[Sách mới] Soạn Sử 10 Bài 8 Cánh diều: Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại

Hướng dẫn Soạn Sử 10 Bài 8: Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Lịch sử 10 trang 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 bộ Cánh Diều theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc tham khảo!

Bài 8: Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại trang 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 SGK Lịch sử 10 Cánh Diều

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 8 ngắn nhất Cánh Diều

1. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất

1.1. Bối cảnh lịch sử

Trả lời câu hỏi trang 54, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 8.1,Hình 8.2, hãy:

- Cho biết cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra trong bối cảnh lịch sử nào?

- Giải thích tại sao cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất lại diễn ra đầu tiên ở Anh?

Lời giải:

Từ sơ đồ 8.1 và hình 8.2, ta có thể thấy cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra trong bối cảnh lịch sử như sau:

- Về kinh tế: Kế thừa thành tựu từ các cuộc phát kiến địa lý kéo dài từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVI. Giao thương trên biển phát triển thúc đẩy nền kinh tế công, thương nghiệp và một mạng lưới thị trường mang tính mở rộng.

- Về tình hình chính trị: Giai cấp tư sản lên nắm quyền lực do được các cuộc cách mạng tư sản tạo điều kiện

- Về tình hình xã hội: Những người lao động tự do được hình thành là do bị tư sản chiếm đất và nông dân mất ruộng đất.

- Về áp dụng thành tựu khoa học: Các công trường thủ công áp dụng cải tiến và sử dụng kỹ thuật mới tiên tiến trong.

=> Kinh tế, chính trị- xã hội và khoa học là những nền tảng căn bản tạo dựng lên cách mạng công nghiệp lần thứ nhất.

* Anh là nơi diễn ra cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đầu tiên vì:

- Về kinh tế: Anh là nước sáng chế ra máy kéo sợi bằng sức nước tiết kiệm sức người và tăng thêm lợi nhuận đồng thời có các công xưởng thủ công áp dụng kỹ thuật mới trong sản xuất.

- Về chính trị: Cách mạng tư sản Anh là một cuộc cách mạng thành công và có sức lan tỏa rộng.

1.2. Những thành tựu cơ bản

Trả lời câu hỏi trang 55, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 8.3 đến 8.7, hãy cho biết cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đạt được những thành tựu cơ bản nào. Thành tựu có vai trò quan trọng nhất? Vì sao?

 

Lời giải:

Từ hình từ 8.3 đến 8.7, ta có thể rút ra những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất như sau:

- Sáng chế và cải tiến máy hơi nước: Kế thừa thành quả nghiên cứu trước, Giêm Oát đã cải tiến máy hơi nước từ sức nước thành máy hơi nước đơn hướng thành song hướng và nó trở nên rất phổ biến ở Anh.

- Sáng chế động cơ đốt trong: Động cơ đốt với sự ra đời và cải tiến không ngừng đã thúc đẩy sản xuất cơ giới hóa từ thủ công sang áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

- Trong lĩnh vực giao thông vận tải: Đầu máy tàu thủy hơi nước và xe lửa hơi nước đã xuất hiện vào đầu thế kỷ 20. Đến năm 1814, G.Xti-phen-xơn sáng chế đầu máy xe lửa. Năm 1825, đoạn đường sắt đầu tiên trên thế giới được khánh thành ở Anh.

* Trong những thành tựu trên, thành tựu có vai trò quan trọng nhất là thành tựu sáng chế ra máy hơi nước của Giêm-Oát. Vì đến đầu thế kỷ XIX, việc sử dụng máy hơi nước trở nên phổ biến. Các nhà máy này không cần xây dựng gần bờ sông, xa khu dân cư và mùa đông nước đóng băng tạo điều kiện khó khăn cho quá trình sản xuất.Đây được coi là sự khởi đầu của quá trình công nghiệp hóa.

2. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai

2.1. Bối cảnh lịch sử

Trả lời câu hỏi trang 56, SGK Lịch Sử 10

1. Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 8.2, hãy cho biết cuộc Cách mạng nghiệp lần thứ hai diễn ra trong bối cảnh lịch sử nào.

Lời giải:

Từ sơ đồ 8.2, ta có thể rút ra bối cảnh lịch sử cuộc Cách mạng nghiệp lần thứ hai như sau:

+ Về không gian: Cuộc Cách mạng diễn ra ởChâu Âu và Châu Mỹ ( Mỹ, Anh, Pháp, Đức,…).

+ Về thời gian: Được tiến hành vào nửa sau thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX.

* Những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã làm thay đổi thế giới trên một số lĩnh vực:

- Về kinh tế: Từ mô hình tự do cạnh tranh,Chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang mô hình chủ nghĩa độc quyền, lực lượng sản xuất đạt trình độ cao.

- Về chính trị- xã hội: Cuộc cách mạng tư sản đã được hoàn thành ở các nước Âu- Mỹ.

2.2. Những thành tựu cơ bản

2. Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 8.8 đến 8.11, hãy cho biết cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai đã đạt được những thành tựu cơ bản nào.

Lời giải:

Từ hình 8.8 đến 8.11, ta có thể rút ra những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai như sau:

- Sáng chế ra điện: khả năng ứng dụng nguồn năng lượng được mở ra do hàng loạt các sáng chế của các nhà khoa học như Xi- môn Ôm, Mai- cơn Pha - ra- đây.

- Ê-đi-xơn sáng chế ra bóng đèn điện.

- Đô-rô-vôn-xki chế tạo thành công máy phát điện và động cơ xoay chiều cung cấp năng lượng cho nhiều nhà máy.

- Kỹ thuật luyện kim được cải tiến, thép được sản xuất với số lượng lớn và giá thành hạ nhanh chóng.

- Để thắp sáng và cung cấp nguồn nguyên liệu mới cho vận tải, người ta đã khai thác dầu đi-e-zen.

- Thuốc nhuộm, phân bón, thuốc nổ, in ấn,…là những sản phẩm tiêu biểu của công nghiệp hóa học

- Liên lạc nhanh hơn nhờ sáng chế ra máy điện tín.

- Một trong những thành tựu rực rỡ của giao thông vận tải là sản xuất ô tô và xe máy. Chiếc máy đầu tiên trên thế giới ra đời vào năm 1903 đã đánh dấu ngành hàng không quốc tế thế giới.

3. Ý nghĩa, tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai

3.1. Ý nghĩa

Trả lời câu hỏi trang 59, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin, hãy nêu ý nghĩa của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với sự phát triển kinh tế.

Lời giải:

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển kinh tế như sau:

- Làm thay đổi diện mạo các nước tư bản:

+ Máy hơi nước khởi đầu cách mạng công nghiệp lần thứ nhất chuyển người lao động từ lao động thủ công sang cơ khí hóa.

+ Kinh tế tư bản chủ nghĩa thay đổi do cách mạng công nghiệp lần thứ hai chuyển từ cơ khí hóa sang điện khí hoá, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp và giao thông vận tải.

+ Nền nông nghiệp chuyển sang phương thức chuyên canh hoặc thâm canh.

3.2. Tác động

Trả lời câu hỏi trang 60, SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 8.3, các hình 8.12, 8.13, hãy phân tích tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với xã hội, văn hóa.

Lời giải:

Từ sơ đồ 8.3, các hình 8.12 và 8.13, ta có thể rút ra tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đối với xã hội và văn hóa như sau:

* Tác động với xã hội:

- Tư sản và vô sản hình thành là hai giai cấp cơ bản của xã hội tư bản.

- Sự bóc lột của giai cấp tư sản đối với giai cấp vô sản chính là mâu thuẫn chủ yếu gây ra chiến tranh.

- Luân Đôn, Pa-ri, Béc-lin xuất hiện nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân.

* Tác động đối với văn hóa:

- Tác động lớn đến đời sống văn hóa của nhân loại, đặc biết là các nước Âu- Mỹ.

- Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai đã thúc đẩy giao lưu, kết nối văn hóa toàn cầu.

- Đồng thời rút ngắn khoảng cách không gian, thời gian.

- Không những thế, qua hai cuộc cách mạng, đời sống vật chất, tinh thần của con người được nâng cao.

- Cuộc cách mạng cũng góp phần hình thành lối sống, tác phong công nghiệp,…

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 60 SGK Lịch Sử 10

Câu 1. Lập bảng thể hiện những thành tựu tiêu biểu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai.

Lời giải:

Bảng thể hiện những thành tựu tiêu biểu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai:

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần 1	Cuộc Cách mạng công nghiệp lần 2
- Năm 1782, Giêm Oát đã chế tạo thành công một chiếc máy hơi nước kiểu song hướng. - Động cơ đốt trong ra đời. - Đầu thế kỉ XIX, tàu thủy và xe lửa đã xuất hiện với đầu máy chạy bằng hơi nước. - Năm 1825, nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên nối trung tâm công nghiệp Man-chét-xtơ với cảng Li-vơ-pun.	- Các phát minh về điện xuất hiện. - Năm 1879, Thô-mát Ê-đi-xơn phát minh ra bóng đèn điện có khả năng ứng dụng rộng rãi trong thực tế. - Năm 1891, chế tạo thành công máy phát điện và động cơ điện quay chiều. - Dầu đi-ê-zen được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới cho giao thông vận tải. - Phát minh và sản xuất ô tô, máy bay.

Câu 2. Thành tựu nào của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai có ý nghĩa nhất? Vì sao?

Lời giải:

Sản xuất ô tô và máy bay là thành tựu có ý nghĩa nhất của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai. Vì đó là những phương tiện hỗ trợ con người di chuyển nhanh chóng và tiết kiệm thời gian đi lại. Với ô tô và máy bay, việc di chuyển của con người được nâng lên một tầng cao mới, có ý nghĩa sâu sắc với quá trình phát triển của loài người.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 60, SGK Lịch Sử 10

Câu 1. Nêu và phân tích một thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất và lần thứ hai tác động đến cuộc sống của bản thân em.

Lời giải:

Đối với cuộc sống của em, thành tựu về phát minh ra điện của Ê-đi-xơn là thành tựu có ý nghãi lớn nhất. Điện đã trở thành một phần quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của em cũng như của mỗi con người, điện là nguồn năng lượng cho các máy và thiết bị, là điều kiện phát triển tự động hóa và hiện đại hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Câu 2. Hãy làm sáng tỏ nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: “Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàng loạt”.

Lời giải:

Nhận định của Cờ-lau Xva-bơ: “Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàng loạt” muốn nêu lên rằng cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã chuyển từ lao động thủ công sang lao động máy móc, mở ra một kỷ nguyên để cơ giới hóa sản xuất bằng việc sử dụng năng lượng nước và hơi nước. Tạo nên một động lực phát triển mạnh mẽ đối với nền công nghiệp và nền kinh tế.

Sự khác biệt đã đến với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai do họ đã biết sử dụng năng lượng điện và động cơ điện để tạo ra dây chuyền sản xuất chuyên môn hóa cao, sản xuất hàng loạt và chuyển sang giai đoạn tự động hóa sản xuất và từ nền sản xuất cơ khí sang nền sản xuất điện.

Qua hai cuộc Cách mạng công nghiệp đã có những bước phát triển nhảy vọt và tiến bộ, nâng cao chất lượng đời sống và sản xuất của con người.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Sử 10 Bài 8: Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!