Câu hỏi: Thành phố Hà Nội có những hệ sinh thái điển hình nào? Hãy nêu sự đa dạng sinh học của các hệ sinh thái đó.
Trả lời:
* Hệ sinh thái núi thấp và núi trung bình Ba Vì:
- Hệ thực vật trong khu vực có khoảng 1 209 loài thuộc 649 chi, 160 họ và thuộc 6 ngành thực vật bậc cao có mạch, trong đó có 48 loài thực vật quý hiếm được ghi trong Sách đỏ Việt Nam. Thảm thực vật trong vùng gồm các kiểu chính: Rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi trung bình; rừng kín thường xanh hỗn hợp cây lá rộng, cây lá kim á nhiệt đới núi thấp và núi trung bình; rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới núi thấp.
- Hệ động vật thuộc hệ sinh thái núi thấp và núi trung bình gần như đại diện cho hệ động vật trong vùng. Hiện nay nhóm động vật xương sống ở Vườn quốc gia Ba Vì có 342 loài. Trong đó lớp thú có 63 loài thuộc 24 họ của 8 bộ. Lớp chim phong phú nhất với 191 loài thuộc 48 họ của 17 bộ. Lớp bò sát có 61 loài. Lớp ếch nhái có 27 loài. Trong vùng có nhiều loại động vật rừng quý hiếm. Nhiều loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam như: Tê tê vàng, cò hương, rắn hổ chúa,…
* Hệ sinh thái núi đá vôi Hương Sơn – Quan Sơn
- Hệ thực vật của vùng Hương Sơn – Quan Sơn có khoảng 832 loài. Trong vùng có các loài có giá trị trong hệ thực vật như mơ Hương Tích, củ mài, rau sắng, sưa,…
- Hệ động vật khá phong phú có nhiều loài thú, chim, bò sát, ếch nhái,… Trong vùng có nhiều loài động vật quý hiếm như: báo hoa mai, báo gấm, cu ly, khỉ mặt đỏ,... một số loài chim quý như gà lôi trắng, công, trĩ sao,…Về lưỡng cư, bò sát có hàng chục loài quý hiếm như trăn đất, tắc kè, rắn hổ mang,…
* Hệ sinh thái thuỷ vực:
- Hệ sinh thái sông Hồng:
+ Hệ động vật các khu bãi giữa sông Hồng đoạn chảy qua Hà Nội có rất nhiều loài chim di trú, trong đó có nhiều loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam.
+ Hệ thực vật có một số loài cây thuốc quý có giá trị kinh tế cao, trong đó phổ biến nhất là ngưu bàng và một số cây lương thực như ngô, khoai,… Ngoài ra, các khu vực bãi đá sông Hồng, có rất nhiều loài hoa như bách nhật, cải vàng, hồng leo, cúc, đồng tiền, mào gà, quất, đào,…
- Hệ sinh thái Hồ Tây:
+ Hệ thực vật điển hình trong khu vực Hồ Tây gồm các cây thuỷ sinh như: sen, súng,…; cây cảnh, hoa và cây bóng mát như xà cừ, bạch đàn,…
+ Hệ động vật ở Hồ Tây cũng khá đa dạng, có nhiều loài chim như sâm cầm và le le. Ngoài ra ở Hồ Tây còn có nhiều loài cá, tôm, bò sát, ếch nhái,…
- Hệ sinh thái Hồ Gươm;
+ Hệ thực vật khu vực Hồ Gươm chủ yếu là tập đoàn cây cảnh, hoa, cây xanh bóng mát như: Tường vi, lộc vừng, liễu, gạo, vông, si, sấu,... Thành phần thực vật phù du rất phong phú với nhiều các loài tảo như: tảo lam, tảo lục, tảo silic và tảo mắt.
+ Hệ động vật gồm nhiều loài động vật nổi (thuộc ngành chân khớp, giun tròn) và một số loài động vật đáy. Đặc biệt đây là nơi sinh sống của loài Rùa Hồ Gươm ở thứ hạng cực kì nguy cấp trong Sách đỏ Việt Nam.
- Hệ sinh thái Đồng Mô – Ngải Sơn:
+ Hệ thực vật khu vực Đồng Mô – Ngải Sơn gồm các quần xã cây trồng như lúa nước và hoa màu. Ngoài ra ở đây còn có các loại cây ăn quả như vải, nhãn, cam,… Trên địa hình đồi núi thấp thường là rừng trồng với một số kiểu rừng phổ biến như: keo lá tràm, keo tai tượng,…
+ Hệ động vật của khu vực Đồng Mô – Ngải Sơn có 19 loài thú, 82 loài chim, 27 loài bò sát – ếch nhái và khoảng 38 loài cá đang sinh sống. Trong đó có 9 loài động vật quý hiếm có giá trị bảo tồn cao.
* Hệ sinh thái khu dân cư đô thị:
- Đặc trưng: mật độ dân số cao không có thực vật phủ lớn.
+ Ở khu vực ngoại thành sẽ hình thành các vành đai cây xanh gần với các công viên sinh thái quy mô lớn.
+ Ở khu vực nông thôn, hệ thống đồi núi, sông hồ, rừng tự nhiên, các vùng nông nghiệp sẽ là khu phục vụ đô thị, giữ gìn và đảm bảo cảnh quan, môi trường sống đô thị.
- Hệ thực vật: Trong khu dân cư đô thị có những loại cây bóng mát phổ biến như: xà cừ, sấu, hoa sữa và các cây cảnh trong văn phòng, nhà ở. Một số loài vạn tuế, hoàng lan, ngọc lan,… hay trồng bên các miếu; loài bàng, các loài đa, si hay sanh thường trồng ở các đình, đền.
- Hệ động vật: chủ yếu là động vật nuôi. Nhóm thú có các loài phổ biến là các loài thuộc họ dơi, họ chuột. Nhóm chim chủ yếu là chim sâu, sẻ, chào mào, chích choè. Nhóm bò sát và ếch nhái có các loài như: cóc nhà, thằn lằn bóng đuôi dài.
* Hệ sinh thái khu dân cư nông thôn
- Đặc trưng: tập trung thành các thôn, làng, xã trên các thế đất cao của đồng bằng. Đặc trưng của hệ sinh thái này là có mật độ dân thấp, lớp phủ thực vật có tỉ lệ tương đối cao.
- Thực vật trong hệ sinh thái khu dân cư nông thôn chủ yếu là các cây trồng phục vụ nhiều mục đích khác nhau như lương thực, thực phẩm, cây ăn quả, lấy gỗ, cây thuốc,…
- Về hệ động vật, trong khu dân cư nông thôn, động vật hoang dã chủ yếu là các loài chuột như chuột cống, chuột nhà,…; các loài bò sát như thằn lằn, thạch sùng và các loài lưỡng cư gồm loài ếch, cóc,…Ngoài ra còn có một số loài chim như chim sẻ, cú mèo,… Động vật nuôi có trâu, bò, vịt, ngan,…