Soạn bài: Nhân vật giao tiếp (chi tiết)

Soạn bài: Nhân vật giao tiếp (chi tiết)

Nội dung bài học

Câu 1: Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi

a. Các nhân vật xuất hiện trong cuộc giao tiếp đều còn trẻ, ở lứa tuổi thanh niên. Trừ Tràng ra thì những người còn lại đều là nữ. Tất cả bọn họ đều thuộc tầng lớp lao động nghèo khổ.

b. Lượt đầu tiên: Tràng hướng đến chung chung những người đàn bà ở kho thóc.

Lượt thứ hai: Mấy người đàn bà chòng ghẹo Thị.

Lượt thứ ba: Thị hướng đến những người đàn bà khác trong câu đầu, hướng đến Tràng trong câu sau.

Lượt thứ tư: Tràng hướng đến Thị.

Lượt thứ năm: Thị hướng đến Tràng.

c. Các nhân vật đều bình đẳng với nhau về vị thế xã hội.

d. Khi bắt đầu trò chuyện họ là những người xa lạ, nhưng khi thấy có nhiều điểm chung, họ trở nên thân thiết hơn.

e. Bởi vì họ không có sự cách biệt về độ tuổi, vị thế xã hội cho nên cách xưng hô, trò chuyện có phần xuồng xã, gần gũi, thậm chí dùng hành động để thay cho lời nói.

Câu 2: Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi

a. Các nhân vật xuất hiện trong giao tiếp: Bá Kiến, Lí Cường, các bà vợ, dân làng và Chí Phèo.

Khi nói với Lí Cường, Chí Phèo, Bá Kiến đang nói với một người nghe. Còn khi nói với mấy bà vợ và dân làng, Bá Kiến nói với nhiều người.

b. Bá Kiến là chồng của mấy bà vợ, cho nên ở vị thế bề trên, thông qua hành động “quát”.

Bá Kiến là người có chức sắc, máu mặt trong làng nên lời nói với dân làng bề ngoài thì tỏ vẻ tôn trọng, nhưng thực chất là đuổi họ đi.

Bá Kiến với Lí Cường là cha-con. Hành động quát thực chất chỉ là hành vi đánh lạc hướng, nhằm xoa dịu cơn giận của Chí Phèo.

Bá Kiến với Chí vừa là chủ cũ, lại vừa là kẻ thù đã đẩy Chí vào tù, đồng thời cũng là nạn nhân trò ăn vạ của Chí, cho nên Bá Kiến vừa nhũn nhặn, khiêm nhường, lại tỏ rõ vị thế của bậc bề trên.

c. Chiến lược giao tiếp của Bá Kiến với Chí Phèo:

- Đuổi mọi người về để cô lập Chí. Mục đích của Chí là lôi kéo được càng động sự chú ý của dân làng càng tốt. Cụ Bá đã đập vỡ kế hoạch ấy của Chí.

- Bá Kiến gọi Chí bằng anh, nâng đỡ Chí dậy, dùng lời ngọt nhạt để vỗ về Chí.

- Bá Kiến nâng Chí lên ngang vị thế của mình để xoa dịu sự giận dữ của Chí.

- Bá Kiến kết tội Lí Cường cũng nhằm mục đích làm xuôi cơn giận của Chí Phèo.

d. Với chiến lược trên, mục đích của bá Kiến đã đạt được mục đích. Những người mà bá Kiến muốn đuổi thì đều không còn ở lại, kẻ ăn vạ thì cũng trở nên hết giận dữ.

Luyện tập

Câu 1 (trang 21 sgk Văn 12 Tập 2):

- Anh Mịch:

+ Vị thế: người van xin, ở vị trí thấp, hạng cùng đinh trong xã hội xưa.

+ Lời nói, hành động: nhún nhường, lễ phép, cầu xin thậm chí van lạy.

- Ông Lí:

+ Vị thế: người có quyền lực, đại diện cho tầng lớp thống trị.

+ Lời nói: kẻ cả bề trên, thậm chí quát tháo, dọa nạt anh Mịch.

Câu 2 (trang 21 sgk Văn 12 Tập 2):

Mỗi nhân vật thuộc một tầng lớp, giai cấp khác nhau cho nên mối quan tâm của họ đối với nhân vật toàn quyền cũng là khác nhau:

Viên đội sếp Tây, lại thêm làm nhiệm vụ bảo vệ toàn quyền cho nên hách dịch, ra lệnh cho những người được coi là dân đen.

Chú bé con thì hồn nhiên, ngạc nhiên trước mọi điều kì lạ, kể cả chiếc mũ của quan toàn quyền, tuy thế chú cũng chỉ dám thầm thì chứ không dám nói lớn lên.

Chị con gái thì kiểu ruột để ngoài ra, sâu sắc như cơi đựng trầu, không có gì quan tâm ngoài những chuyện thời trang, vải vóc, quần áo.

Anh sinh viên thì dường như lúc nào cũng khám phá mọi thứ, anh chỉ quan tâm đến những mớ lí thuyết sách vở.

Bác cu li thì cả đời không nhìn xa hơn được đôi chân của vị khách của mình, cho nên cũng chỉ nhìn thấy đôi chân của vị toàn quyền.

Nhà nho thì chuyên những phép bói toán, tử vi nên trông mặt quan mà bắt hình dong.

Câu 3 (trang 22 sgk Văn 12 Tập 2):

a. Giữa bà lão và chị Dậu là quan hệ thân tình bởi họ xưng hô là “bác trai, anh ấy, nhà cháu, cụ”

b. Các lượt đối thoại lần lượt là: bà lão hỏi thăm – chị Dậu cảm ơn. Bà lão hỏi thăm tiếp – chị Dậu tiếp tục trả lời. Bà lão khuyên bỏ trốn – Chị Dậu đồng ý theo.

c. Giữa 2 nhân vật tuy thân mật nhưng vẫn rất nghiêm túc bởi tính chất câu chuyện mà họ đề cập đến.