Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 1 ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 1 ngắn nhất Chân trời sáng tạo. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 1: Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử trang 5, 6, 7, 8 dễ hiểu.

Bài 1. Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử trang 5, 6, 7, 8 Lịch sử 10 - Chân trời sáng tạo

>>> Xem thêm: Soạn Sử 10 Bài 1: Hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử

I. Lịch sử

1. Hiện thực lịch sử

Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ gắn với con người và xã hội loài người.

Hiện thực lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ, tồn tại một cách khách quan, độc lập, ngoài ý muốn của con người. Con người có khả năng nhận thức hiện thực khách quan, vì vậy lịch sử còn là hiện thực khách quan có thể nhận thức được. 

2. Nhận thức lịch sử

Nhận thức lịch sử: những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử, được trình bày, tái hiện theo nhiều cách thức khác nhau.

Hiện thực lịch sử chỉ có một nhưng lịch sử được con người nhận thức ở nhiều cách, nhiều góc độ khác nhau. Để phục dựng bức tranh lịch sử một cách chân thực, nhà sử học không thể tiến hành trong phòng thí nghiệm, mà phải nỗ lực tìm kiếm tư liệu, sử dụng phương pháp và cách tiếp cận phù hợp để đáp ứng nhu cầu nhận thức lịch sử.

II. Sử học

1. Khái niệm Sử học

Sử học là khoa học nghiên cứu lịch sử nhằm khôi phục lại bức tranh chân thực của lịch sử, tái hiện tại quá trình lịch sử, làm sống lại quá khứ, qua đó khám phá ra bản chất, quy luật của quá trình lịch sử, rút ra những bài học lịch sử.

2. Đối tượng nghiên cứu của Sử học

Đối tượng nghiên cứu của Sử học là quá trình phát sinh, phát triển của xã hội loài người trong quá khứ (cá nhân, tổ chức, dân tộc, quốc gia, châu lục). Như vậy, đối tượng nghiên cứu của Sử học mang tính toàn diện.

3. Chức năng, nhiệm vụ của Sử học

- Chức năng Sử học:

+ Chức năng khoa học: cung cấp tri thức khoa học nhằm khôi phục, miêu tả giải thích hiện tượng lịch sử một cách chính xác, khách quan.

+ Chức năng xã hội: giúp con người tìm hiểu các quy luật phát triển của xã hội loài người trong quá khứ, từ đó nhận thức hiện tại và dự đoán được tương lai.

+ Chức năng giáo dục: giáo dục lòng yêu nước, tinh thần say mê lao động, học tập và phấn đấu xây dựng Tổ quốc

- Nhiệm vụ Sử học:

+ Rút ra bài học kinh nghiệm lịch sử phục vụ cuộc sống hiện tại.

+ Góp phần bồi dưỡng nhân sinh quan và thế giới quan khoa học, nâng cao trình độ nhận thức của con người.

+ Góp phần giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức và phát triển nhân cách con người.

4. Nguyên tắc cơ bản của Sử học

- Khách quan: Trình bày lịch sử một cách khách quan, không định kiến, thiên vị. Nghiên cứu dựa trên các sử liệu gốc, nghiên cứu về mọi mặt và mọi khía cạnh, đảm bảo tính liên tục trong quá trình vận động và phát triển của dối tượng nghiên cứu.

- Trung thực: Tôn trọng sự thật lịch sử.

- Tiến bộ: Góp phần xây dựng giá trị tốt đẹp.

- Toàn diện và cụ thể: nghiên cứu về mọi mặt, mọi khía cạnh, đảm bảo tính liên tục trong quá trình vận động, phát triển của đối tượng nghiên cứu, tính toàn diện của bức tranh quá khứ, tính chi tiết của quá trình lịch sử, đảm bảo tính cụ thể của các sự kiện, hiện tượng lịch sử.

5. Khái quát về các nguồn sử liệu

Sử liệu là những tài liệu để nghiên cứu và tái hiện lịch sử. Đó là những dấu vết vật chất và tinh thần của xã hội loài người trong quá khứ, cung cấp thông tin về hiện thực lịch sử.

Căn cứ vào mối liên hệ với sự vật, hiện tượng được nghiên cứu và giá trị thông tin, có thể chia thành hai loại sử liệu:

- Sử liệu trực tiếp là nguồn sử liệu ra đời cùng thời điểm diễn ra sự kiện, hiện tượng được nghiên cứu, còn gợi là sử liệu gốc. Đây là căn cứ khoa học quan trọng giúp nhà sử học phục dựng bức tranh quá khứ.

- Sử liệu gián tiếp là nguồn sử liệu phản ánh sự kiện, hiện tượng lịch sử thông qua thông tin gián tiếp (hồi kí, kể chuyện lịch sử,...).

* Căn cứ vào dạng thức tồn tại, nguồn sử liệu được phân thành các nhóm chủ yếu:

- Sử liệu thành văn (văn bàn, sách, báo,....)

- Sử liệu truyền miệng (ca dao, truyền thuyết,...)

- Sử liệu hiện vật (di vật, công trình;...)

- Sử liệu kĩ thuật đa phương tiện (phim, ảnh, ghi âm,...)

6. Một số phương pháp cơ bản của Sử học

Trong nghiên cứu lịch sử có hai phương pháp cơ bản là phương pháp lịch sử và phương pháp logic.

- Phương pháp lịch sử là xem xét, trình bày các hiện tượng, sự vật qua các giai đoạn phát triển lịch sử cụ thể (ra đời, phát triển, kết thúc).

- Phương pháp logic là nghiên cứu các sự vật, hiện tượng trong hình thức tổng quát nhằm vạch ra bản chất, quy luật, khuynh hướng vận động của lịch sử.

Ngoài ra, các nhà sử học cũng thường kết hợp sử dụng một số phương pháp khác như: phương pháp lịch đại, phương pháp đồng đại, phương pháp điển dã, phỏng vấn nhân chứng và cách tiếp cận liên ngành khi nghiên cứu lịch sử.

Giống nhau:

- Là hai phương pháp chủ yếu trong nghiên cứu lịch sử. Kết quả và chất lượng của các công trình nghiên cứu phụ thuộc rất nhiều vào việc kết hợp 2 phương hướng này. 

- Có chung đối tượng nghiên cứu. 

- Có chung mục tiêu là tái hiện, khắc họa bức tranh chân thực của quá khứ. 

Khác nhau	Phương pháp lịch sử	Phương pháp logic
	- Giai đoạn lịch sử của sự vật, hiện tượng: ra đời, phát triển, kết thúc. - Quá trình phát triển từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp của sự vật, hiện tượng - Mối quan hệ tác động qua lại của sự vật đối với các nhân tố khác - Nguyên tắc: tính biên niên, tính toàn diện, tính chi tiết	- Tính trừu tượng - Tính bản chất - Tính quy luật - Hướng vận động và phát triển - Nguyên tắc: Tránh máy móc, áp đặt; Không tách rời lịch sử

>>> Xem trọn bộ: Tóm tắt lý thuyết Sử 10 ngắn gọn Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 1 Chân trời sáng tạo trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!