Từ đồng nghĩa (ngắn nhất)

Soạn văn lớp 7: Từ đồng nghĩa

I. Thế nào là từ đồng nghĩa?

1:- Từ đồng nghĩa với rọi là chiếu

- Từ đồng nghĩa với trông là nhìn

2.

a. Trông coi, chăm nom, ...

b. Trông mong, trông chờ, ngóng, ...

II. Các loại từ đồng nghĩa

1. Hai từ quả và trái có nghĩa giống nhau hoàn toàn và có thể thay thế cho nhau trong văn cảnh

2. –Giống nhau: Đều có nghĩa là chết

- Khác nhau: ở sắc thái biểu cảm

+ Bỏ mạng: cái chết của kẻ xấu

+ Hi sinh: cái chết cao cả, đáng tôn trọng

III. Sử dụng từ đồng nghĩa

1.- Trái và quả có thể thay thế cho nhau

- Hi sinh và bỏ mạng không thể thay thế cho nhau, vì sắc thái nghĩa biểu cảm khác nhau.

- Nhận xét: Những từ đồng nghĩa hoàn toàn thì có thể thay thế cho nhau mà không ảnh hưởng gì đến ý nghĩa của câu; còn các từ đồng nghĩa không hoàn toàn thì việc thay thế sẽ dẫn đến sự thay đổi ý nghĩa của câu, nhất là sắc thái nghĩa biểu cảm

2: Đoạn trích trong Chinh phụ ngâm khúc lấy nhan đề là Sau phút chia li chứ không phải sau phút chia tay vì: dù cùng có nghĩa là rời xa nhau, nhưng chia li lại mang một cảm giác đau thương quyến luyến bịn rịn hơn chia tay,  bởi trong hoàn cảnh bài viết sự rời xa nhau đó có thể là âm dương cách biệt, do đó sử dụng từ chia li  thì sắc thái biểu cảm này rõ hơn.

IV. Luyện tập

Câu 1 (trang 115 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Từ thuần Việt	Từ Hán Việt đồng âm
Gan dạ	Dũng cảm
Nhà thơ	Thi sĩ
Mổ xẻ	Phân tích
Đòi hỏi	Yêu cầu
Loài người	Nhân loại

Từ thuần Việt    Từ Hán Việt đồng nghĩa

Của cải             Tài sản

Nước ngoài        Ngoại quốc

Chó biển           Hải cẩu

Năm học           Niên khóa

Thay mặt          Đại diện

Câu 2 (trang 115 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Máy thu thanh → ra-đi-ô-

Sinh tố → vi-ta-min-

Xe hơi → ô tô

Dương cầm → pi-a-nô

Câu 3 (trang 115 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Heo: lợn

- Lê-ki-ma: quả trứng gà

- Vô: vào

Câu 4 (trang 115 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Có thể thay thế như sau:

- đưa - trao

- đưa - tiễn

- kêu – ca thán

- nói - mắng

- đi - mất

Câu 5 (trang 116 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Các nhóm từ gồm các từ đồng nghĩa, chỉ khác nhau về sắc thái biểu cảm:

- Ăn: sắc thái bình thường; xơi: sắc thái lịch sự, mời trang trọng, xã giao; chén: sắc thái suồng sã, thân mật

- - cho: sắc thái bình thường, có khi là thái độ của người cao hơn đối với người thấp hơn, có khi là sắc thái ngang bằng, thân mật; biếu: thể hiện sự kính trọng, của người dưới với người trên; tặng: không phân biệt ngôi thứ trên dưới, mang sắc thái vui vẻ, trân trọng.

- yếu đuối: thiếu hụt hẳn về thể chất và tinh thần; yếu ớt: dùng để chỉ về thể lực, không có sức lực

- xinh: dùng để khen người còn trẻ, có vẻ ngoài đẹp; đẹp: nghĩa rộng hơn, không chỉ dùng bình phẩm về hình thức, được xem là cao hơn, toàn diện hơn xinh.

- tu: uống nhiều, liền một mạch, không mấy lịch sự; nhấp: uống từng tí một bằng đầu môi, thường là để cho biết vị; nốc: uống nhiều, nhanh, thô tục.

Câu 6 (trang 116 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Điền từ:

a. Thành tích, thành quả

- Thế hệ mai sau sẽ được hưởng "thành quả" của công cuộc đổi mới hôm nay.

- Trường ta đã lập nhiều "thành tích" để chào mừng ngày Quốc khánh mồng 2 tháng 9.b. Ngoan cố, ngoan cường.

- Bọn địch "ngoan cố" chống cự đã bị quân ta tiêu diệt.- Ông ta đã "ngoan cường" giư vững chí khí cách mạng.

c. Nhiệm vụ, nghĩa vụ.

- Lao động là "nghĩa vụ" thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của mỗi người.

- Thầy hiểu trượng đã giao "nhiệm vụ" cụ thể cho lớp em trong đợt tuyên truyền phòng chống ma túy.

d. Giữ gìn, bảo vệ.

- Em Thúy luôn luôn "giữ gìn" quần áo sạch sẽ.

- "Bảo vệ" Tổ quốc là sứ mệnh của quân đội.

Câu 7 (trang 116 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

a. đối xử, đối đãi

- Nó đối xử / đối đãi tử tế với mọi người xung quanh nên ai cũng mến nó.

- Mọi người đều bất bình trước thái độ đối xử của nó đối với trẻ em. (đối xử)

b. trọng đại, to lớn

- Cuộc Cách mạng tháng Tám có ý nghĩa trọng đại / to lớn đối với vận mệnh dân tộc.

- Ông ta thân hình to lớn như hộ pháp.

Câu 8 (trang 117 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Mặc dù gia cảnh bình thường nhưng Mai rất hay quyên góp ủng hộ người nghèo

- Nếu chỉ có một ý chí tầm thường bạn sẽ không thể nào làm được việc lớn

- Lười học sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả học tập của bạn

- Hậu quả của việc lười học là điểm thi kém

Câu 9 (trang 117 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Ông bà cha mẹ đã lao động vất vả, tạo ra thành quả để con cháu đời sau hưởng thụ.

- Trong xã hội ta, không ít người sống ích kỉ, không giúp đỡ đùm bọc/ che chở cho người khác.

- Câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" đã dạy cho chúng ta lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh.

- Phòng tranh có trưng bày nhiều bức tranh của các họa sĩ nổi tiếng.

Tham khảo toàn bộ: Soạn văn lớp 7 (ngắn nhất)