Soạn + Gợi ý Câu hỏi trên lớp bài Thơ Hai-Kư của Ba Sô

Qua bài thơ, học sinh bước đầu được tiếp cận với thể loại thơ Hai- cư. Do đây là thể loại thơ mới mẻ nên yêu cầu cần nhận biết được thể loại và thấy được tính độc đáo cả về nội dung và nghệ thuật của thể thơ này.

Gợi ý Câu hỏi giáo viên đặt ra trên lớp bài Thơ Hai-Kư của Ba Sô

 Tình cảm thân thiết của nhà thơ với thành phố Ê-đô và nỗi niềm hoài cảm về kinh đô Ki-ô-tô đẹp đẽ đầy kỉ niệm được thể hiện như thế nào trong bài một và hai?

Trả lời:

Một mớ tóc bạc di vật còn lại của mẹ, cầm trên tay Ba- sô rưng rưng dòng lệ chảy.

    + Lòng thương cảm, xót xa, trống trải khi mẹ không còn.

    + Hình ảnh “làn sương thu” mơ hồ gợi nỗi buồn trống trải bởi công sinh thành, dưỡng dục.

⇒ Tình mẫu tử khiến người đọc cảm động.

Tình cảm đổi với mẹ và em bé bỏ rơi thể hiện như thế nào trong ba bài 3, 4?

Trả lời:

– Bài thơ trong hoàn cảnh đặc biệt: Ba sô kể chuyện từng đi ngang qua cánh rừng ông bỗng nghe thấy tiếng vượn hú, tiếng kêu ấy gợi lên tiếng khóc của em bé bỏ rơi trong rừng.

– Bài thơ gợi nhắc lại những năm tháng đau thương của nước Nhật: những năm mất mùa, đói kém, có những nhà không nuôi nổi con phải bỏ con vào rừng.

– Âm thanh tiếng vượn gợi nhớ tới những tiếng khóc, nỗi buồn đau của con người.

– Gió mùa thu cũng gợi lên nhiều nỗi đau thương, sự mơ hồ, mờ ảo của bài thơ, điều đó gợi ra sự đồng cảm của người đọc.

Qua bài 5, em cảm nhận được vẻ đẹp gì trong tâm hồn nhà thơ?

Trả lời:

Bài thơ này Ba-sô sáng tác khi đi du hành ngang qua rừng thấy kỉ nhỏ run lên trong cơn mưa mùa đông.

   – Nhà thơ mong muốn có chủ khỉ thầm ước có một chiếc áo tơi để che mưa, che lạnh.

   – Hình ảnh chú khỉ đơn độc gợi lên hình ảnh người nông dân Nhật Bản, những em bé nghèo đang co ro trong cơn lạnh.

⇒ Bài thơ là tình yêu thương, yêu thương sâu sắc nhà thơ đối với kiếp người nghèo khổ.

Mối tương giao giữa các sự vật hiện tượng trong vũ trụ được thể hiện như thế nào ở bài sáu, bảy?

Trả lời:

Về bài 6

   - Bài thơ miêu tả cảnh mùa xuân, mùa hoa anh đào nở.

   - Tác giả liên tưởng cánh hoa đào phớt hồng, mỏng manh như giấy, lả tả bay, rụng xuống hồ và làm mặt nước gợn sóng.

   - Hình ảnh đẹp đẽ chứa đựng triết lí sâu sắc: sự tương giao mọi vật trong vũ trụ, mọi vật trong thế giới tác động qua lại lẫn nhau, không thể tồn tại độc lập.

Về bài 7:

   - Sự im lặng huyền diệu, trong cảnh u tịch có tiếng ve ngâm như thấm sâu vào đá.

   - Một liên tưởng độc đáo, không hề thậm xưng bởi cảnh u huyền đó là có thực và con người chìm vào thế giới suy tưởng của bản thân.

Khát vọng được sống, được tiếp tục lãng du của Ba-sô được thể hiện như thế nào trong bài 8?

Trả lời:

Khát vọng sống, khát vọng được lãng du của Ba-sô được thể hiện trong bài 8

   – Trước cái chết, Ba- sô không hề bi lụy

       + Cuộc đời Ba-sô đã lang thang, phiêu bạt mọi nơi

       + Khi sắp từ giã cõi đời ông vẫn là người mang tâm hồn lãng du

       + Gợi tâm hồn Ba-sô lang thang trên những cánh đồng hoang vu.

⇒ Bài thơ giống như tâm nguyện của tác giả muốn được phiêu du.

Tìm quý ngữ và cảm thức về cái vắng lặng, đơn sơ, u huyền trong các bài thơ sáu, bảy, tám?

Trả lời:

Quý ngữ và cảm thức thẩm mĩ về cái vắng lặng, đơn sơ, u huyền

   - Quý ngữ bài 6 chính là “cánh hoa đào” gợi lên:

       + Mùa xuân tươi đẹp

       + Cảm thức thẩm mĩ đơn sơ của bài thơ hai- cư này chính là triết lí sâu sắc rút ra được bức tranh mùa xuân tươi đẹp.

   - Bài thơ 7 quý ngữ “tiếng ve ngâm”: âm thanh vang vọng mùa hè, cảm thức thẩm mĩ nằm trong sự u huyền, tịch mịch nhưng cũng gợi sự thẩm thấu vào kẽ lá.

   - Quý ngữ bài 8: “những cái đồng hoang vu”, những cánh đồng hiện lên giấc mơ tuổi già xế bóng, khi tiếng chim kêu đã như gợi lên mùa thu hiu quạnh, cảm thức ẩn sâu trong sự vắng lặng đó.

Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của Thơ Hai-cư của Ba-sô là gì?

Trả lời:

Giá trị nội dung:

   - Thơ Ba-sô đã thức dậy nỗi nhớ da diết trong lòng những người xa quê hướng về xứ sở.

Giá trị nghệ thuật:

   - Câu thơ ngắn, hàm súc.

   - Hình ảnh thiên nhiên, tạo vật đầy gợi cảm trong liên tưởng.