Soạn bài: Từ ghép (ngắn nhất)

I. Các loại từ ghép

Câu 1 (trang 13  sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): 

 - Trong 2 từ ghép “bà ngoại” và “thơm phức”:

+ Tiếng chính: “bà” , “thơm”

+ Tiếng phụ: “ngoại”, “phức”

- Nhận xét trật tự: Tiếng chính đứng trước tiếng phụ

Câu 2 (trang 14  sgk Ngữ Văn 7 Tập 1): 

Các tiếng trong 2 từ ghép “quần áo” và “trầm bổng” không phân ra chính phụ mà bình đẳng về ngữ pháp

II. NGHĨA CỦA TỪ GHÉP

Câu 1 trang 14 SGK Ngữ văn 7 tập 1: 

Nghĩa của từ bà ngoại hẹp hơn, cụ thể hơn nghĩa của từ bàNghĩa của từ thơm phức hẹp hơn, cụ thể hơn nghĩa của từ thơm.

Câu 2 trang 15 SGK Ngữ văn 7 tập 1:

Nghĩa của từ quần áo khái quát hơn, rộng hơn nghĩa của mỗi tiếng quần, áoNghĩa của từ trầm bổng khái quát hơn, rộng hơn nghĩa của mỗi tiếng trầm, bổng.

LUYỆN TẬP

Câu 1 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Từ ghép chính phụ: Lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ

- Từ ghép đẳng lập: Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi

Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Thêm từ để tạo các từ ghép chính phụ: bút bi, thước gỗ, mưa ngâu, làm bài, ăn tối, trắng ngà, vui tai, nhát chết

Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Điền thêm từ để tạo thành từ ghép đẳng lập

- Núi non, núi rừng

- Mặt mày, mặt mũi

- Ham mê, ham thích

- Học tập, học hành

- Xinh đẹp, xinh xắn 

- Tươi trẻ, tươi tắn

Câu 4 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Không thể nói “một cuốn sách vở”

- Vì: “sách vở” là từ ghép đẳng lập, nên nghĩa rộng bao quát và không thể đi kèm với số từ. Còn “sách”, “vở” là danh từ đơn nên có thể đi kèm số từ.

Câu 5 (trang 15 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

a) Không phải mọi loại hoa hồng đều màu hồng. Vì “hoa hồng” là tên một loài hoa chứ không phải vì hoa có màu hồng

b) Nói như thế là đúng vì “áo dài” là tên một loại trang phục

c) "Cà chua" là tên một loại quả chứ không phải tất cả các loại cà chua đều chua.

d)   "Cá vàng" là tên một loại cá, có thể có màu vàng hoặc màu khác

Câu 6 (trang 16 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Hai từ mát tay và nóng lòng ghép từ hai tính từ chỉ cảm giác (mát, nóng) với hai danh từ (tay, lòng). Khi ghép lại, các từ này có nghĩa khác hẳn với nghĩa của các từ tạo nên chúng, không còn mang nghĩa chỉ cảm giác hay bộ phận cơ thể.

+ Mát tay: chỉ những người khi làm việc dễ đạt được kết quả tốt như mong muốn

+ Nóng lòng: chỉ trạng thái (tâm trạng của người) rất mong muốn được biết hay được làm việc gì đó.

- Các từ gang và thép vốn là những danh từ chỉ vật. Nhưng khi ghép lại, chúng trở thành từ mang nghĩa chỉ phẩm chất (của con người.)

- Các từ tay và chân vốn là những danh từ riêng chỉ bộ phận trên cơ thể người, nhưng khi ghép lại, nó trở thành từ mang nghĩa chỉ một loại đối tượng (người) (thường để sai bảo)

Câu 7 (trang 16 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Mũi tên trong mô hình là chỉ sự bổ sung nghĩa của tiếng phụ cho tiếng chính. Theo mô hình bổ sung nghĩa này, ta có:

- Máy hơi nước: máy là tiếng chính; hơi nước là phụ, trong đó nước phụ cho hơi.

- Than tổ ong: than là tiếng chính; tổ ong là phụ, trong đó ong phụ cho tổ.

-Bánh đa nem: bánh đa là chính, nem là phụ; trong bánh đa, bánh là chính, đa là phụ.