Tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên bằng sơ đồ

Câu hỏi: Tóm tắt Bài học đường đời đầu tiên bằng sơ đồ?

Trả lời: 

Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về nội dung văn bản Bài học đường đời đầu tiên nhé!

1. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm

a. Tác giả Tô Hoài (1920 – 2014)

- Tô Hoài (1920-2014) tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê nội ở huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội), lớn lên ở quê ngoại - làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông, nay thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội

- Tô Hoài viết văn từ trước Cách mạng tháng Tám năm 1945

- Ông có khối lượng tác phẩm phong phú và đa dạng, gồm nhiều thể loại

- Năm 1996, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật

b. Tác phẩm Bài học đường đời

* Xuất xứ

- Bài học đường đời đầu tiên”(tên do người biên soạn đặt) trích từ chương I của tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí”

- Dế Mèn phiêu lưu kí:

+ Được in lần đầu năm 1941 - là tác phẩm nổi tiếng và đặc sắc nhất của Tô Hoài viết về loài vật, dành cho lứa tuổi thiếu nhi.

+ Dung lượng: 10 chương

+ Nội dung: kể về những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn qua thế giới những loài vật nhỏ bé

* Thể loại

- Bài học đường đời đầu tiên thuộc thể loại kí, nhưng về bản chất vẫn là một "tiểu thuyết đồng thoại" được sáng tạo chủ yếu bằng yếu tố tưởng tượng và nhân hóa.

* Phương thức biểu đạt

- PTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm

- Trong đó PTBĐ chính là tự sự

* Ngôi kể

- Ngôi thứ nhất, xưng "tôi"

- Tác dụng của việc dùng ngôi thứ nhất để kể chuyện: làm tăng thêm ý nghĩa của biện pháp nhân hóa đã được dùng lên Dế Mèn, khiến Dế Mèn như là một con người biết suy nghĩ và có hành động cụ thể đang tự miêu tả, tự kể về cuộc đời mình. Từ đó làm cho câu chuyện trở nên thân mật hơn, gần gũi hơn.

2. Thể loại truyện kí Việt Nam là gì?

a. Hoàn cảnh ra đời:

- Xã hội phong kiến thực dân có sự phân hóa sâu sắc; đời sống nhân dân khổ cực, điều đứng đặc biệt là tầng lớp nông dân bị bần cùng hóa nhưng có vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất.

- Bộ phận trí thức chịu ảnh hưởng của văn học thế giới, đổi mới văn học là tất yếu

- Văn học phát triển theo hướng hiện đại hóa trên tất cả các phương diện: ngôn ngữ, thế loại, nội dung phản ánh...và đạt nhiều thành tựu.

- Đội ngũ sáng tác đông đảo

b. Đặc điểm truyện kí Việt Nam hiện đại

- Hình thức: văn xuôi ( truyện, hồi kí)

- Đề tài: phong phú: đề cập đến mọi tầng lớp, mọi phương diện của đời sống xã hội lúc bấy giờ như sự bần cùng của người  nông dân, sự mòn mỏi của người trí thức, sự tha hóa của xã hội,...

- Nội dung:

+ Tái hiện những tình cảm đẹp của con người trong quá khứ

+ Tái hiện hiện thực xã hội đen tối: số phận cùng quẫn của những con người nhỏ bé trong xã hội đặc biệt là người nông  dân; sự bế tắc của người trí thức.

+ Vẽ đẹp tâm hồn, phẩm chất của những con người bất hạnh,  đáng thương.

+ Giá trị nhân đạo, tình cảm nhân văn của các tác phẩm.

3. Tóm tắt văn bản Bài học đường đời

- Bài học đường đời đầu tiên kể về Dế Mèn một chàng dế em út trong gia đình và được gia đình cho tự lập từ nhỏ. Nhờ vào ăn uống đầy đủ, điều độ mà Dế Mèn trở thành một thanh niên to cao, cường tráng. Dế Mèn thường hay dậy thật sớm để đào hàng đầy đủ ngóc ngách, đường tắt, cửa sau phòng khi có kẻ đến bắt nạt thì còn có đường thoát thân. Dế Mèn con tham gia vào hầu hết các hoạt động của hàng xóm, tụ tập và ca hát.

- Nhờ có thân hình cao to, cường tráng mà Dế Mèn bắt đầu có thái độ kiêu căng, cao ngạo, cà khịa với bà con lối xóm, quát mắng chị Bò Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó… mọi người ai cũng đều bỏ qua bởi ai cũng biết tính của hắn. Dế Mèn cho rằng ai cũng sợ mình nên càng ngày tỏ ra kiêu ngạo. Chính cái tính kiêu ngạo đó mà Dế Mèn phải thấm thía một bài học đầu đời.

- Dế Mèn có một chú dế hàng xóm đó là Dế Choắt, vì sinh ra đã ốm yếu nên luôn bị Dế Mèn ức hiếp và bắt nạt. Một hôm Dế Mèn trêu chọc chị Cốc rồi nhanh chân chạy vào hang sâu để trốn, tai họa bỗng ập đến với Dế Choắt khi chị nhầm tưởng Dế Choắt là người trêu chọc mình, những chiếc mỏ nhọn giáng xuống thân hình yếu ớt của Dế Choắt khiến chú chịu không nổi và đã tắt thở.

- Chỉ vì lời trêu đùa của mình đã khiến Dế Choắt chết oan, Dế Mèn rất hối hận và tỏ ra hối lỗi. Đây cũng là bài học đường đời đầu tiên đầy thấm thía của Dế Mèn.

4. Giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản

a. Giá trị nội dung

 - Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.

b. Giá trị nghệ thuật

- Cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, hấp dẫn

- Nghệ thuật miêu tả loài vật sinh động, đặc sắc

- Ngôn ngữ chính xác, giàu tính tạo hình