thành ngữ: Giấy rách phải giữ lấy lề nói về đức tính nào?


2. Tại sao "Xướng ca vô loài" được gọi là một nghề đáng kinh bỉ trong xã hội xưa

Nhà nghiên cứu Toan Ánh có giải thích như sau: “Xã hội ta xưa quan niệm lũ “xướng ca vô loại” là một tầng lớp vô luân. Họ bị coi là vô luân không phải vì họ sa đọa, chính sự sống của họ cũng không phải là sa đọa, mà chỉ vì những vai trò của họ đóng khi xướng hát: họ bị coi là vô luân ở đây vì người con có thể đóng một vai vua và người cha đóng vai bày tôi quỳ lạy; anh em ruột có thể đóng đôi vợ chồng và vợ chồng lại có thể đóng vai mẹ con hoặc cha con… Tất cả cái vô luân là ở đây; ở đấy luân thường đã không còn nữa, mặc dù chỉ trong những lúc trình diễn

 “Xã hội ta xưa quan niệm lũ xướng ca vô loài là một tầng lớp vô luân. Họ bị coi là vô luân không phải vì họ sa đọa, chính sự sống của họ cũng không phải là sa đọa, mà chỉ vì những vai trò của họ đóng khi xướng hát: họ bị coi là vô luân ở đây vì người con có thể đóng một vai vua và người cha đóng vai bầy tôi quỳ lạy, anh em ruột có thể đóng đôi vợ chồng, và vợ chồng lại có thể đóng vai mẹ con hoặc cha con... Tất cả cái vô luân là ở đây, ở đấy luân thường đã không còn nữa, mặc dầu chỉ trong những lúc trình diễn”.

"Xướng ca vô loài" có nghĩa là gì?

“Xướng ca vô loài” có xuất xứ từ Việt Nam, bởi người Việt  theo luân lý Nho giáo, có cái nhìn rất khắt khe đối với sự “vô luân”, “vô loài” của các “bọn phường chèo” hay “con hát” ngày xưa, như nhận định của Toan Ánh. Việt Nam đã từng có nhiều nhân vật nổi tiếng bị gian truân vì quan điểm khắt khe, cổ hủ ấy. Trong đó, nổi tiếng nhất là trường hợp Đào Duy Từ (1572 - 1634) vì có cha làm nghề ca hát, nên ông không được đi thi để ra làm quan dưới triều vua Lê - chúa Trịnh.

>>> Tham khảo: Câu ca dao tục ngữ nào thể hiện tự chủ?


3. Quan niệm "Xướng ca vô loài" trong xã hội ngày nay

Xướng ca vô loài là một quan niệm thành kiến, sai lầm thời phong kiến, ý nói những kẻ làm nghề ca hát là hoàn toàn mất hết nhân phẩm, bị khinh rẻ, không thuộc tầng lớp nào trong xã hội.Thời xưa, trong xã hội được phân ra thành bốn giai cấp chính: Sĩ nông công thương, gọi là tứ dân.

Mấy việc kể trên là chuyện đời xưa. Chứ đời nay thì khác xa rồi. Trong quyển “Thành ngữ, điển tích, danh nhân từ điển" của Trịnh Vân Thanh, NXB Văn học, 2008, có nhận xét: “Đây là một thành kiến rất xấu đối với nghề ca hát. Nhưng nay không còn nữa vì ca hát được xem là một nghệ thuật như các nghệ thuật khác” (Sđd, trang 1037). Các nghệ sĩ có tài nghệ cống hiến xuất sắc được nhà nước phong tặng chức danh “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú”... Có thể nói ngày nay, các ca nghệ sĩ luôn được khán giả dành cho một tình cảm hết sức đặc biệt, và luôn đươc yêu mêm săn đón mỗi khi xuất hiện trước công chúng, họ không còn những định kiến những chê bai như thời xưa nữa.

-------------------------

Qua những nội dung trên, Toploigiai đã cung cấp cho các bạn những thông tin về câu nói "Xướng ca vô loài" có nghĩa là gì? Đồng thời còn cung cấp những ý nghĩa, những giải thích ở trên sẽ giúp cho các đọc giả có cái nhìn rõ nét hơn, những thấu hiểu hơn vơi những nghệ sĩ thời xưa về công việc và cuộc đời của họ. 

icon-date
Xuất bản : 16/09/2022 - Cập nhật : 17/09/2022
/* */ /* */
/*
*/