Soạn bài: Tổng kết phần văn học

Soạn bài: Tổng kết phần văn học (chi tiết)

Câu 1. Làm bảng thống kê tác phẩm

 Câu 2. Ghi lại định nghĩa về từng thể loại

- Truyền thuyết: là một thể loại văn học dân gian mang yếu tố tưởng tượng kì ảo, là những truyện truyền miệng kể về các nhân vật lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc các phong vật địa phương theo quan điểm của quần chúng nhân dân, sử dụng nhiều biện pháp khoa trương, phóng đại đồng thời kết hợp các yếu tố hư ảo, thần kỳ như cổ tích và thần thoại.

- Truyện cổ tích: là một thể loại văn học dân gian mang yếu tố hư cấu, bao gồm cổ tích thần kỳ, cổ tích thế sự, cổ tích phiêu lưu và cổ tích loài vật. Truyện cổ tích thường mang ý nghĩa răn dạy cách sống như ở hiền gặp lành, yêu thương đồng loại, thật thà,…

- Truyện cười: là một lĩnh vực truyện kể dân gian như: truyện tiếu lâm, truyện khôi hài, truyện trào phúng, truyện trạng, giai thoại hài hước... Sử dụng các yếu tố tương phản, phóng đại, xoáy vào cái xấu, cái dốt nhằm tạo tiếng cười cho người lao động hoặc đả kích thế lực thống trị gian xảo, tham lam,…

- Truyện ngụ ngôn: Truyện ngụ ngôn là truyện kể dân gian mang tính thế sự, sử dụng thủ pháp ẩn dụ để thuyết minh cho một chủ đề  triết lý, một quan niệm nhân sinh về lẽ sống hay góc nhìn về xã hội đương thời.

- Ca dao – dân ca: Ca dao là những câu thơ được âm điệu hóa thành dân ca, ru con... Nội dung ca dao thường là thể hiện tình yêu nam nữ, quan hệ gia đình máu mủ, các mối quan hệ khác,…

-Tục ngữ: những câu nói đúc kết kinh nghiệm của dân gian về mọi mặt như: tự nhiên, lao động sản xuất và xã hội, được thể hiện một cách có vần điệu, nhịp nhàng,…

- Chèo: Đây là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền Việt Nam. Chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền của Việt Nam, thường lấy cốt truyện từ cổ tích,.. với đặc điểm là ngôn ngữ đa thành, đa nghĩa kết hợp với cách nói, cách hát ví von giàu tính tự sự.

 Câu 3. Trong bộ phận văn học viết Việt Nam từ thời kì trung đại được học trong chương trình THCS có những thể loại nào? Ghi lại tên các tác phẩm của từng thể loại?

* Truyện

- Truyền kì mạn lục: Chuyện người con gái Nam Xương

- Tiểu thuyết chương hồi: Hoàng Lê nhất thống chí – Hồi mười bốn

- Tùy bút: Vào phủ chúa Trịnh (trích Vũ Trung tùy bút);

- Truyện ngắn:  Con hổ có nghĩa; Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng;

* Thơ

- Thất ngôn tứ tuyệt: Bánh trôi nước; Sông núi nước Nam; Phò giá về kinh; Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra;

- Thất ngôn bát cú: Qua đèo Ngang; Bạn đến chơi nhà; Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác; Đập đá ở Côn Lôn; Bài ca Côn Sơn;

- Song thất lục bát: Sau phút chia li (trích Chinh phụ ngâm); Hai chữ nước nhà;

* Truyện thơ

- Chị em Thúy Kiều; Cảnh ngày xuân; Kiều ở lầu Ngưng Bích; Mã Giám Sinh mua Kiều; Thúy Kiều báo ân, báo oán (trích Truyện Kiều);

- Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga; Lục Vân Tiên gặp nạn (trích Truyện Lục Vân Tiên);

* Văn nghị luận

- Chiếu: Chiếu dời đô;

- Tấu: Bàn về phép học;

- Cáo: Nước Đại Việt ta (trích Bình Ngô đại cáo);

- Hịch: Hịch tướng sĩ;

 Câu 4. Các văn bản tác phẩm thuộc văn học Việt Nam hiện đại đã cho em làm quen với những thể loại nào? Trong từng thể loại phương thức biểu đạt nào là chủ đạo?

* Các thể loại văn học hiện đại:

- Truyện

- Kí

- Tùy bút

- Thơ

- Văn nghị luận

* Phương thức biểu đạt chủ đạo:

- Truyện: tự sự

- Kí: tự sự

- Tùy bút: tự sự, thuyết minh

- Thơ: biểu cảm

- Văn nghị luận: lập luận

 Tham khảo toàn bộ: Soạn văn 9 ( chi tiết)