logo

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể

Hướng dẫn Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể ngắn gọn, hay nhất. Tuyển tập loạt bài Soạn Sinh 9 VNEN bám sát nội dung sách giáo khoa Khoa học Tự nhiên 9 VNEN.

Sau đây, chúng ta cùng đến với nội dung bài học nhé:


A. Hoạt động khởi động

Quan sát vùng bắt màu trong mỗi tế bào trên một tiêu bản hiển vi ở hình 15.1 và trả lời câu hỏi:

- Vùng bắt màu thuộc bào quan nào của tế bào?

- Sự bắt màu ở các tế bào khác nhau có khác nhau không?

- Cấu trúc bắt màu có thể phân biệt riêng rẽ ở các tế bào nào? Các cấu trúc đó không phân biệt được riêng rẽ ở các tế bào nào?

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể

Bài làm:

- Vùng bắt màu thuộc nhân của tế bào

- Sự bắt màu của các tế bào là khác nhau

- Với những tế bào bình thường hoặc đang sinh trưởng thì cấu trúc bắt màu không phân biệt riêng rẽ

- Với những tế bào đang sinh sản (phân chia tế bào) thì cấu trúc bắt màu phân biệt riêng rẽ


B. Hoạt động hình thành kiến thức


I. Nhiễm sắc thể

1. Hình thái NST

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 2)

Hãy quan sát hình 15.2 và trả lời câu hỏi:

- NST ở kì giữa của quá trình nguyên phân có đặc điểm gì?

- Vị trí nào trên NST xác định hình thái NST? có các dạng hình thái nào?

Bài làm:

- Ở kì giữa đạt kích thước lớn nhất giúp nhìn thấy NST rõ nhất.  Tại đây. mỗi NST gồm 2 cromatit (nhiễm sắc tử chị em) đính với nhau ở tâm động

- Tâm động là nơi xác định hình thái NST

- NST có các dạng hình thái: hình que, hình chữ V, hình chấm, ....

2. Cấu trúc NST

- Từ thông tin có trong hình 15.3, hãy mô tả các mức độ xoắn và cho biết thành phần hóa học của NST là gì?

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 3)

- Quan sát hình 15.4 và cho biết, sự khác nhau giữa NST đơn và NST kép là gì?

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 4)

Bài làm:

- NST gồm 1 phân tử ADN và các protein histon

- sự khác nhau giữa NST đơn và kép:

+ NST đơn: gồm 1 ADN xoắn quanh các protein histon, có 1 tâm động

+ NST kép gồm 2 ADN xoắn quanh các protein histon, có 1 tâm động


II. Bộ NST

Đọc bảng 15.1, nêu nhận xét về bộ NST của các loài sinh vật.

Loài 2n n Loài 2n n
Người 46 23 Đậu Hà Lan 14 7
Tinh tinh 48 24 Ngô 20 10
78 39 Lúa nước 24 12
Ruồi giấm 8 4 cải bắp 18 9

- Hãy quan sát hình 15.5 và cho biết, ở tế bào sinh dưỡng (xoma) và tế bào sinh dục (giao tử), bộ NST khác nhau như thế nào (về số lượng và thành phần NST)?

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 5)

- Quan sát hình 15.6 và cho biết, cặp NST tương đồng là gì? Bộ NST lưỡng bội được hình thành như thế nào? Hai NST trong mỗi cặp NST tương đồng có đặc điểm gì?

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 6)

Bài làm:

- Bảng 15.1: Mỗi loài có bộ NST khác nhau, 2n đặc trưng cho loài

- Hình 15.5: 

+ tế bào sinh dưỡng chứa bộ NST lưỡng bội (các NST tồn tại thành từng cặp tương đồng - 2n NST)

+ tế bào sinh dục (giao tử): chứa bộ NST đơ bội (n NST)

- Hình 15.6: 

+ NST tương đồng là 2 NST giống nhau về hình dạng và kích thước

+ bộ NST lưỡng bội  được hình thành khi có sự kết hợp của bộ đơn bội trong 2 giao tử đực và giao tử cái.

+ trong mỗi cặp NST tương đồng: q chiếc có nguồn gốc từ bố, 1 chiếc có nguồn gốc từ mẹ


III. Chức năng của NST

- Những đặc điểm nào đảm bảo cho bộ NST của loài duy trì được tính đặc trưng từ đời này qua đời khác?

- Những hoạt động nào của NST và của sinh vật đảm bảo cho các đặc điểm đó của NST?

Bài làm:

- các cá thể trong cùng một loài có bộ NST giống nhau về hình dạng, kích thước và số lượng các NST

- Hoạt động đảm bảo tính ổn định của bộ NST:

mỗi NST chứa 1 ADN có khả năng sao chép => NST nhân đôi trong quá trình phân bào => duy trì nguyên vẹn qua các tế bào


C. Hoạt động luyện tập

1. Hãy hoàn thành bảng sau: điền số lượng NST trong bộ NST lưỡng bội hoặc đơn bội của loài vào ô tương ứng còn trống.

Sinh vật

n

2n

Sinh vật

n

2n

Ruồi giấm

4

 

Cá vàng

 

94

Đậu

 

14

Chó

39

 

Lúa mì

14

 

Tinh tinh

24

 

Cây bao báp

 

22

Người

 

46

Bài làm:

Sinh vật

n

2n

Sinh vật

n

2n

Ruồi giấm

4

8

Cá vàng

47

94

Đậu

7

14

Chó

39

78

Lúa mì

14

28

Tinh tinh

24

48

Cây bao báp

11

22

Người

23

46

2. Hãy điền các từ: cromatit, tâm động, đầu mút, cánh ngắn, cánh dài vào các ô ở vị trí phù hợp trong hình 15.7

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 7)

Bài làm:

theo thứ tự từ trên xuống dưới:

1. đầu mút

2. cánh ngắn

3. tâm động

4. cánh dài

5. đầu mút

6. cromatit

3. Hãy điền các từ: các cromatit chị em, các cromatit không chị em, cặp NST tương đồng, các NST không tương đồng tương ứng với các chữ cái phù hợp với các ô trong hình 15.8

Soạn Sinh 9 VNEN Bài 15: Nhiễm sắc thể (ảnh 8)

Bài làm:

A. các cromatit chị em

D. các cromatit không chị em

C. cặp NST tương đồng

B. các NST không tương đồng 


D. Hoạt động vận dụng

Cấu trúc xoắn của NST do sự liên kết giữa ADN và protein histon có vai trò gì đối với tế bào?

Bài làm:

- giúp lưu trữ thông tin di truyền của tế bào

- giúp thay đổi hình dạng của NST đảm bảo cho quá trình sinh trưởng và phân chia tế bào


E. Hoạt động tìm tòi mở rộng

Sưu tầm và báo cáo kết quả sưu tầm các tài liệu liên quan đến NST và tính di truyền, biến dị của người, của các sinh vật khác.

icon-date
Xuất bản : 04/02/2021 - Cập nhật : 05/02/2021