Soạn Sinh 10 Bài 2: Phương pháp nghiên cứu và học tập môn sinh học - Kết nối tri thức

Hướng dẫn Soạn Sinh 10 Bài 2: Phương pháp nghiên cứu và học tập môn sinh học ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Sinh học 10 trang 12, 13, 14, 15, 16, 17 bộ Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Mời bạn đọc cùng tham khảo!

Bài 2: Phương pháp nghiên cứu và học tập môn sinh học trang 12, 13, 14, 15, 16, 17 SGK Sinh học 10 Kết nối tri thức

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Sinh 10 Bài 2 ngắn nhất Kết nối tri thức

Yêu cầu cần đạt

Câu hỏi trang 12 SGK Sinh học 10

Mở đầu: Để nghiên cứu cá đối tượng sinh học cần có phương pháp và thiết bị phù hợp. Có các thiết bị và phương pháp nào thường được dùng trong nghiên cứu khoa học môn sinh học?

Lời giải:

Các phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp quan sát

- Phương pháp làm việc trong phòng thí nghiệm

- Phương pháp thực nghiệm khoa học

Các thiết bị nghiên cứu:

- Kính hiển vi

- Kính lúp

- Cốc đong thủy tinh

- Hộp lồng petri

- Các thiết bị khác

Dừng lại và suy ngẫm - Mục I, II

Câu hỏi trang 14 SGK Sinh học 10

Câu 1. Trình bày phương pháp đảm bảo an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm.

Lời giải:

Một số nội quy an toàn trong phòng thí nghiệm

Cần tuân thủ những quy định làm việc trong phòng thí nghiệm để giữ an toàn cho bản thân và các tài sản và thiết bị.

- Trang bị cá nhân: Tùy theo từng yêu cầu của nghiên cứu mà cần có những trang thiết bị riêng biệt.

- Thực hiện đúng các nội quy an toàn trong phòng thí nghiệm.

- Vận hành thiết bị: Nắm bắt tốt quy tắc vận hành máy móc trong phòng thí nghiệm.

- Các lưu ý về cháy nổ, an toàn về hóa chất.

Câu 2. Hãy kể tên một số thiết bị nghiên cứu trong phòng thí nghiệm của trường em và cho biết các thiết bị này dùng để nghiên cứu lĩnh vực nào của sinh học.

Lời giải:

Các thiết bị nghiên cứu mà em quan sát được:

+Tủ ấm: lĩnh vực nghiên cứu công nghệ sinh học vi sinh

+ Kính hiển vi: lĩnh vực nghiên cứu công nghệ tế bào

+ Máy nuôi lắc: lĩnh vực nghiên cứu công nghệ sinh học vi sinh

+ Máy ly tâm: lĩnh vực nghiên cứu công nghệ tế bào

Câu 3: So sánh đặc điểm của kính hiển vi quang học và kính hiển vi điện tử

Lời giải:

Kính hiển vi quang học:

+ Nguồn sáng: Ánh sáng điện hay ánh sáng mặt trời chiếu lên mẫu vật

+ Độ phóng đại: Lên tới 1500 lần

+ Đối tượng quan sát: Các cấu trúc hiển vi, tế bào động vật, thực vật hay vi sinh vật

Kính hiển vi điện tử:

+ Nguồn sáng: Các chùm electron chiếu qua hoặc lên bề mặt của mẫu vật

+ Độ phóng đại: Lên tới 3000 lần

+ Đối tượng quan sát: Các cấu trúc siêu hiển vi của tế bào cũng như cấu trúc phân tử

Dừng lại và suy ngẫm - Mục III

Câu hỏi trang 16 SGK Sinh học 10

Câu 1. Quan sát hình 2.4, nêu trình tự các bước trong tiến trình nghiên cứu khoa học.

Lời giải:

Trình tự các bước trong tiến trình nghiên cứu khoa học gồm có

+ Bước 1: Quan sát thu thập dữ liệu

+ Bước 2: Hình thành giả thuyết

+ Bước 3: Thiết kế và tiến hành thí nghiệm kiểm chứng

+ Bước 4: Phân tích kết quả nghiên cứu và xử lí dữ liệu

+ Bước 5: Rút ra kết luận: nếu kết quả đưa ra hợp lý và được chấp nhận thì có thể kết thúc nghiên cứu. Mặt khác nếu kết quả thu được chưa giải quyết được câu hỏi chúng ta đặt ra ban đầu thì phải bác bỏ giả tuyết và quay lại bước 2 hình thành giải thuyết tìm ra sai lầm và tiến hành lại thí nghiệm kiểm chứng.

Câu 2. Để hình thành nên một giải thuyết khoa học và kiểm chứng một giả thuyết, chúng ta cần sử dụng cách tư duy khoa học nào? Giải thích.

Lời giải:

Các nhà khoa học sử dụng các suy luận logic ngược lại với quy nạp, đi từ cái chung tới cái riêng, được gọi là diễn giải để có thể hình thành nên một giải thuyết khoa học và kiểm chứng giả thuyết.

Suy luận diễn giải giúp chúng ta suy diễn từ giả thuyết hay nguyên lí chung ra những điều tất yếu sẽ xảy ra nếu giải thuyết hay nguyên lí đó đúng.

Câu 3. Nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm trong một thí nghiệm có gì khác nhau? Cho ví dụ minh họa.

Lời giải:

Điểm khác nhau giữa nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm trong một thí nghiệm là: Yếu tố cần nghiên cứu.

Ví dụ:

- Nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố dinh dưỡng lên cây trồng: 

+ Tiến hành thiết kế hai lô thí nghiệm, mỗi lô trồng cùng 1 loại cây, cùng độ tuổi sinh lí và số lượng cây như nhau, trong cùng điều kiện môi trường

+ Ở lô thí nghiệm tiến hành bổ sung nguyên tố khoáng nghiên cứu, lô đối chứng thì không bổ sung.

+ Tiến hành quan sát hiện tượng thí nghiệm và lập bảng so sánh.

- Nghiên cứu khả năng chịu nồng độ cồn cao của nấm men.

+ Tiến hành chuẩn bị 2 mẫu nấm men được cấy đầu trên đĩa thạch (hộp lồng nuôi cấy), cùng thời gian nuôi cấy, số lượng tế bào và trong cùng loại môi trường nuôi cấy.

+ Ở đĩa thí nghiệm ta bổ xung thêm nồng độ cồn (5%; 10%; 15%) còn ở hộ đối chứng thì không.

+ Quan sát hiện tượng thí nghiệm, lập bảng so sánh và đưa ra kết luận.

Dừng lại và suy ngẫm - Mục IV

Câu hỏi trang 17 SGK Sinh học 10

Câu 1. Nêu một số vai trò và thành tựu của tin sinh học.

Lời giải:

- Tin sinh học đóng vai trò quan trọng cho các nghiên cứu sinh học và hỗ trợ học tập hiệu quả môn sinh học, tạo ra chuyên ngành mới như sinh học hệ thống.

- Thành tựu của tin sinh học: Áp dụng trí tuệ nhân tạo trong nghiên cứu y sinh học giúp xử lí thông tin của bệnh nhân giúp bác sĩ đưa ra được biện pháp chữa bệnh có tính hiệu quả và đúng đắn nhất cho bệnh nhân

Câu 2. Chúng ta có thể sử dụng các công cụ thông tin trong học tập sinh học như thế nào?

Lời giải:

Sử dụng công cụ thông tin sinh học trong học tập sinh học:

+ Sử dụng trong việc ghi chép phân tích dữ liệu để tính toán sau đó so sánh kết quả nghiên cứu.

+ Dùng ác công cụ tìm kiếm để tra cứu nội dung sinh học.

+ Hiện nay để phục vụ cho việc học tập và tiếp thu kiến thức khoa học của học sinh đã xuất hiện rất nhiều app, phòng thí nghiệm ảo, video mô phỏng thí nghiệm sinh học 

Luyện tập và vận dụng 

Câu 1: Tin sinh học là gì?

Lời giải:

Tin sinh học là ngành khoa học sử dụng các phần mềm máy tính chuyên dụng, các thuật toán, mô hình để lưu trữ, phân loại, phân tích các bộ dữ liệu sinh học ở quy mô lắm nhằm sử dụng chúng một cánh có hiệu quả trong nghiên cứu khoa học.

Câu 2: Để quan sát được hình dạng kích thước của các tế bào thực vật, chúng ta cần dụng cụ gì? Cần phải dùng những kĩ thuật gì để có thể quan sát được nhiễm sắc thể (NST)? 

Lời giải:

Sử dụng kính hiển vi quang học

Để quan sát được NST chúng ta cần nắm vững các kĩ thuật:

- Kĩ thuật làm tiêu bản quan sát.

- Kĩ thuật sử dụng, điều chỉnh kính hiển vi.

Câu 3: Để kiểm chứng nhân tế bào có vai trò quyết định sự sống của tế bào, một nhà khoa học đã dùng móc nhỏ để loại bỏ nhân tế bào của trùng giày (một sinh vật nhân thực đơn bào). Kết quả tế bào mất nhân bị chết. Nhà khoa học này cũng làm 1 thí nghiệm đối chứng theo cách dùng lấy nhân tế bào của trùng giày và đặt lại vào vị trí cũ. Hãy cho biết:

a) Nếu trong thí nghiệm đối chứng tế bào sau khi được đặt nhân trở lại vẫn chết thì kết luận rút ra là gì?

b) Nếu tế bào ở thí nghiệm đối chứng không bị chết thì kết luận rút ra là gì?

Lời giải:

a) Nếu trong thí nghiệm đối chứng tế bào sau khi được đặt nhân trở lại vẫn chết thì rút ra được 3 kết luận sau:

- KL1: Tế bào đã chết ngay khi bị tách nhân.

- KL2: Tế bào sinh vật không nhận lại nhân sau khi tách

- KL3: Thao tác tách và ghép lại nhân chưa chính xác kiến sinh vật bị tổn thương và chết.

b) Nếu tế bào ở thí nghiệm đối chứng không bị chết thì kết luận rút ra là:

- TH1: Tế bào thí nghiệm chết 

-> Kết luận: Tế bào cần có nhân để tồn tại

- TH2: Tế bào thí nghiệm vẫn tồn tại 

-> Kết luận: Tế bào không cần có nhân để tồn tại.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 10 Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Sinh 10 Bài 2: Phương pháp nghiên cứu và học tập môn sinh học trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!