Thụ phấn chéo là gì?

Trong tự nhiên, đôi khi ta bắt gặp trong cùng 1 cây hoa lại có những bông màu đỏ lẫn bông màu vàng. Đó chính là kết quả của thụ phấn chéo. Vậy thụ phấn chéo là gì và hình thức thụ phấn này có ưu thế gì? Toploigiai sẽ cùng giải đáp thắc mắc này nhé!

Thụ phấn chéo là gì?

Thụ phấn chéo là quá trình thụ phấn giữa hạt phấn (giao tử đực) của cây này với nhụy (giao tử cái) của cây khác trong cùng một loài để thực hiện việc thụ tinh. 

Không phải loài cây nào cũng có thụ phấn chéo mà chỉ có những loài cây lưỡng tính mới có khả năng này. Tức là cây đó phải có đủ hoa đực và hoa cái. Đặc biệt, chúng phải cùng một loài với nhau.

Các hình thức thụ phấn chéo

- Thụ phấn chéo nhờ côn trùng: Nhiều loài côn trùng như: ong, bướm, sâu bọ, ruồi,… chúng thường bay đến hút mật hoặc tìm kiếm thức ăn từ những bông hoa có màu sắc sặc sỡ. Trong quá trình di chuyển, hạt phấn bám vào cơ thể chúng và bay đến nhụy và nhụy của bông hoa khác để thụ phấn. 

Thụ phấn chéo nhờ côn trùng thường gặp ở những loài hoa có màu sắc sặc sỡ, hoa có mùi thơm bởi đây là những đặc điểm ưa thích của côn trùng, hạt phấn to và có gai giúp dễ dàng bám vào côn trùng trung khi di chuyển. Ví dụ: cây mướp, cây bí, dưa chuột,…

- Thụ phấn chéo nhờ gió: Hạt phấn được gió thổi bám vào vào cơ quan sinh sản của hoa cái và thực hiện việc thụ tinh. Hình thức thụ phấn này thường gặp ở các loài cây có hoa có kích thước nhỏ, đơn giản, màu sắc nhẹ nhàng, không có hương thơm hấp dẫn côn trùng. Ngoài ra, đặc điểm của hoa cũng quyết định hình thức thụ phấn chéo nhờ gió như: 

+ Hoa thường tập trung ở ngọn cây

+ Bao hoa thường tiêu giảm

+ Chỉ nhị dài, bao phấn treo lủng lẳng, hạt phấn rất nhiều, nhỏ và nhẹ.

+ Đầu hoặc vòi nhụy dài, có nhiều lông.

Ví dụ: cây bô công anh, cây ngô,…có thụ phấn chéo nhờ gió.

- Thụ phấn chéo nhờ con người: Nhiều loài cây mang lại hiệu quả kinh tế nên con người sẽ tác động tới sự thụ phấn để tăng năng suất cây trồng. Ví dụ: bưởi, cam, bí,…

Ưu thế của thụ phấn chéo

Thụ phấn chéo có ưu thế là sự sinh sản hữu tính giữa hai bố mẹ khác nhau, dẫn đến sự tái hợp di truyền và hạt giống di truyền. Điều này làm tăng đa đạng di truyền cho quần thể thực vật, góp phần tạo ra hỗn hợp gen mới để làm tăng sự tiến hóa và sự thích nghi của loài khi gặp những thay đổi bất lợi từ môi trường, có khả năng kháng bệnh tốt hơn; làm giảm áp lực cận huyết và các alen gây hại.

-------------------

Trên đây Toploigiai đã giải đáp thắc mắc thụ phấn chéo là gì và hình thức thụ phấn này có ưu thế gì. Hy vọng những nội dung trên sẽ mang đến những kiến thức hữu ích cho quá trình học tập. Chúc bạn học tốt!