Tập làm văn. Luyện tập quan sát cây cối

Vẻ đẹp muôn màu - Tuần 22

Tiếng Việt lớp 4: Tập làm văn. Luyện tập quan sát cây cối

Câu 1 (trang 39 sgk Tiếng Việt lớp 4)

Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học và nhận xét.

Lời giải

a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?

- Trong bài Sầu riêng, tác giả quan sát cây sầu riêng theo trình tự sau: xem xét hương vị quả sầu riêng rồi đến quan sát hoa trái sầu riêng và sau cùng là quan sát dáng vẻ của cây sầu riêng.

- Trong bài Bãi ngô, tác giả quan sát cây ngô theo trình tự sau: quá trình phát triển của cây ngô từ lúc mới trồng đến lúc cây lớn, đơm hoa, trổ bắp, kết hạt và cuối cùng ngô già tới mùa thu hoạch.

- Trong bài Cây gạo, tác giả quan sát cây gạo theo trình tự sau: từ lúc mùa cây gạo trổ hoa, đến khi các cánh hoa rụng dần, những quả gạo xuất hiện và cuối cùng khi quả tách vỏ để các múi bông trắng nổ ra.

b) Các tác giả quan sát cây bằng các giác quan nào?

- Các tác giả quan sát trước hết bằng thị giác (nhìn ngắm). Ngoài ra, các tác giả còn quan sát bằng khứu giác (ngửi mùi thơm) và vị giác (cảm nhận vị ngon, bùi, béo khi ăn).

c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh và nhân hóa. Chúng có tác dụng gì trong bài văn?

+ Các hình ảnh so sánh:

- Mới ngày nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non.

- Hoa ngô xơ xác như cỏ may.

... Những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng,...

... Những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi,… những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười,...

Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn.

Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi,...

Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con,...

Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống những tổ kiến.

+Các hình ảnh nhân hóa:

- Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.

- Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành...

+ Những hình ảnh so sánh và nhân hóa làm cho cách miêu tả trở nên sinh động hơn, giúp người đọc hình dung ra sự vật một cách cụ thể hơn và lời miêu tả cũng trở nên truyền cảm, hấp dẫn hợn, giúp bài văn có giá trị nghệ thuật cao hơn.

d) Trong ba bài trên, bài nào miêu tả một loài cây, bài nào miêu tả một cây cụ thể.

- Trong ba bài trên, bài Bãi ngô và bài Sầu riêng miêu tả một loài cây. Bài Cây gạo miêu tả một cây cụ thể.

e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?

- Điểm giống nhau là: Khi miêu tả một cây cụ thể cũng phải nắm vững đặc điểm của cả loài cây về hình dáng, kích thước, về màu lá, sắc hoa, thời điểm trổ bông, ra trái…

- Điểm khác nhau là: Khi tả một loài cây thì người ta thường chú ý nhiều đến việc miêu tả giới thiệu sự phát triển của loài cây đó. Ngoài ra, cũng cần chú ý đến các đặc điểm chung và lợi ích mà loài cây đó mang lại.
Khi tả một cây cụ thể, người ta lại chú ý đến vị trí riêng biệt mà nó mọc, hình dáng cụ thể của nó và những nét riêng mà các cây khác cùng loài không có.

Câu 2 (trang 40 sgk Tiếng Việt lớp 4)

Quan sát một cây mà em thích:

Trước cửa nhà mẹ em có trồng một khóm hoa hồng rất đẹp.
Thân cây nhỏ, thấp, chia làm nhiều cành, trông rất mảnh mai. Lá hồng màu xanh thẫm, có rất nhiều răng cưa viền quanh mép lá. Ở thân và cành cây mọc ra những chiếc gai ngắn nhưng sắc nhọn.

Hồng thường nhú nụ ở đầu cành. Nụ hoa ban đầu có màu xanh nhạt và chỉ bé bằng cái hạt chanh. Sau đó nó lớn dần lên và hé nở để lộ ra màu đỏ của cánh hoa bên trong. Khi hoa đã nở bung, những cánh hoa đỏ thắm xếp chồng lên nhau. Giữa hoa có nhị hoa màu vàng trông giống như lá cờ đỏ sao vàng thật đẹp. Buổi sớm, khi ngắm những bông hoa còn long lanh một vài giọt sương đêm đọng trên, em thích thú vô cùng. Hoa hồng có một mùi thơm dịu nhẹ tỏa ra thơm ngát.
Em luôn chăm sóc cây hồng cẩn thận. Em còn lấy que tre rào xung quanh gốc để gà khỏi phá cây. Hằng ngày em luôn nhớ tưới để cây luôn tươi tốt và cho nhiều bong hoa đẹp.

Tham khảo toàn bộ: Tiếng Việt lớp 4