Soạn Sinh 10 Bài 11: Thực hành: Thí nghiệm co và phản co nguyên sinh - Kết nối tri thức

Hướng dẫn Soạn Sinh 10 Bài 11: Thực hành Thí nghiệm co và phản co nguyên sinh ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Sinh học 10 trang 71, 72 bộ Kết nối tri thức theo chương trình sách mới

Bài 11: Thực hành: Thí nghiệm co và phản co nguyên sinh trang 71, 72 SGK Sinh 10 Kết nối tri thức

1. Mục đích 

- Sử dụng thành thạo kính hiển vi và làm tiêu bản hiển vi. 

- Quan sát và vẽ được các tế bào đang ở các giai đoạn khác nhau của quá trình co nguyên sinh và phản co nguyên sinh.

- Điều khiển được sự co nguyên sinh thông qua điều khiển mức độ thẩm thấu của nước ra vào tế bào.

- Hiểu và tự làm được thí nghiệm theo quy trình. 

2. Cách tiến hành 

a) Thí nghiệm co nguyên sinh

Bước 1: Dùng lưỡi dao lam nhẹ nhàng tách lớp biểu bì dưới phiến lá cây thài lài tía (củ hành tím), sau đó đặt lớp biểu bì lên trên lam kính cá nhỏ sẵn giọt dung dịch NaCl. 

Tiếp đến, đặt lamen lên trên mẫu vật rồi dùng giấy thấm hút bớt dung dịch thừa ở phía ngoài. 

Lưu ý: có thể thử các nồng độ dung dịch NaCl khác nhau xem kết quả có nguyên sinh sẽ xảy ra nhanh chậm như thế nào.

Bước 2: Đặt lam kính lên bàn kính hiển vi và điều chỉnh vùng có mẫu vật vào giữa thị trường kính hiển vi rối quan sát mẫu vật ở vật kính 10x.

Bước 3: Chọn vùng biểu bì chỉ có một lớp tế bào, sau đó chuyển sang vật kính 40x để quan sát tế bào rõ hơn.

Bước 4: Quan sát và vẽ các tế bào bình thường, tế bào khí khổng vào vở. 

b) Thí nghiệm phản co nguyên sinh

Bước 1: Lấy tiêu bản ra khỏi kính hiển vi, dùng ống nhỏ giọt nhỏ một giọt nước cất vào rìa của một phía lamen. Sau đó dùng giấy thấm đặt ở phía đối diện với phía vừa nhỏ giọt nước cốt của lamen để hút bớt nước thừa.

Bước 2: Đặt tiêu bản lên kính hiển vi để quan sát sự thay đổi của chất nguyên sinh trong tế bào ở vật kính 10x. 

Bước 3: Chọn vùng biểu bì chỉ có một lớp tế bào, sau đó chuyển sang vật kính 40x để quan sát tế bào rõ hơn. 

Bước 4: Quan sát và vẽ các tế bào bình thường, tế bào khí khổng vào vở.

3. Kết quả

Kết quả thí nghiệm co và phản co nguyên sinh: 

Co nguyên sinh: 

 

Phản co nguyên sinh:

 

Quá trình phản co nguyên sinh:

4. Giải thích, kết luận 

Co nguyên sinh:

- Ưu trương là môi trường mà nồng độ chất tan lớn hơn so với môi trường nội bào.

 - Tế bào nằm trong môi trường ưu trương.

- Tế bào sống được đặt trong môi trường ưu trương so với nó thì sẽ xảy ra hiện tượng co nguyên sinh - nước từ trong tế bào sẽ đi ra ngoài làm cho tế bào bị co (thu nhỏ lại) và nếu co quá nhiều sẽ làm tế bào chết.

Phản co nguyên sinh:

- Nhược trương là môi trường mà nồng độ chất tan nhỏ hơn so với môi trường nội bào. 

- Tế bào nằm trong môi trường nhược trương.

- Tế bào sống được đặt trong môi trường nhược trương thì áp suất thẩm thấu sẽ làm các phân tử nước di chuyển vào trong tế bào, có thể làm tế bào sưng lên và vỡ ra.

5. Trả lời câu hỏi

a) Khi tế bào co nguyên sinh thì khí khổng đóng hay mở? Giải thích. 

b) Nếu chất nguyên sinh trong các tế bào ở tiêu bản thí nghiệm co quá chậm hoặc quá nhanh thì cần phải làm gì để điều chỉnh? Giải thích lí do.

Lời giải:
a)  Khi tế bào hình hạt đậu (tế bào khí khổng) mất nước thì màng mỏng và màng dày tế bào duỗi ra, khí khổng đóng. Vậy khi tế bào co nguyên sinh thì khí khổng đóng. 

b) Nếu chất nguyên sinh trong các tế bào ở tiêu bản thí nghiệm co quá chậm hoặc quá nhanh thì chúng ta có thể điều chỉnh bằng cách: 

- Nếu tế bào co chậm: Tăng nồng độ dung dịch NaCl nhỏ lên lam kính.

 Giải thích: Tăng nồng độ chất tan môi trường ưu trương, khiến nước đi từ tế bào chất của tế bào thoát ra nhanh hơn.

- Nếu tế bào phản co nguyên sinh chậm: Nhỏ thêm nước cất lên lam kính.

 Giải thích: Giảm nồng độ chất tan môi trường nhược trương, khiến nước đi từ môi trường vào tế bào chất của tế bào nhanh hơn.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Sinh 10 Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Sinh 10 Bài 11: Thực hành: Thí nghiệm co và phản co nguyên sinh trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!