Giải bài tập SGK Sử 10 Bài 4 Chân trời sáng tạo ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn Sử 10 Bài 4: Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại ngắn gọn, đầy đủ SGK trang 19, 20, 21, 22, 23 bám sát nội dung bộ sách mới Chân trời sáng tạo. Hi vọng, qua bài viết này các em học sinh có thể nắm vững nội dung bài và hiểu bài tốt hơn.

Bài 4. Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại SGK Lịch sử 10 Chân trời sáng tạo

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 4 ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Yêu cầu cần đạt

- Phân tích được mối quan hệ giữa Sử học với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá, di sản thiên nhiên; biết vận động mọi người cùng hành động bảo vệ các di sản. 

- Phân tích được vai trò và tác động qua lại của Sử học đối với một số ngành, nghề trong công nghiệp văn hoá; vai trò và tác động qua lại của Sử học với phát triển du lịch và việc bảo tồn di tích lịch sử, văn

I. Sử học với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, di sản thiên nhiên 

1. Mối quan hệ giữa Sử học với công tác bảo tồn vá phát huy giá trị các di sản văn hóa, di sản thiên nhiên

Trả lời câu hỏi trang 19 SGK Lịch sử 10 

Phố cổ Hà Nội trong Hình 4.2 và Chùa Cầu (Hội An) trong hình 4.3 có phải là di sản văn hóa hay không? Vì sao chúng được bảo tồn đến ngày nay?

Lời giải

Phố cổ Hà Nội và Chùa Cầu là hai di sản văn hóa nổi tiếng của Việt Nam. Sở dĩ chúng được bảo tồn đến ngày nay là do những giá trị lịch sử, văn hóa to lớn 

- Năm 1990, Chùa Cầu được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia. Đây là di tích lịch sử gắn với cảng Hội An được xây dựng vào thế kỉ XVI. Chùa Cầu là một trong những di tích lịch sử gắn liền với thương cảng Hội An được xây dựng vào thế kỉ XVI.

- Vào thế kỉ XVI, Chùa Cầu là một biểu tượng sáng giá của Hội An, dù đây là giai đoạn “Trịnh – Nguyễn phân tranh” song nền kinh tế xã hội đang trên đà phát triển mạnh mẽ. 

- Đặc trưng kiến trúc của Chùa Cầu là chi tiết mái che bằng gỗ độc đáo, họa tiết trang trí nguồn gốc từ Nhật Bản. Bởi vậy, Chùa Cầu thể hiện sự giao thoa văn hóa hai nước Việt - Nhật.  

- Được xây dựng vào thế kỉ XX, Phố cổ Hà Nội là một “bộ lịch sử sống” cho thời kì Pháp thuộc của đất nước. 

- Di tích này có đặc trưng kiến trúc là sự đan xen độc đáo giữa kiến trúc cổ điển và kiến trúc của Pháp. Từ đó, Phố cổ Hà Nội là minh chứng cho sự giao thoa nghệ thuật kiến trúc Việt Nam đương đại và kiến trúc Pháp thế kỉ XX. 

2. Vai trò của công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, di sản thiên nhiên 

Trả lời câu hỏi trang 19 SGK Lịch sử 10

Quan sát Hình 4.4 và cho biết, vì sao phải có ý thức bảo tồn Thánh địa Mỹ Sơn?

Lời giải

Chúng ta cần phải bảo tồn khu di tích Thánh địa Mỹ Sơn vì: 

- Khu thánh địa Mỹ Sơn nằm trọn vẹn trong một thung lũng, bao xung quanh là núi đồi rộng lớn. 

- Nơi đây từng là địa điểm tổ chức nhiều hoạt động cúng tế, bái thần. Đồng thời, khu di tích cũng là khu vực của lăng mộ các vị hoàng đế, hoàng thân quốc tích, quan lại của những vương triều Chăm Pa xưa. 

- Khu di tích ẩn chứa những giá trị lịch sử quý giá của vương triều Chăm Pa, phản ánh đời sống vật chất và tinh thần của người dân Chăm Pa thông qua kiến trúc, điêu khắc trên gạch, đá. 

- Khu di tích là nguồn sử liệu quý giá trong việc khai quật, nghiên cứu về lịch sử vương quốc Chăm Pa.

- Việc bảo tồn khu di tích nhằm thể hiện ý thức trách nhiệm, lưu giữ giá trị lịch sử với tổ tiên, xã hội. Từ đó, đem tới hiệu quả thực tế cho sự phát triển du lịch, kinh tế, xã hội. 

II. Sử học với sự phát triển công nghiệp văn hóa

1. Vai trò của Sử học đối với một số ngành, nghề trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa

Trả lời câu hỏi trang 20 SGK Lịch sử 10

Dựa vào Hình 4.5 và những hiểu biết của cá nhân, em hãy cho biết vai trò của Sử học đối với lĩnh vực công nghiệp văn hóa.

Lời giải

Sử học có vai trò thúc đẩy việc sáng tạo những sản phẩm hữu ích trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa: 

- Sử học cung cấp các chất liệu (tri thức, ý tưởng, cảm hứng) cho một số ngành nghệ thuật như điện ảnh, thời trang, âm nhạc,…

- Trong lĩnh vực phim ảnh, lịch sử là một đề tài, chủ đề có thể được khai thác, sáng tạo và làm nên những sản phẩm điện ảnh có giá trị. 

- Một số bộ phim điện ảnh lấy đề tài về lịch sử như: 300, Samurai cuối cùng, 47 lãng khách...

- Với những sử liệu, sự kiện lịch sử, tri thức lịch sử, các đạo diễn, biên tập thông qua lăng kính điện ảnh có thể xây dựng các diễn viên với ngoại hình, trang phục, lời thoại gần giống nhất với nhân vật lịch sử.

2. Vai trò của ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghiệp văn hóa đối với Sử học

Trả lời câu hỏi trang 21 SGK Lịch sử 10

Em hãy tìm hiểu mối liên hệ giữa một số ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghiệp văn hóa đối với Sử học được thể hiện trong Hình 4.6 và Hình 4.7.

Lời giải

Các ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghiệp văn hóa và Sử học có mối liên hệ chặt chẽ với nhau:

- Các ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghiệp văn hóa cung cấp nhiều thông tin, tài liệu hữu ích cho Sử học. Nhờ đó, Sử học có dữ liệu để phục dựng, khôi phục lại bức tranh xã hội loài người trong quá khứ một cách chính xác, hoàn thiện và sinh động. 

- Tạo cơ hội phát triển nhiều ngành nghề mới do nhu cầu bên trong của công nghiệp văn hóa thúc đẩy Sử học nghiên cứu về các di sản khác nhau. 

Ví dụ:

- Lễ hội đua ghe Ngó không chỉ giúp quê hương Sóc Trăng được nhiều người biết tới mà còn đặt ra những vấn đề nghiên cứu cho ngành Sử học như: nguồn gốc, vai trò, giá trị văn hóa, yếu tố tinh thần của lễ hội... 

- Làng gốm Bát Tràng ở Hà Nội hơn 500 năm tồn tại với hàng loạt các giá trị văn hóa nổi bật như: nghệ thuật tạo hình, điêu khắc, vẽ gốm...được lưu truyền từ quá khứ cho tới hiện tại. Nhờ vậy, Sử học sẽ nghiên cứu các vấn đề như: vị trí, tầm quan trọng...của làng nghề gốm Bát Tràng đối với nghề thủ công Việt Nam.

III. Sử học với phát triển du lịch 

1. Vai trò của lịch sử và văn hóa đối với sự phát triển du lịch

Trả lời câu hỏi trang 22 SGK Lịch sử 10

1. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại có những giá trị lịch sử và văn hóa như thế nào?

Lời giải

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương có các giá trị văn hóa cụ thể như sau: 

- Mang giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc - thờ cúng tổ tiên để tưởng nhớ, tôn thờ cha ông đi trước, những vị anh hùng có công lao to lớn với nhân dân, với đất nước. 

- Mang giá trị tinh thần yêu nước bởi tín ngưỡng này thể hiện sự tôn trọng công lao to lớn của các vị vua Hùng trong công cuộc xây và giữ nước. 

Bên cạnh đó, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cũng có giá trị lịch sử:

- Giá trị lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần tự cường dân tộc được bắt nguồn từ việc khai sinh đất nước của các vua Hùng được truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác.

- Là sợi dây kết nối chặt chẽ giữa các cộng đồng dân tộc, là sợi dây tâm linh kết nối quá khứ và hiện tại. 

- Thể hiện sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Do Lễ hội Đền Hùng là ngày hội chung của cả nước, sức lan tỏa của lễ hội rộng khắp trong cộng đồng người Việt không phân biệt giới tính, độ tuổi, tầng lớp, ở trong nước hay nước ngoài. 

- Thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, hiếu kính ông bà, cha mẹ, tổ tiên, giống nòi. 

2. Lễ hội Nghinh Ông là nét văn hóa của cư dân vùng nào ở Việt Nam? Lễ hội này có ý nghĩa như thế nào về mặt lịch sử?

Lời giải

Lễ hội Nghinh Ông là lễ cầu ngư của cư dân miền biển các tỉnh Nam Trung Bộ. Đây là lễ hội gắn với hoạt động thờ cá - nét đẹp tín ngưỡng của người dân vùng biển từ tỉnh Thanh Hóa vào tận Kiên Giang. 

Giá trị lịch sử to lớn của lễ hội Nghinh Ông

- Lễ hội Nghinh Ông có vai trò to lớn trong đời sống tinh thần của người dân, thể hiện đậm nét dấu ấn văn hóa dân gian đặc sắc của ngư dân vùng biển. 

- Lễ hội là sợi dây tâm linh kết nối mọi người, cùng thờ cúng chung một vị thần linh và cùng tham gia những hoạt động vui chơi phong phú. 

- Lễ hội Nghinh Ông bảo lưu các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Thể hiện được đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tưởng nhớ công lao của những người đã khai khẩn vùng đất, các diễn xướng dân gian. 

2. Vai trò của du lịch đối với việc bảo tồn di tích lịch sử và di sản văn hóa

Trả lời câu hỏi trang 22 SGK Lịch sử 10

Em hãy phân tích các hình từ 4.10 đến 4.13 để thấy được tác động của du lịch đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Lời giải

Du lịch có tầm quan trọng to lớn đối với việc bảo tồn di tích lịch sử và di sản văn hóa:

- Du lịch vừa là sự tham quan, tìm hiểu về các di tích lịch sử, di sản văn hóa đồng thời là sự tương tác, trải nghiệm lý thú để hiểu rõ giá trị di sản, di tích ấy. 

- Thông qua các hoạt động du lịch mà việc bảo tồn, phát huy những giá trị di tích lịch sử - văn hóa địa phương được đẩy mạnh và phát triển mạnh mẽ. 

- Du lịch là hình thức hiệu quả để quảng bá hình ảnh, nét đẹp của các di tích lịch sử - văn hóa. Đồng thời, tạo ra các nguồn thu nhập nhất định để tiếp tục chu kì hoạt động bảo tồn, trùng tu và phát triển các giá trị di sản văn hóa, di tích lịch sử,…

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 23 SGK Lịch sử 10

1. Kể tên một số tác phẩm sử học nghiên cứu về di sản văn hóa

Lời giải

Một số ví dụ về các tác phẩm sử học nghiên cứu về di sản văn hóa: 

- Một số ý kiến về mục tiêu chống xuống cấp, tôn tạo di tích của TS. Đặng Văn Bài.

- Vai trò của tư liệu Hán Nôm đối với các di tích và danh lam thắng cảnh ở Việt Nam của TS. Đinh Khắc Thuân.

- Các bảo tàng với việc thực hiện Luật Di sản văn hóa của PGS.TS. Phạm Mai Hùng.

- Những vấn đề cơ bản về Luật Di sản văn hóa của PGS.TS. Trương Quốc Bình.

- Nghiên cứu sưu tầm, bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của TS. Nguyễn Chí Bền.

2. Theo em, ngành du lịch cần phải làm gì để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa và di sản thiên nhiên

Lời giải

Du lịch có tầm quan trọng to lớn trong việc bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản:

- Du lịch di sản văn hóa là nhân tố quan trọng để hình thành, phát triển thành các sản phẩm quảng bá. Từ đó, các địa phương có thể lên kế hoạch khai thác để phát triển lĩnh vực du lịch.

- Du lịch di sản văn hóa góp phần quảng bá hình ảnh, thương hiệu du lịch Việt Nam nói chung và du lịch địa phương nói riêng.

- Thông qua các hoạt động tham quan, du khách có thể tìm hiểu về các di tích lịch sử văn hóa, trải nghiệm văn hóa, lễ hội, đời sống của người dân địa phương... 

- Một phần lợi nhuận từ hoạt động du lịch di sản văn hóa đã được dùng cho việc bảo tồn, phục dựng và quản lý di sản. 

- Các địa phương cần hướng tới du lịch mang giá trị bền vững nếu không sẽ kéo theo nhiều tác động tiêu cực tới di sản văn hóa, thiên nhiên, môi trường. 

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 23 SGK Lịch sử 10

Hãy cùng một nhóm bạn trong lớp sưu tầm và thực hiện một đoạn băng hình về một di sản văn hóa hoặc di sản thiên nhiên của địa phương dân tộc để giới thiệu với du khách:

Lời giải

- Xây dựng ý trưởng: tìm hiểu thông tin và lựa chọn một loại di sản văn hóa, di sản thiên nhiên ở địa phương. Ví dụ: Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Quần thể di tích cố đô Huế (Huế), Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam), Thành Nhà Hồ (Thanh Hóa), Chùa Bái Đính (Ninh Bình), Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh),…

- Xây dựng kịch bản: 

+ Đối với danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử nên viết tổng quan về thời gian xây dựng, đặc điểm kiến trúc, cảnh quan, lễ hội (nếu có), giá trị nổi bật,...

+ Đối với di sản văn hóa: nguồn gốc hình thành, các câu chuyện lịch sử nổi bật gắn với di sản ấy, mô tả ngắn gọn về lễ hội (thời gian bắt đầu, hoạt động chính, giá trị những câu chuyện lịch sử gắn liền, mô tả về lễ hội (thời gian mở hội, quy trình hoạt động),…

- Xây dựng video giới thiệu:

+ Phần mở đầu: giới thiệu ngắn gọn, rõ ràng về di tích đã chọn. 

+ Phần nội dung: nêu ra những thông tin, kiến thức đã tìm hiểu được. Cần có sự kết hợp giữa các thể loại như hình ảnh, bản đồ, video...để tránh sự nhàm chán cho người nghe. 

+ Phần kết: tổng kết lại giá trị lịch sử - văn hóa của di tích. Trình bày hoạt động gìn giữ, bảo tồn, quảng bá được thực hiện như thế nào...

>>> Xem thêm: Soạn Sử 10 Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Sử 10 Bài 4: Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại  trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!