Luyện từ và câu Đại từ xưng hô

Giữ lấy màu xanh – Tuần 11

Tiếng Việt lớp 5: Luyện từ và câu Đại từ xưng hô

I. Nhận xét

Câu 1 (trang 104 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Trong số các từ xưng hô được in đậm dưới đây, những từ nào chỉ người nói? Những từ nào chỉ người nghe? Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới?

Lời giải

- Những từ chỉ người nói: chúng tôi, ta.

- Những từ chỉ người nghe: chị, các người.

- Từ chỉ người hay vật được nhắc tới: chúng.

Câu 2 (trang 105 sgk Tiếng Việt lớp 5 )

Theo em, cách xưng hô của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào?

Lời giải

- Cách xưng hô của nhân vật "cơm" thể hiện thái độ nhẹ nhàng, trách móc.

- Cách xưng hô của nhân vật Hơ Bia thể hiện thái độ giận dữ, coi thường, khinh bạc.

Câu 3 (trang 105 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Tìm những từ em vẫn dùng để xưng hô:

Lời giải

* Với thầy cô giáo:

- Em thưa thầy.

- Em thưa cô.

* Với bố, mẹ:

- Con thưa bố.

- Con thưa mẹ.

* Với anh, chị, em:

- Anh ơi…

- Chị ơi…

- Em ơi…

* Với bạn bè:

- Tôi, tớ, cậu, chúng mình, chúng tôi, chúng tớ…

II. Phần luyện tập

Câu 1 (trang 106 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Tìm các đại từ xưng hô ở từng ngôi và nhận xét vè thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau:

Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, Rùa đang cố sức tập chạy, Thỏ trông thấy mỉa mai Rùa:

- Đồ chậm như sên. Mi mà cũng đòi tập chạy à?

Rùa đáp:

- Anh đừng giểu tôi, Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn?

Thỏ vênh tai lên tự đắc:

- Được, được! Mi dám chạy thi với ta sao? Ta chấp mi một nửa đường đó!

Rùa và Thỏ

Lời giải

Ngôi thứ nhất : Tôi, ta.

Ngôi thứ hai: Mi, anh.

Thái độ của Thỏ: tự đắc, chủ quan, coi thường Rùa.

Thái độ của Rùa: tự tin, cư xử đúng mực

Câu 2 (trang 106 sgk Tiếng Việt lớp 5)

Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, ta điền vào ô trống thích hợp:

Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn:

(1) và Tu Hú bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: "Kìa, hai cái trụ chống trời". (2) ngước nhìn lên. Trước mắt (3) là những ống thép dọc ngang nối nhau vút tận mây xanh. (4) tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng lên trời cao.

Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói:

(5) cũng từng bay qua chỗ hai cái trụ đó, (6) cao hơn tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện mà (7) thường gặp. Đó là hai trụ điện cao thế mới xây dựng.

Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt.

Theo Võ Quảng

Lời giải

Các em điền lần lượt như sau:

1: tôi, 2: tôi, 3: tôi, 4: nó, 5: tôi, 6: nó, 7: ta

Tham khảo toàn bộ: Tiếng Việt lớp 5