Soạn Sử 10 Bài 3 ngắn nhất Kết nối tri thức

Hướng dẫn Soạn Sử 10 Bài 3: Sử học với các lĩnh vực khoa học ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Lịch sử 10 trang 21, 22, 23, 24, 25, bộ Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc tham khảo!

Bài 3: Sử học với các lĩnh vực khoa học trang 21, 22, 23, 24, 25 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức

1. Sử học - môn khoa học có tính liên ngành

Trả lời câu hỏi trang 21 SGK Lịch sử 10 

1. Để có được thông tin trong các tư liệu 1, 2, 3 (tr.20 – 21) các nhà sử học đã sử dụng kiến thức hoặc phương pháp của những ngành khoa học nào? Các phương pháp đó có tác dụng thế nào khi nghiên cứu sự kiện, vấn đề lịch sử liên quan?

Lời giải:

Để có được thông tin trong các tư liệu 1, 2, 3 các nhà sử học đã sử dụng kiến thức  và phương pháp của những ngành khoa học của môn Địa lí (hình 1), phương pháp đo đồng vị phóng xạ (tư liệu 2) và phương pháp thống kê ( tư liệu 3).

2. Tại sao khi nghiên cứu lịch sử phải kết hợp kiến thức và phương pháp liên ngành?

Lời giải:

Khi nghiên cứu lịch sử phải kết hợp kiến thức và phương pháp liên ngành là do Sử học là ngành khoa học nghiên cứu về toàn bộ đời sống của loài người trong quá khứ, trên tất cả các lĩnh vực. Khi kết hợp các kiến thức và phương pháp một cách toàn diện, sâu sắc, hiệu quả và khoa học về từng lĩnh vực của đời sống xã hội thì Sử học sẽ trở nên rất hoàn hảo. 

2. Mối liên hệ giữa Sử học và các ngành khoa học xã hội, nhân văn

Trả lời câu hỏi trang 23 SGK Lịch sử 10

1. Tư liệu 4 (tr.22) giúp em biết đến những sự kiện lịch sử nào? Hãy chỉ ra một số sự kiện hoặc bối cảnh lịch sử được đề cập trong các hồi của tác phẩm

Lời giải:

Những sự kiện lịch sử mà em biết được từ tư liệu 4 là:

- Sự kiện bị truất ngôi của Vương Thế Tử

- Quân Trịnh bị quân Tây Sơn tấn công 

- Sự kiện vua Lê cầu viện nhà Thanh

- Nước ta bị nhà Thanh đem quân sang xâm lược, quân Tây Sơn đánh lui giặc tại trận Ngọc Hồi. 

- Sự kiện Nguyễn Huệ được phong Vương. 

* Trong các hồi của tác phẩm có một số sự kiện hoặc bối cảnh được đề cập đến, đó là:

- Sự kiện bị truất ngôi của Vương Thế Tử

- Sự kiện quân Tây Sơn tiến quân ra Bắc diệt vua Lê chúa Trịnh

- Nước ta bị nhà Thanh đem quân sang xâm lược. Nguyễn Huệ chỉ huy quân, tiến đánh thần tốc vào Ngọc Hồi Đống Đa, đánh bại quân Thanh vào mùng 5 Tết.

2. Giữa Sử học và các ngành khoa học xã hội nhân văn có mối quan hệ với nhau như thế nào? Hãy lấy ví dụ để chứng minh.

Lời giải:

Giữa Sử học và các ngành khoa học xã hội nhân văn có mối quan hệ bổ trợ cho nhau. Ngành này hỗ trợ đắc lực cho việc tìm hiểu, phục dựng quá khứ trong quá trình nghiên cứu lịch sử. 

Nhờ Sử học sử dụng kiến thức các ngành khoa học xã hội nhân văn để mô tả , phục dựng đối tượng nghiên cứu, cũng như giải thích, chứng minh, khái quát,…nên nhận thức lịch sử được chính xác, đầy đủ và sâu sắc hơn.

Ví dụ: Một số tác phẩm văn học viết về cuộc Cải cách ruộng đất năm 1954 như Ba người khác- Tô Hoài, Gia Đình – Phan Thúy Hà, Bến không chồng- Dương Hướng, Mảnh đất lắm người nhiều ma- Nguyễn Khắc Trườngđược khai thác đã giúp chúng ta có cái nhìn chân thực về cuộc Cải cách ruộng đất năm 1954 tại nông thôn Việt Nam sau giải phóng.

3. Sử học với các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ

a. Vai trò của Sử học với các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ

Trả lời câu hỏi trang 24 SGK Lịch sử 10

1. Khai thác Hình 4 (tr.23) và cho biết: Các tác phẩm như trong hình có được coi là tác phẩm lịch sử không? Vì sao? Hãy rút ra vai trò của Sử học đối với ngành Toán học, Hóa học thông qua các tác phẩm đó.

Lời giải:

Các tác phẩm như trong Hình 4 không được coi là tác phẩm lịch sử. Bởi vì, đây là các tác phẩm của các ngành khoa học tự nhiên (toán học, hóa học), nghiên cứu, tìm hiểu về một khía cạnh lịch sử của ngành đó (lịch sử toán học, lịch sử tìm ra các nguyên tố hóa học). Không đi sâu vào nội dung khoa học tự nhiên mà chỉ xem xét, nghiên cứu nó ở góc độ lịch sử. 

Vai trò của lịch sử đối với ngành Toán học, Hóa học thông qua các tác phẩm đó: 

+ Giúp con người nắm được:

+ Các thành tựu (Toán học, tìm ra cá nguyên tố hóa học) ra đời trong bối cảnh, điều kiện lịch sử nào.

+ Tác dụng, ý nghĩa của nó đối với sự phát triển xã hội ra sao.

+ Nó phản ánh lịch sử xã hội lúc bấy giờ như thế nào.

2. Hãy lấy ví dụ về sự đóng góp của Sử học đối với một ngành khoa học tự nhiên và công nghệ

Lời giải:

Lịch sử Toán học, Lịch sử vật lý

b. Vai trò của các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ đối với Sử học

Trả lời câu hỏi trang 25 SGK Lịch sử 10

1. Dựa vào thông tin về Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An (tr.19), hãy cho biết: Để xác định giá trị của danh thắng này, các nhà khoa học đã dựa vào phương pháp, kết quả nghiên cứu của những ngành khoa học nào?

Lời giải:

Các nhà khoa học đã dựa vào phương pháp, kết quả nghiên cứu của những ngành khoa học như địa chất, lịch sử- văn hóa, môi trường sinh thái, toán học, cổ sinh học, hóa học… để xác định giá trị của danh thắng này.

2. Hãy cho biết vai trò của các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ đối với Sử học.

Lời giải:

Các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ có vai trò đối với Sử học như sau:

- Các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ đã thống kê, phân tích trình bày các thành tựu kinh tế- xã hội, tính toán, đo đạc một số công trình trong quá khứ

- Ngoài ra ngành này còn giám định Sử liệu, trình bày các thành tựu về khoa học- kĩ thuật,…

- Đoán định niên đại của các di vật lịch sửcũng là một trong những vai trò của ngành này đối với Sử học

- Đặc biệt ngành này còn hỗ trợ tìm kiếm dấu vết lịch sử, thu thập, xử lí sử liệu, đo đạc và xây dựng bản đồ về sự kiện, không gian lịch sử, cũng như trình bày và tái hiện quá khứ lịch sử một cách sinh động, hấp dẫn và hiệu quả

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 25 SGK Lịch sử 10 

1. Nêu và phân tích và một số ví dụ để làm rõ về việc sử dụng tri thức, phương pháp liên ngành trong nghiên cứu lịch sử. 

Lời giải:

Nghiên cứu liên ngành trong nghiên cứu lịch sử có thể kể đến nghiên cứu về Đường Lâm, Cổ Loa, Bách Cốc. 

Cụ thể trong dự án Bách Cốc, đây là một làng cổ thuộc huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Với sự tham gia của rất nhiều học giả đa lĩnh vực của cả Nhật Bản và Việt Nam, hợp tác nghiên cứu Bách Cốc đã kéo dài hơn 10 năm liền. Từ 1993 đến 2002, riêng phía Nhật Bản đã có 176 người từ 17 trường đại học với nhiều lĩnh vực như sử học, xã hội học, nhân loại học, địa lý, khảo cổ học, kinh tế học, môi trường học... tham gia. 

Các nhà khoa học đã phát hiện nhiều tài liệu, dấu vết của các giai đoạn lịch sử từ thời Hùng Vương đến các Triều đại phong kiến Việt Nam trong quá trình khảo sát và nghiên cứu. Các nhà khoa học đưa ra một cách nhìn chính xác về cấu trúc mô hình làng, đơn vị hành chính nhỏ nhất nhưng lại có vai trò quan trọng nhất trong đời sống xã hội của người Việt trên các lĩnh vực: lịch sử, văn hóa, xã hội học, khảo cổ học, dân tộc học thông qua chương trình nghiên cứu làng cổ Bách Cốc.

2. Thông qua ví dụ cụ thể, hãy phân tích mối liên hệ giữa Sử học với một lĩnh vực/ ngành khoa học xã hội và nhân văn hoặc khoa học tự nhiên mà em thích. 

Lời giải:

Mối liên hệ giữa Sử học và Toán học là một ví dụ rất hay. Mối liên hệ giữa Sử học với ngành này là: Trong quá trình nghiên cứu sử học, ta bắt gặp các số liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. Ta cần áp dụng Toán học vào phương pháp tính định lượng để xử lí dữ liệu, phân tích dữ liệu, từ đó đi đến kết luận chính xác nhất.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 25 SGK Lịch sử 10 

1. Hãy xây dựng một bài giới thiệu về trường học/ gia đình của em…. Trong những năm gần đây (lưu ý: trong bài viết thể hiện việc vận dụng những thông tin, kiến thức, kĩ năng, phương pháp liên ngành).

Lời giải:

Xây dựng một bài giới thiệu về trường học của em trong những năm gần đây, vận dụng những thông tin, kiến thức, kĩ năng, phương pháp của ngành văn hóa học, xã hội học: 

Trường THCS Kim Mỹ được thành lập vào tháng 9 năm 1993 (tách từ trường PTCS xã Kim Mỹ). Ban đầu trường được xây dựng trên địa bàn xóm Mỹ Chính thuộc xã Kim Mỹ, Huyện Kim Sơn, Tỉnh Ninh Bình, do thầy Phạm Chứng làm hiệu trưởng. Với tầm nhìn chiến lược và sự quan tâm đúng hướng của lãnh đạo địa phương. Tháng 1 năm 2010 Trường THCS Kim Mỹ được chuyển về địa điểm mới tại xóm Tân Văn- Xã Kim Mỹ.

Với tổng diện tích 11580m², hiện nay nhà trường có một khuôn viên khép kín, có dãy nhà cao tầng kiên cố với 18 phòng học, 5 phòng bộ môn, 10 phòng chức năng được bố trí hợp lí, thuận tiện, được trang bị đầy đủ phương tiện thiết yếu phục vụ cho hoạt động giáo dục. Sân chơi, sân thể thao được quy hoạch đẹp, rộng rãi, bồn hoa, cây cảnh xanh tươi đủ màu sắc như đang khoác thêm áo mới cho trường. Đây là minh chứng cho sự năng động sáng tạo của Hội đồng sư phạm, cũng như sự quan tâm của Đảng, Chính quyền, các Ban, Ngành, Đoàn thể địa phương, sự đồng thuận cùng góp công, góp sức của cha mẹ học sinh, tất cả vì sự tiến bộ, vì học sinh thân yêu.

Qua 25 năm xây dựng và trưởng thành, từ một ngôi trường ban đầu có 5 lớp học với 203 học sinh, đến nay nhà trường đã có 16 lớp học với 602 học sinh, trong đó có nhiều học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp( Năm học 2015-2016 có 6 giải Tỉnh, 99 giải Huyện. Năm học 2017-2018 có 1 giải Quốc gia, 3 giải Tỉnh, 99 giải Huyện).Các thế hệ học sinh của nhà trường hiện nay đã trưởng thành, đang học tập và công tác trên mọi miền của Tổ quốc, giữ các chức vụ quan trọng trong cơ quan của Đảng và Nhà nước. Tiêu biểu như: Tiến sỹ Nguyễn Thị Thảo, giảng viên trường Đại học Bách Khoa Hà Nội; Đại tá Bùi Phùng, Hiệu trưởng trường Dạy nghề số 4 Bộ Quốc Phòng; Bác sỹ Đinh Quốc Trấn, Trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Ninh Bình; Luật sư Nguyễn Duy Vy, phó ban pháp chế Tổng liên đoàn lao động Việt Nam; Trần Văn Nam Giám đốc công tyTHNH Điện cơ Xuân Nam Hà Nội…

Trường THCS Kim Mỹ bước vào tuổi 25 tràn đầy sức sống. Tự hào về truyền thống nhà trường, phát huy những thành tích đã đạt được, thầy và trò trường THCS Kim Mỹ nguyện đoàn kết, phấn đấu thi đua giữ vững những thành tích trên để nơi đây là tổ ấm yêu thương, tin cậy lớp lớp thế hệ học sinh, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Chính quyền và nhân dân địa phương, là địa chỉ tin cậy về chất lượng của ngành giáo dục huyện nhà.

2. Ở trường, em đã được trải nghiệm ứng dụng công nghệ nào trong giờ học lịch sử, nêu tác dụng của nó.

Lời giải:

Em đã được trải nghiệm ứng dụng công nghệ thực tế ảo ở trường trong giờ học lịch sử. 

Tác dụng của công nghệ thực tế ảo này:

+ Giúp chúng ta – những người chưa từng sống thời thời kì ngày xưa có thể chiêm ngắm hình ảnh cổ xưa của di tích, và có thể bước vào không gian di sản kiến trúc cách nay hàng thế kỉ. 

+ Ngoài ra, công nghệ thực tế ảo còn phục vụ việc lưu trữ dữ liệu, bảo tồn văn hóa, tái lập phế tích, quảng bá di sản văn hóa thời 

+ Công nghệ này còn được ứng dụng trong công tác trưng bày bảo tàng, giáo dục di sản, quảng bá văn hóa truyền thống, điện ảnh, du lịch...

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sử 10 Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Sử 10 Bài 1: Lịch sử hiện thực và nhận thức lịch sử trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!