Soạn bài: Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình (ngắn nhất)

Hướng dẫn soạn bài Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình dưới đây sẽ giúp các em làm quen với một số bài ca dao, dân ca về tình cảm gia đình, thông qua đó thấy được nghệ thuật diễn tả cũng như là nội dung chủ yếu của các bài ca dao, dân ca thường gặp.

Soạn bài: Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình

Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Lời của các bài ca dao là lời của:

- Bài 1: Lời mẹ ru con

- Bài 2: Lời người con gái lấy chồng xa nói với mẹ

- Bài 3: Lời cháu nói với ông bà

- Bài 4: Lời cha mẹ dặn con cái hoặc lời tâm sự giữa anh em với nhau

Có thể khẳng định như vậy là do nội dung của các bài ca dao và cách xưng hô trong bài.

Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Tình cảm mà bài ca dao thứ nhất muốn diễn tả: Công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái và lời dặn dò của con cái phải biết trân trọng và báo đáp cha mẹ

- Cái hay của ngôn ngữ, hình ảnh, âm điệu của bài ca dao

+ Sử dụng các hình ảnh thể hiện sự to lớn “núi ngất trời"” "nước ngoài biển Đông“ để khắc họa công lao nghĩa mẹ. Đồng thời việc sử dụng từ láy "mênh mông“ cùng việc nhắc tới “cù lao chín chữ” đã góp phần nhấn mạnh vai trò to lớn, công ơn dưỡng dục của cha mẹ đối với con cái.

+ Âm điệu: thể thơ lục bát với âm điệu ngọt ngào như lời hát ru, lời thủ thỉ tâm tình 

- Những bài ca dao có nghĩa tương tự như bài 1:

“ Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra   

Một lòng thờ mẹ kính cha

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”

Hay “Ơn cha nặng lắm ai ơi!Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang.

Câu 3 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Nỗi lòng nhớ quê da diết của người con gái lấy chồng xa được thể hiện rõ ràng qua không gian, thời gian, hành động của người con gái trong 2 câu thơ:

- Thời gian “chiều chiều”: đây là khoảng thời gian cuối ngày và luôn gợi tới nỗi buồn. “Chiều chiều” cho thấy sự lặp đi lặp lại của hành động.

- Không gian: “ngõ sau” là ngõ vắng, heo hút và đặt trong thời gian là buổi chiều càng nhấn mạnh sự cô quạnh vắng lặng, đượm buồn.

- Hành động: “ra đứng ngõ sau” và “trông về quê mẹ”. Trong khung cảnh chiều tàn, không gian hiu quạnh hình ảnh người con gái hiện lên nhỏ bé càng nhấn mạnh nỗi buồn nỗi nhớ nhà của người con gái

- Nỗi niềm của cô gái : “Ruột đau chín chiều”: nỗi đau lớn phủ lên không gian cảnh vật, góp phần cho thấy cô gái lấy chồng xa quê mang một tâm trạng và tình cảnh vô cùng đau xót, nặng nề.

Câu 4 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Nỗi niềm nhớ thương và tôn kính với ông bà được thể hiện:

- Hành động: "Ngó lên": cho thấy sự kính trọng của cháu đối với ông bà

- Hình ảnh “nuộc lạt mái nhà”: việc so sánh tình yêu thương của cháu đối với ông bà với nuộc lạt mái nhà cho thấy đây là tình cảm vô cùng gần gũi, thiêng liêng. Vì mái nhà là nơi sinh ra và lớn lên, là điều bình dị đối với mỗi người.

- Cái hay trong cách diễn tả là sử dụng phép so sánh tăng cấp “bao nhiêu... bấy nhiêu” cho thấy đây là tình cảm không đong đếm được và nhấn mạnh mức độ tăng tiến

Câu 5 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

 Tình cảm anh em thân thương trong bài ca dao được diễn tả thông qua:

+ Cội nguồn: đều chung “bác mẹ"”chung người thân, chung mái tình thương, mái nhà

+ So sánh với tay, chân

-  các bộ phận trên cơ thể người không thể tách rời

- Bài ca dao là lời nhắc nhở: đã là anh em một nhà thì phải chung sống hòa thuận, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.

Câu 6 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bốn bài ca dao trên:

- Biện pháp so sánh: biện pháp so sánh xuất hiện ở cả 4 bài thơ với các cách nói khác nhau để truyền đạt nội dung chủ đề.

- Biện pháp ẩn dụ: Sử dụng các hình ảnh ẩn dụ nhiều lớp nghĩa để bày tỏ tình cảm

Luyện tập

Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tình cảm được diễn tả trong bốn bài ca dao trên là : tình cảm của cha mj với con cái, tình cảm của ông bà với con cháu, tình cảm của anh với em. Đó là những tình cảm cao quý và thiêng liêng, gần gũi đối với người. Đây cũng là những tình cảm cần gìn giữ và phát huy trong cuộc sống.

Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Các bài ca dao có nội dung tương tự: 

“Đi khắp thế gian, không ai tốt bằng mẹ

Gánh nặng cuộc đời, không ai khổ bằng cha.

Nước biển mênh mông không đong đầy tình mẹ

Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha”

“Anh em như thể tay chân

Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần”

Tổng kết

Các bài viết liên quan nên đọc:

• Tác giả - Tác phẩm: Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình

• Dàn ý phân tích bài Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình