logo

Soạn + Gợi ý Câu hỏi trên lớp bài Tỏ lòng

Soạn bài Tỏ lòng nhanh nhất chỉ với 10 phút??? Trọn bộ các câu hỏi giáo viên đặt ra cho học sinh trên lớp về tác phẩm Tỏ lòng??? Đúng vậy, tất cả sẽ có trong bài viết này của Toploigiai, mời các bạn cùng tham khảo nhé

Soạn văn 10 siêu ngắn: Tỏ lòng- TopLoigiai


Soạn bài: Tỏ lòng (trong 10 phút)

Bố cục:

- Hai câu thơ đầu: Khí thế hừng hực xông pha ngút trời của quân tướng nhà Trần

- Hai câu thơ sau: Lí tưởng về chí làm trai của đấng nam nhi trong xã hội

Đọc - Hiểu

Câu 1

Điểm khác nhau trong câu thơ nguyên tác với câu thơ dịch cụ thể là:

- Trong bản dịch thơ từ “Hoành sóc” của nguyên tác được dịch chưa sát nghĩa. Theo nguyên tác từ này không chỉ khắc họa lại tư thế hiên ngang, oai hùng của con người mà còn thể hiện được tâm thế chủ động, sẵn sàng, đầy sức mạnh của người anh hùng. Tuy nhiên bản dịch thơ chỉ thể hiện được tư thế mà thiếu đi thần thái, uy thế của con người.

- Tiếp nữa là thời gian, không gian và con người

+ Thời gian: tháp kỷ thu => thời gian dài đằng đẵng

+ Không gian: giang sơn => hùng vĩ, bao la, rộng khắp  thời gian dài đằng đẵng "kháp kỉ thu".

+ Con người xuất hiện với tư thế ngang tầm vũ trụ, sánh vai với non sông tổ quốc thể hiện sự oai hùng

Câu 2

Sức mạnh quân đội nhà Trần qua câu thơ “ Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu”. Trong câu thơ có từ Ngưu vốn mang hai nghĩa là con trâu và sao Ngưu trên trời. Vì thế câu thơ này cũng có hai cách hiểu:

+ Thứ nhất: Có nghĩa là quân đội nhà Trần có sức mạnh và ý chí chiến đấu quyết liệt của loài hổ báo. Sức mạnh ấy có thể nuốt trôi cả con trâu.

+ Thứ hai: Có nghĩa là quân đội nhà Trần có sức mạnh và ý chí chiến đấu rất lớn, rất quyết tâm, rất đoàn kết… Sức mạnh ấy có thể lấn áo cả sao Ngưu trên trời. Tức là sức mạnh chiến thắng cả thiên nhiên vũ trụ.

→ Dù hiểu theo nghĩa nào thì câu thơ cũng có nội dung cốt lõi là thể hiện sức mạnh và khí thế chiến đấu hừng hực của quân đội nhà Trần.

Câu 3

“Nợ công danh” mà tác giả nói đến có thể được hiểu theo cả hai nghĩa bao gồm:

→ Thứ nhất: Thể hiện chí làm trai theo tinh thần Nho giáo: lập công (để lại sự nghiệp), lập danh (để lại tiếng thơm).

→ Thứ hai: Chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với dân với nước.

Câu 4

Về ý nghĩa của nỗi thẹn trong câu thơ cuối

- “Thẹn” ở đây được hiểu là sự thiếu sót, sự giới hạn của bản thân

-Ở đây, Phạm Ngũ Lão thẹn vì chính năng lực của bản thân bị giới hạn, bị thiếu sót cả về trí và lực. Thân là đấng nam nhi mà chưa thể hiện được công lao của mình trong sự nghiệp nước nhà.

- Nỗi thẹn bộc lộ tâm trạng day dứt, trăn trở của đấng nam nhi đối với việc nước, thẹn khi bản thân chưa đủ vẹn toàn, chưa hết mình vì nước, chưa thể cống hiến cho nhân dân trong hoàn cảnh đất nước còn nhiều gian nan.

→ Nỗi thẹn đã làm rõ hơn và thể hiện một cách cụ thể lý tưởng anh hùng của đấng nam nhi trong thời Trần. Đã là nam nhi thì phải có danh gì với núi sông, phải sẵn sàng cả trí lực và thể lực để cống hiến sức trẻ, sức khỏe cho đất nước mình.

Câu 5

Vẻ đẹp của nam nhi thời Trần được thể hiện rất cụ thể

- Đầu tiên là vẻ đẹp của tầm vóc và ý chí. Họ xuất hiện với một tinh thân thép, với ý chí và lý tưởng bền bỉ mang hào khí Đông A cho cả dân tộc cùng noi gương. Không chỉ vậy, từ trong khí chất họ đã có sức mạnh phi thường, một sức mạnh chiến thắng và vươn lên tất cả để ngang tầm vũ trụ. Tóm lại, vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp toát ra từ khí chất, từ tinh thần và lý tưởng làm trai.

-Tuổi trẻ hôm nay và ngày mai nhìn vào vẻ đẹp của nam nhi thời Trần không chỉ để ngưỡng mộ, tự hào mà còn để noi gương à học tập. Nhìn vào đó để có lý tưởng riêng của bản thân, để xây dựng mục tiêu và hết mình cống hiến, hết mình phấn đấu vì lý tưởng của chính mình. Đây chính là niềm tự hào dân tộc cho mọi thế hệ hôm nay và mãi mãi về sau.  

Nhận xét – Ý nghĩa

Qua bài thơ, học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của hào khí Đông A qua hình tượng người anh hùng thời Trần mang lí tưởng khí phách lớn lao bộc lộ vẻ đẹp của thời đại với ý chí tinh thần và khí thế hào hùng sánh ngang tầm vũ trụ. Bên cạnh đó, học sinh thấy được nghệ thuật của bài thơ, kết cấu ngắn gọn, nội dung cô động, thể hiện nhiều tầng nghĩa, giàu giá trị biểu tượng và hiệu quả diễn đạt cao.


Gợi ý Câu hỏi giáo viên đặt ra trên lớp bài Tỏ lòng

Ý nghĩa nhan đề bài thơ “Tỏ lòng” là gì?

Trả lời:

Nhan đề: Tỏ lòng (Thuật hoài) - bày tỏ khát vọng và hoài bão trong lòng.

Nêu đề tài chính của bài thơ “Tỏ lòng”.

Trả lời:

Đề tài: Thơ tỏ chí - chí làm trai với lí tưởng trung quân ái quốc

Bài thơ “Tỏ lòng” ra đời trong hoàn cảnh nào?

Trả lời:

  - Bài thơ được sáng tác sau chiến thắng quân Mông – Nguyên của quân đội nhà Trần với hào khí Đông A ngút trời

  - Bài thơ là loại thơ “nói chí tỏ lòng” qua bài thơ mà bày tỏ và thể hiện nỗi lòng cùng chí hướng của người viết.

Nội dung chính của bài “Tỏ lòng” là gì?

Trả lời:

“Tỏ lòng” là bài thơ Đường luật ngắn gọn, đạt tới trình độ súc tích cao, khắc họa được vẻ đẹp của con người có sức mạnh, có lí tưởng, nhân cách cao cả cùng khí thế hào hùng của thời đại.

Chỉ ra điểm khác nhau giữa câu thơ đầu trong nguyên tác chữ Hán (qua phần dịch nghĩa) với câu thơ dịch của bài thơ “Tỏ lòng”.

Trả lời:

- Bản dịch chưa sát với nguyên tác chữ Hán ở câu thơ, từ “múa giáo” không thể hiện hết được khí chất của từ “hoành sóc”

       + Từ “hoành sóc” thể hiện được ý chí lớn lao, kì vĩ, mang âm hưởng vang dội hơn từ “múa giáo”

Có gì đáng lưu ý về không gian, thời gian trong bài thơ “Tỏ lòng” khi con người xuất hiện? Con người ở đây mang tư thế, dáng vóc như thế nào?

Trả lời:

- Trong câu thơ đầu, hình ảnh con người xuất hiện giữa không gian, thời gian bao la rộng mở

    + Chiều rộng của núi sông, chiều cao của Ngân Hà (sao Ngưu) thăm thẳm

    + Thời gian được đo bằng năm (cáp kỷ thu- mấy năm)

    + Con người được đặt trong không gian kì vĩ đó trở nên vĩ đại hơn

→ Hình ảnh con người hiên ngang, mang tầm vóc của con người vũ trụ, non sông.

Em cảm nhận như thế nào về sức mạnh của quân dân nhà Trần trong “Tỏ lòng” qua câu thơ “Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu"?

Trả lời:

“Ba quân khí thế mạnh nuốt trôi trâu” có hai cách hiểu:

   – Thứ nhất, có nghĩa ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.

   – Thứ hai, ba quân khí thế hùng mạnh át sao Ngưu

Tựu chung lại, câu thơ nói về sức mạnh của quân đội nhà Trần về trí, lực. Điều đó được minh chứng bằng lịch sử:

      + Các vị tướng trí dũng song toàn: Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Trần Quang Khải, Phạm Ngũ Lão…

      + Khí thế thay đổi trời đất khi quân đội nhà Trần từng đánh bại Mông Nguyên và giặc phương Bắc…

“Nợ” công danh mà tác giả nói tới trong bài thơ “Tỏ lòng” được hiểu như thế nào?

Trả lời:

Nợ công danh được hiểu theo hai nghĩa:

   - Theo tinh thần Nho giáo, nam nhi phải lập công danh, đây là lý tưởng sống cao đẹp của nam nhi thời phong kiến

      + Lý tưởng này cổ vũ con người từ bỏ lối sống tầm thường, nhụt chí để sống có ích hơn.

      + Nợ công danh chính là món nợ cần phải trả của đấng nam nhi giữa trời đất.

   - Cách hiểu thứ hai, nợ công danh được hiểu chưa hoàn thành trách nhiệm với đất nước, dân tộc.

      + Trong hoàn cảnh lúc bấy giờ chí làm trai phải chống giặc.

→ Nợ công danh hay chí làm trai chính là việc ý thức trách nhiệm với dân, với nước của Phạm Ngũ Lão là quan niệm cao đẹp, có nghĩa tích cực với mọi người.

Ý nghĩa của “nỗi thẹn” trong câu thơ cuối bài thơ “Tỏ lòng” là gì?

Trả lời:

Tác giả Phạm Ngũ Lão thẹn vì:

   + Chưa có tài năng, trí tuệ như Gia Cát Lượng (Khổng Minh- đời Hán) để giúp dân, cứu nước

   + Trí và lực có hạn mà trách nhiệm dựng xây giang sơn còn bộn bề

⇒ Nỗi thẹn của Phạm Ngũ Lão thể hiện ông là người ý thức được trách nhiệm với dân tộc, đất nước. Đó cũng chính là nỗi thẹn tôn cao nhân cách của con người luôn hướng tới sự tận trung với quốc gia.

Qua những lời thơ tỏ lòng trong bài “Tỏ lòng”, em thấy hình ảnh trang nam nhi đời Trần mang vẻ đẹp như thế nào?

Trả lời:

Qua bài thơ ta thấy được vẻ đẹp của trang nam nhi thời Trần:

   + Con người dũng mãnh, hùng mạnh với tầm vóc vũ trụ

   + Họ luôn dốc hết lòng, hết sức vì dân vì nước

   + Mỗi cá nhân đều ý thức tạo nên sức mạnh tập thể, hết mình cống hiến

⇒ Sức mạnh thời Trần, đại diện cho hào khí Đông A sử sách còn lưu chính là sự tổng hòa sức mạnh của trí tuệ, đoàn kết dân tộc luôn hướng tới dựng xây dân tộc.

Bài thơ “Tỏ lòng” có ý nghĩa như thế nào đối với tuổi trẻ hôm nay và ngày mai?

Trả lời:

Qua tác phẩm thế hệ trẻ chúng ta càng thêm tự hào về lịch sử vẻ vang dân tộc, biết ơn cha ông đã cố gắng hết mình bảo vệ và xây dựng tổ quốc. Từ đó mỗi chúng ta thêm cho mình ý thức tinh thần trách nhiệm, ý thức cá nhân với công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, bảo vệ những gì mà cha ông ta đã gây dựng.

Giá trị nghệ thuật trong “Tỏ lòng” (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão.

Trả lời:

- Giá trị nghệ thuật

+ Bài thơ Đường luật với thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn.

+ Ngôn ngữ hàm súc, đạt đến độ súc tích cao.

⇒ Tất cả đã khắc họa thành công vẻ đẹp của những con người có sức mạnh, lí tưởng nhân cách cao cả cùng khí thế hào hùng của thời đại.

icon-date
Xuất bản : 04/02/2021 - Cập nhật : 05/02/2021
/* */ /* */
/*
*/