[Sách mới] Soạn Sử 7 Bài 18 Cánh diều: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407)

Hướng dẫn [Sách mới] Soạn Sử 7 Bài 18 Cánh diều: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407) ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Lịch sử 7 trang 70, 71, 72 bộ Cánh Diều theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc tham khảo!

Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407) trang 70, 71, 72 SGK Lịch sử 7 Cánh Diều

1. Sự thành lập nhà Hồ

Trả lời câu hỏi trang 70 SGK Lịch sử 7

Đọc thông tin và quan sát các hình 18.1, 18.2, lược đồ 18.1, hãy:

- Trình bày sự thành lập nhà Hồ.

- Cho biết việc Hồ Quý Ly đổi quốc hiệu và chuyển kinh đô chứng tỏ điều gì.

Lời giải:

Sự thành lập nhà Hồ:

- Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần khủng hoảng, khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi.

- Hồ Quý Ly dần thao túng triều đình nhà Trần.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lên ngôi vua, lập ra nhà Hồ, đổi quốc hiệu thành Đại Ngu.

Nguyên nhân Hồ Quý Ly dời kinh đô về Tây Đô:

+ Hồ Quý Ly cho rằng: vào cuối thời Trần, Đại Việt không còn là thời " thịnh trị" mà thực sự bước vào thời kì “loạn lạc". Cái "loạn" thể hiện ở mục ruỗng của nhà Trần và ở nguy cơ xâm lược của kẻ thù kể cả phía Bắc (nhà Minh) và phía Nam (Chăm-pa). Mặt khác, Thăng Long là vùng đất gắn liền với quý tộc nhà Trần trong suốt gần 2 thế kỉ, do đó: Hồ Quý Ly muốn dời Kinh đô tới vùng đất mới, vừa để hạn chế thế lực của quý tộc Trần; vừa tạo thế phòng thủ đất nước trước nguy cơ ngoại xâm.

+ Trong khi đó, Tây Đô (Thanh Hóa) là một vùng đất bằng phẳng rộng rãi, lắm sông nhiều núi vây bọc, địa thế hiểm nhưng vẫn tiện đường thủy - bộ thông thương ra Bắc vào Nam.

⇒ Như vậy, việc dời đô từ Thăng Long về Tây Đô là một sự cân nhắc, tính toán rất sâu sắc của Hồ Quý Ly trong bối cảnh Đại Việt cuối thế kỉ XIV.

- Hồ Quý Ly đổi tên Quốc hiệu thành Đại Ngu, thể hiện ước vọng của ông về sự an vui, bình yên rộng lớn trên khắp cõi giang sơn.

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

Trả lời câu hỏi trang 70 SGK Lịch sử 7

Đọc thông tin, tư liệu và quan sát bảng 18, hình 18.3, hãy:

- Giới thiệu nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly.

- Nêu tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ. 

Lời giải:

Nội dung cải cách của Hồ Quý Ly:

+ Về chính trị: cải tổ bộ máy chính quyền các cấp, đổi tên các đơn vị hành chính, tăng cường kiểm tra giám sát quan lại, hạn chế quyền lực của quý tộc Trần, chiêu dụng những người ngoài họ Trần có học vấn, tài năng.

+ Về kinh tế: phát hành tiền giấy thay thế tiền đồng, ban hành chính sách "hạn điền" (hạn chế sở hữu ruộng đất quy mô lớn); quy định biểu thuế ruộng, thuế đinh; thống nhất đơn vị đo lường,..

+ Về xã hội: ban hành chính sách "hạn nô" (hạn chế sở hữu nô tì), tăng cường kiểm soát hộ tịch. Những năm đói kém, bắt nhà giàu phải bán thóc cho dân và tổ chức nơi chữa bệnh cho dân.

+ Về văn hóa, giáo dục: Đề cao Nho giáo, hạn chế ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo; cho dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm để dạy học cho vua, quan, phi tần, cung nữ; sửa đổi chế độ học tập, khoa cử,...

+ Về quốc phòng: thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường củng cố quân đội (chế tạo súng thần cơ, đóng thuyền chiến, xây thành Tây Đô, thành Đa Bang,..)

Tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ. 

Tích cực	Tiêu cực
- Quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố. - Tình trạng bất bình đẳng trong xã hội giảm bớt	- Gây bất mãn cho một bộ phận xã hội - Ảnh hưởng đến khả năng đoàn kết toàn dân của nhà Hồ

3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược

Trả lời câu hỏi trang 71 SGK Lịch sử 7

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 18.2, hãy:

- Mô tả những nét chính cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

- Giải thích nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến.

Lời giải:

Những nét chính cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ:

- Tháng 11-1406, nhà Minh huy động 20 vạn quân và hàng chục vạn dân phu tràn vào biên giới Đại Việt.

- Quân nhà Hồ phải lui từ Lạng Sơn về bờ nam sông Nhị, cố thủ ở thành Đa Bang.

- Tháng 1-1407: quân Minh lần lượt đánh chiếm các thành Đa Bang.

- Tháng 4-1407, quân Minh tấn công vào Tây Đô, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt (6-1407)

Nguyên nhân thất bại:

+ Nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, chủ yếu dựa vào thành lũy, nặng về phòng ngự bị động rồi rút lui cố thủ.

+ Không tập hợp được đông đảo nhân dân tham gia kháng chiến (do một bộ phận nhân dân bất mãn với hành động phế truất vua Trần và những chính sách cải cách của Hồ Quý Ly).

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 72 SGK Lịch sử 7

Trình bày khái quát những nét chính về nhà Hồ (1400-1407)

Lời giải:

Nhà Hồ thành lập (1400)

- Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần suy yếu.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên ngôi vua lập ra nhà Hồ, đổi tên nước thành Đại Ngu.

=> nhà Hồ được thành lập.

Trả lời câu hỏi trang 72 SGK Lịch sử 7

1. Hãy cho biết suy nghĩ của em về việc Hồ Quý Ly lập nên nhà Hồ. 

Lời giải:

Hồ Quý Ly đã dẹp bỏ Trần triều mục nát, đó dứt khoát là một điều tốt, biết rằng việc Quý Ly phế Trần cũng chỉ là chuyện trước sau. Tuy nhiên cách ép vua Trần nhường ngôi lại bá đạo, tàn độc, vì vậy không được lòng dân tin theo. Dẫn đến hàng loạt các biến cố sau này, mà nghiêm trọng nhất là việc để đất nước rơi vào tay giặc Minh đô hộ. 

2. Sự thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ đất nước hiện nay?

Lời giải:

Sự thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược để lại bài học cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay:

- Phải lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh, dựa vào dân mà đánh giặc.

- Phải giải quyết vấn đề lục đục trong nội bộ, đừng để nó là điểm yếu dẫn đến những kết quả không mong muốn.

- Khi đánh giặc mạnh không nên đương đầu trực tiếp với giặc sẽ làm hao mòn lực lượng của ta và không rút lui cố thủ mà bảo toàn lực lượng chờ thời cơ phản công. 

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 7 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn [Sách mới] Soạn Sử 7 Bài 18 Cánh diều: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407) trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!