Trình bày những nét chính về tình hình chính trị và tổ chức bộ máy nhà nước dưới thời Lý?

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về tình hình chính trị và tổ chức bộ máy nhà nước dưới thời Lý?

Lời giải:

Những nét chính về tình hình chính trị:

- Bộ máy nhà nước được xây dựng và hoàn thiện từ Trung ương đến địa phương.

- Đứng đầu bộ máy nhà nước là vua, giúp việc cho vua gồm các quan đại thần. 

- Đơn vị hành chính ở địa phương gồm: Lộ, phủ (Châu, trại), huyện, hương, giáp, thôn

- Năm 1042: ban hành bộ Hình thư.

- Quân đội gồm: cấm quân và quân địa phương. Lực lượng quân đội gồm quân bộ, quân thủy, được trang bị các loại giáo, mác, đao, kiếm, cung nỏ, máy bắn đá…

- Chính sách gả công chúa và ban chức tước cho các tù trưởng miền núi.

Tổ chức bộ máy nhà nước ngày càng chặt chẽ, mọi quyền lực của Vua càng ngày lớn mạnh.

* Chính trị thời Lý

Năm 1054, vua Lý Thánh Tông quyết định đổi tên nước là Đại Việt. Nước Đại Việt dưới thời Lý bao gồm Bắc bộ và Bắc Trung bộ ngày nay. Phía Bắc, biên giới gần với biên giới Việt – Trung sau này, phía Tây giáp với một số bộ lạc Ai Lao, phía Nam là vương quốc Chămpa. So với các triều đại trước, bộ máy quản lý đất nước của nhà Lý có những bước tiến bộ hơn và hoàn chỉnh hơn. 

Chế độ nhà Lý là chế độ quân chủ tập quyền nhưng đây chưa phải là chế độ quân chủ quan liêu theo mô hình Nho giáo. Cấp hành chính Trung ương bao gồm 3 bộ phận chủ yếu, đó là: Các cơ quan giúp việc cho hoàng đế: sảnh, hàn lâm viện; Các cơ quan đầu não của triều đình: khu mật viện, bộ; Các cơ quan giúp việc cho triều đình: viện, ty, cuộc Các chức tướng công, thái phó được hoàng đế nhà Lý ban cho những người có nhiệm vụ trực tiếp điều khiển toàn bộ chính quyền.

 Phụ tá cho các thái phó là tả tham tri chính sự, hữu tham tri chính sự, và hành khiển. Phụ tá cho thái phó còn có các cơ quan là khu mật viện và bộ. Các cấp hành chính ở địa phương lần lượt từ cao xuống thấp là: Phủ, lộ, châu, trại - Huyện, hương, giáp, phường, sách, động Đứng đầu bộ máy hành chính của các phủ, lộ là tri phủ, phán phủ, của các châu là tri châu, của các trại, đạo là quan mục. Đứng đầu bộ máy hành chính của các huyện là huyện lệnh. Dưới huyện là đơn vị giáp và thôn. 

* Kinh tế, văn hóa, xã hội thời Lý

Nông nghiệp chuyển biến

– Ruộng đát thuộc quyền của vua được nông dân canh tác. ruộng tư bắt đầu hình thành

– Khuyến khích nông nghiệp phát triển

+ Tổ chức lễ cày tịch điền

+ Khai khẩn đất hoang

+ Làm thủy lợi

+ Ban hành cấm trộm, giết trâu bò

⇒ Nông nghiệp phát triển được mùa liên tục

Thủ công nghiệp

– Nghề thủ công cổ truyền rất phát triển, chất lượng cao: gốm dệt,…

– Một số nghề mới xuất hiện và được mở rộng: làm trang sức, làm giấy,…

– Có những kiến trúc nổi tiếng: chuông quy điền, tháp bảo thiên,…

Thương nghiệp

– Vân đồn là nơi buôn bán sầm uất

– Trao đổi buôn bán trong và ngoài nước được mở rộng

Văn hóa thời lý

– Các loại sinh hoạt văn hóa dân gian phong phú: múa rối nước, ca hát

>>> Xem trọn bộ: Soạn Sử 7 Bài 13: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê (939 - 1009) - Cánh Diều