Luyện từ và câu. Từ trái nghĩa

Cánh chim hòa bình – Tuần 4

Tiếng Việt lớp 5: Luyện từ và câu. Từ trái nghĩa

I – Nhận xét

Câu 1 (trang 38 sgk Tiếng Việt lớp 5)

So sánh nghĩa của các từ in đậm:

Lời giải

- Phi nghĩa: là trái với đạo nghĩa

+ Cuộc chiến tranh phi nghĩa là cuộc chiến tranh có mục đích xấu, đi ngược với đạo lí

- Chính nghĩa: điều chính đáng, cao cả, hợp đạo lí

+ Chiến đấu vì chính nghĩa là chiến đấu vì lẽ phải, chống lại cái ác, chống lại áp bức, bất công.

- Phi nghĩa và chính nghĩa là hai từ có nghĩa trái ngược nhau. Đó là những từ trái nghĩa.

Câu 2 (trang 38 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Tìm những từ trái nghĩa với nhau trong câu tục ngữ sau:

Chết vinh còn hơn sống nhục

Lời giải

Các từ trái nghĩa:

+ Sống và chết

+ Vinh và nhục

Câu 3 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Cách dùng các từ trái nghĩa trong câu tục ngữ trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện quan niệm sống của người Việt Nam ta?

Lời giải

Cách dùng từ trái nghĩa như trên tạo ra hai vế tương phản nhau, có tác dụng lớn trong việc làm nổi bật quan niệm sống cao đẹp của người Việt Nam ta: thà chết đi mà được kính trọng, để lại tiếng thơm cho muôn đời còn hơn sống mà bị người đời chê cười, khinh bỉ.

II - Luyện tập

Câu 1 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Tìm những cặp từ trái nghĩa trong mỗi thành ngữ, tục ngữ dưới đây:

a. Gạn đục khơi trong

b. Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng

c. Anh em như thể chân tay

d Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.

Lời giải

Các cặp từ trái nghĩa:

a. Gạn và khơi, đục và trong.

b. chìm và nổi

c. nắng và mưa, trưa và tối.

d. đen và sáng

e. rách và lành, dở và hay

Câu 2 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Điền vào mỗi ô trống một từ trái nghĩa với từ in đậm để hoàn chỉnh các thành ngữ sau:

a. Hẹp nhà …bụng

b. Xấu người … nết

c. Trên kính …nhường

Lời giải

Điền các từ như sau:

a. rộng

b. đẹp.

c. dưới

Câu 3 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Tìm những từ trái nghĩa với mỗi từ sau:

a. Hòa bình

b. Thương yêu

c. Đoàn kết

d. Giữ gìn

Lời giải

a. chiến tranh, xung đột…

b. căm ghét, thù hận, thù địch…

c. chia rẽ, xung khắc…

d. phá hoại , phá phách, tàn phá, phá hủy…

Câu 4 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Đặt hai câu để phân biệt mỗi cặp từ trái nghĩa vừa tìm được ở bài tập 3.

Lời giải

- Thanh niên Việt Nam ai cũng yêu hòa bình, ghét chiến tranh.

- Hãy sống yêu thương nhau, xóa bỏ thù hận

- Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết

- Hãy cùng nhau bảo vệ cây xanh và lên án các hành vi tàn phá môi trường.

Tham khảo toàn bộ: Tiếng Việt lớp 5